Vivaldi is zoals de paars-groene regering van Verhofstadt, maar dan zonder geld en met CD&V als vijfde wiel aan de wagen. Begin deze eeuw lijmde Verhofstadt paars-groen aan elkaar met extra uitgaven voor links en lagere belastingen voor rechts. De unieke kans om de vergrijzing vooraf te financieren, werd zo verkwanseld. We betalen er nog voor. Anno 2020 hebben de formateurs van Vivaldi geen geld om de ideologische verschillen bij te passen, maar dat hoeft op korte termijn niet. De covid-19-crisis zal de schatkist ongeveer 100 miljard euro kosten, maar voorlopig moet niemand betalen. De factuur wordt op de hoop van de staatsschuld gegooid. De lijm van het nieuwe paars-groen bestaat uit hogere uitgaven voor links, geen belastingverhogingen en een aantal hervormingen voor rechts, en een budgettaire paskaart voor iedereen. Maar als Vivaldi de sociaaleconomische hervormingen stiefmoederlijk behandelt, zal de factuur opnieuw voor de volgende generaties zijn.
Als Vivaldi de sociaaleconomische hervormingen stiefmoederlijk behandelt, zal de factuur opnieuw voor de volgende generaties zijn.
De kat komt in 2022 op de koord. De helft van het begrotingstekort zal vanzelf verdwijnen, ervan uitgaande dat de coronacrisis een nare herinnering wordt. De andere helft, nog 5 procent van het bbp of 24 miljard euro, zal als een molensteen om de nek van Vivaldi hangen. De regering zal dan kleur moeten bekennen. Hoe zal de put worden gevuld? Met extra belastingen, die vooral zullen worden betaald door Vlaanderen, of met besparingen, die vooral het zuiden van het land zullen treffen? Gegeven de machtsverhoudingen in Vivaldi mag de Vlaamse belastingbetaler zich al schrap zetten.
Het is veelzeggend dat de voorbije dagen slechts één land in Europa aan belastingverhogingen dacht. In België, het land dat zijn burgers al stevig aan de belastingmuur spijkert, eist de linkervleugel hogere belastingen op vermogen. ACV-voorzitter Marc Leemans lanceerde het begrip ‘coronabelastingen’. Maar dat zou het vertrouwen van bedrijven en gezinnen nog meer onderuit halen. Sp.a-voor- zitter Conner Rousseau zag in het beursherstel zelfs een argumentatie voor een meerwaardebelasting. Het is lastiger een socialist rond een beursherstel te leiden, dan een hond rond een hotdogkraam.
Op korte termijn kan Vivaldi genieten van de budgettaire paskaart. “Hoe groot het extra begrotingstekort door de crisis ook is, niemand zal ervoor moeten betalen. De schuld die door tijdelijke overheidsuitgaven ontstaat zal vanzelf verdwijnen, als de rente lager blijft dan de groei van de economie”, stellen de Gentse economen Gert Peersman, Stijn Baert, Freddy Heylen en Bart Cockx. Dat betekent niet dat begrotingsdiscipline een relikwie van het verleden hoort te zijn. Het woordje ‘tijdelijk’ is van cruciaal belang. “Als de coronacrisis leidt tot permanent hogere overheidsuitgaven, dan zal het schuldniveau hoger zijn dan zonder coronacrisis. Dat is geen drama, maar als overheid wil je als goede huisvader de risico’s zo veel mogelijk vermijden”, klinkt het. Want als de rente ooit hoger is dan de groei, dan dreigt de Belgische begroting bedolven te worden onder een rentelawine. Dan zal de regering mogen besparen en belasten om de rentelasten te betalen. “Moeilijke hervormingen om de structurele problemen van de Belgische economie aan te pakken, blijven daarom hoogstnoodzakelijk”, besluiten ze.
Als Vivaldi meteen werk maakt van permanent hogere overheidsuitgaven, zoals hogere pensioenen, maar talmt met de noodzakelijke sociaaleconomische hervormingen, dan zijn we eraan voor de moeite. Vivaldi wordt dan de architect van een zwakkere economie en kwetsbaardere overheidsfinanciën. Nu is niet het moment om de begroting strak te trekken. De tijdelijk absolutie van een lastige begrotingsopmaak is het cement van Vivaldi. Maar als de nieuwe regering geen agenda van hervormingen en investeringen volgt, dan zal de kapseizende begroting ook de splijtzwam worden.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier