De boekhoudtruc van de Europese Commissie

Als de neergang van de dollar het economische herstel in Europa nog maar eens in de kiem smoort, kan dat voor de arbeidsmarkt heel nare gevolgen hebben.

Al drie jaar lang kwakkelt de conjunctuur intussen, maar 2004 zou eindelijk het duurzame economische herstel moeten inluiden. Zou, want de sterke waardestijging van de euro tegenover de dollar kan de rooskleurige vooruitzichten voor de Belgische economie – zo’n 2 % groei – torpederen.

Ronald Janssen bijvoorbeeld, ex-ACV-studiedienst en sinds vorig jaar actief bij het Europees Vakbondinstituut (EVI), heeft bedenkingen bij het groeicijfer van 1,8 % dat de Europese Commissie dit jaar verwacht voor de eurozone. “De wisselkoers van de euro is in vergelijking met de herfstprognose van de Commissie al bijna met 5 % extra gestegen. Dat kost de Europese economie 0,3 % groei in 2004 en 0,2 % in 2005. Er blijft dus 1,5 % groei over in 2004.”

Die 1,5 % groei geeft bovendien een vertekend beeld omdat 2004 een schrikkeljaar is. Ronald Janssen. “De Europese Commissie gebruikte een technische truc om tot 1,8 % te komen. Ze hield rekening met de extra werkdag die het schrikkeljaar 2004 oplevert, wat goed is voor een extra groei van 0,4 %. Gecorrigeerd voor de eurostijging en de schrikkeldag, blijft er van die1,8 % nog 1,1 % groei over. Dat betekent voor het vierde jaar op rij een groei van nauwelijks 1 % in de eurozone. Zakt de dollar nog verder, dan loopt de groeischade uiteraard nog verder op. Bij een bijkomende appreciatie van de euro met 20 % bijvoorbeeld valt de groei helemaal stil. Van welke heropleving kunnen we dan nog spreken?”

En dus kijkt iedereen naar de Europese Centrale Bank om de economie een duwtje in de rug te geven, want tenslotte verlaagt een sterke euro ook het inflatierisico. Janssen wijst erop dat de ECB nog marge heeft voor een bijkomende verlaging en die moet zo snel mogelijk gebeuren. Janssen: “We verliezen exportdynamiek, dus moet de binnenlandse vraag aangezwengeld worden. Een renteverlaging met 100 basispunten kan een kwartprocent extra groei opleveren en op die manier de kosten van de huidige eurostijging compenseren. Als dat niet voldoende is, moet de ECB interveniëren op de wisselmarkten om de opmars van de euro af te remmen.”

Een trager dan verwachte groei blijft niet zonder gevolgen. Vooral de werkgelegenheid en de overheidsfinanciën zullen het slachtoffer van een tegenvallende conjunctuur zijn. Ronald Janssen: “In de jongste jaren van trage of negatieve groei zijn er relatief weinig jobs verloren gegaan. Een mogelijke verklaring is dat de bedrijven de hele tijd dachten dat het herstel om de hoek lag. Maar als dat herstel nu nog eens uitgesteld wordt en we voor het vierde jaar na elkaar een trage groei krijgen, schuilt hierin een groot gevaar voor de arbeidsmarkt.”

En voor de overheidsfinanciën. Ronald Janssen: “Zit de groei tegen, dat evolueren we binnen de eurozone naar een tekort van meer dan 3 %. De ECB roept op tot een sanering van de overheidsfinanciën, maar neemt zelf haar verantwoordelijkheid niet. Ze moet voor duurzame groei zorgen door de rente te verlagen. Nu grijpen de lidstaten zelf in door het tekort te laten oplopen, Stabiliteitspact of niet.”

D.K.