De bij: de geheime band tussen mormonen en vrijmetselaars

De Britse Bee Wilson vertelt lang niet alleen het verhaal van het bloemetje en de bij in haar fascinerende verkenning over het leven van de bij en – vooral – over de invloed van het naarstige insect op de mens.

Beatrice ‘Bee’ Wilson, De bij – Honingmaker, meesterarchitect en rolmodel. Bezige Bij, 367 blz., 22,50 euro.

Vreemd, vrijmetselaars en mormonen hebben een gemeenschappelijke voorkeur. Dat mag niet echt verbazen, mormonenstichter Joseph Smith was de zoon van een vrijmetselaar. Na de moord op Smith, die met zijn volgelingen in de jaren 1830 een eigen Zion wilde bouwen in het Amerikaanse Illinois, trok zijn opvolger Brigham Young als een Mozes met zijn adepten naar de barre zoutvlakten van het huidige Utah. Het verging Young, de despoot met zijn 21 echtgenotes, niet slecht. Van de stichter had hij een voorliefde voor bijen overgehouden. De gelovigen hadden op hun tocht naar het beloofde land bijenkorven meegenomen en die nijvere insecten speelden wel degelijk een rol in het vruchtbaar maken van de woestenij. De bijenkorf is ook vandaag alomtegenwoordig in mormonenstad Salt Lake City. Sommige straten zijn er geplaveid volgens een honingraatmotief.

Ongetwijfeld haalde Smith de nuttige symboliek van de bijenkorf bij zijn vader-vrijmetselaar. Voor vrijmetselaars is de bijenkorf een van de belangrijkste emblemen, naast onder meer het pentagram. In de vorige eeuwen werden loges ook korven genoemd en hun bijeenkomsten stonden bekend als zwermen. Vanwaar die fascinatie? Bijen werken voor het collectief. “Net als de vrijmetselaars leken ze de wetten in hun eigen gemeenschap te respecteren en vijanden buiten te sluiten,” voegt Beatrice ‘Bee’ Wilson eraan toe in De bij – Honingmaker, meesterarchitect en rolmodel. Ze citeert ook een hedendaags boek over de logebroeders, dat de bijenkorf prijst “omdat hij ons leert dat we rationeel, intelligent en nijver ter wereld zijn gekomen, en niet moeten gaan stilzitten terwijl onze medeschepselen om ons heen in armoede leven.”

De Britse Bee Wilson (1974) doceert Politieke Geschiedenis aan Cambridge. Daarnaast is de historica en politicologe actief als culinair journalist. In 2002 riep de BBC haar uit tot food writer of the year. Een bezige bij, met een gretige nieuwsgierigheid voor de meest diverse disciplines. Die intellectuele en zelfs zinnelijke interesse voor uiteenlopende thema’s straalt af op haar bijenboek, dat een vergaarbak is geworden van anekdotes, weetjes en historische lessen. Ze koos niet voor een droogstoppelig essay, maar verzamelde een schat aan – boeiend gepresenteerde – informatie. Uiteraard ontbreken recepten met honing niet. Of verneemt u liever iets over de psychologie van imkers, de organisatie van de bijenkorf of de architecten die zich door de honingraat lieten inspireren? De index wijst u de weg. Een onberispelijk uitgegeven boek van deze aard – door De Bezige Bij, uiteraard – heeft immers een degelijk register en interessante bibliografie.

Luc De Decker