De boodschap van De Wever

De auteur is professor economie aan de VUB.

N-VA-voorzitter Bart De Wever verklaarde na zijn verkiezingsoverwinning op 14 oktober dat het tijd werd de onderhandelingen over de omvorming van België tot een confederale staat op te starten met de Franstaligen. Vooral de afwijzende reactie van de Waalse politieke beleidsvoerders is belangrijk voor beleggers. Want behoudens spectaculaire omwentelingen ziet het er sterk naar uit dat het electorale succes van de N-VA in 2014 herhaald wordt. De overgang naar een confederatie belooft dan lang en met zware politieke discussies te verlopen. Een mogelijke nachtmerrie voor beleggers.

De N-VA heeft niet veel additioneel electoraal succes nodig om bij de volgende federale verkiezingen echt incontournabel te zijn, een scenario waar sommigen misschien van huiveren en anderen een goede fles op zullen kraken. Belangrijk is dat beleggers rustig nadenken over de mogelijke gevolgen. Vooral de reacties van de Franstaligen op het voorstel van Bart De Wever om een confederatie België voor te bereiden, laat een patstelling vrezen. Een totale blokkade van het politieke leven zou een drama zijn voor iedereen.

Misschien is de categorieke afwijzing wel een vorm van chantage. Laten we het hopen, want een reële stilstand van het beleid gecombineerd met een uitzichtloze regeringsvorming zal in het buitenland worden geassocieerd met een land in ontbinding. De verwijzingen naar de toekomst van België, die nu al occasioneel opduiken, geven aan dat men er dit dossier met argusogen volgt.

Ongerustheid over de toekomst van België zal dan snel resulteren in oplopende rentevoeten. Griekenland achterna. Bovendien zal de speculatie over het voortbestaan van de euro opnieuw oplaaien. Zo geraakt ‘Europa’ direct bij de Belgische politieke discussie betrokken. Het is weinig waarschijnlijk dat een regering in lopende zaken, zonder meerderheid in het nieuwe parlement, voldoende slagkracht zal kunnen tonen. Het is dan ook de vraag hoelang de economische situatie bestand is tegen zulk financieel onheil.

Het geschetste rampscenario hoeft geen werkelijkheid te worden. Het spreekt voor zich dat de kiezer dat scenario kan vermijden. Maar als dat niet zo is, dan heeft De Wever duidelijk gemaakt dat door intelligent om te springen met de beschikbare tijd, de overgang naar een confederale staat mogelijk is zonder hoge economische en financiële kosten. Dat vereist een constructieve houding van alle partijen. De afwijzing van ieder gesprek door de Franstaligen moet daarom beleggers zeer verontrusten.

Je kan dus geneigd zijn te stellen dat beleggers zich het best zo goed mogelijk informeren over de mogelijke verkiezingsuitslag in 2014. We vrezen dat dat niet de juiste weg is. Het is maar de vraag of buitenlandse beleggers – die toch bijna de helft van de Belgische overheidsschuld aanhouden – even rationeel zullen handelen. Het antwoord is wellicht neen, zeker als de populariteit van de N-VA in de politieke enquêtes hoog blijft.

Men kan niet verwachten dat de institutionele beleggers hun fout uit de Griekse crisis zullen herhalen. Toen verloren ze veel geld door te lang te veel Griekse obligaties aan te houden. We kunnen ons niet van de indruk ontdoen dat financieel strategen in veel landen scenario’s aan het uittekenen zijn over de afbouw van hun beleggingen in Belgisch papier bij een blijvend politiek succes van de N-VA en een vijandige houding van de Franstaligen. Concreet verwachten we dat de spread met Duitsland daardoor de komende maanden kan oplopen.

Natuurlijk kan men geloven dat, als het uiteindelijk zo ver komt, er toch onderhandelingen zullen komen en dat de overgang nog wel vlot zal verlopen. We verbergen niet dat dat scenario grote risico’s inhoudt. Er is dan geen conflictsituatie of tijdelijke onderbreking van de onderhandelingen toegelaten, want de financiële markten zullen alles nauwgezet volgen en direct reageren. Speculeren op dat scenario is zeer risicovol omdat het in essentie gaat om een onderhandeling tussen twee partijen die bovendien relatief vijandig tegenover elkaar staan. De N-VA-voorzitter heeft impliciet gewaarschuwd voor zo’n scenario. Zijn duidelijkheid verdient respect, vooral van beleggers.

JEF VUCHELEN

De afwijzing van ieder gesprek over confederalisme door de Franstaligen moet beleggers zeer verontrusten.