‘De begroting 2012 kost de ondernemingen 3 miljard’

Pierre-Alain De Smedt, de voorzitter van het VBO, neemt zelden het woord in het openbaar. Maar nu wil hij zich nadrukkelijk laten horen. Want de concurrentiekracht van de bedrijven moet eindelijk eens bovenaan op de politieke agenda komen.

Het is een bewogen jaar ge-weest voor Pierre-Alain De Smedt, voorzitter van het VBO sinds maart 2011. De werkgevers kregen een staking te verduren en voerden wekenlang sociale onderhandelingen om de aanpassing te verkrijgen van regeringsmaatregelen die “soms technisch onuitvoerbaar” waren. Op de koop toe werd de notionele-intrestaftrek bijgeschaafd. Aan de pluszijde stond dan weer de verhoging van de brugpensioenleeftijd en de minimale pensioenleeftijd.

TRENDS. U komt niet veel in de media. Is dat bewust?

PIERRE-ALAIN DE SMEDT. “Als voorzitter van de Groep van 10, die vertegenwoordigers van de vakbondsorganisaties en de werkgeversfederaties omvat en onderhandelt over de interprofessionele akkoorden, houd ik me op de achtergrond. Mijn rol is het om de overeenstemming tussen de sociale partners te bevorderen. Ik ben dan ook, toen er op 30 januari een staking plaatsvond, niet openlijk tussenbeide gekomen om geen olie op het vuur te gieten.”

Heeft het overlegmodel de jongste maanden niet te veel geleden?

DE SMEDT. “In de loop van januari hebben we elkaar bijna elke dag ontmoet. We gaan nog bijeenkomen, maar in mei vinden de sociale verkiezingen plaats. Daarna moeten we intensief werken aan de voorbereiding van het interprofes- sioneel akkoord 2013-2014.”

Wil u een indexsprong?

DE SMEDT. “De kwestie is wat mij betreft veel breder. Ik ben niet geobsedeerd door de index. Toen ik mijn functie opnam, leken drie zaken mij belangrijk. Ten eerste: de versterking van de Belgische exportpositie. We hebben marktaandeel verloren, 7 procent sinds 2000, terwijl de Duitsers 20 procent wonnen. Ten tweede: de concurrentiekracht, en daar komt ook de index ter sprake. Ik wil er zeker van zijn dat we de nodige maatregelen nemen om de concurrentiekracht te herstellen. En ten slotte: de desindustrialisering afremmen of stoppen.”

Hoe verloopt de discussie met de vakbonden over de index en de concurrentiekracht?

DE SMEDT. “Als we over die onderwerpen praten in de Groep van 10, dan zeggen de vakbonden dat de Belgische ondernemingen meer moeten doen voor innovatie, want daarin schuilt ook concurrentiekracht. Volledig akkoord.

“Maar als ik met mijnheer Van Hool van het gelijknamige busbouw- én exportbedrijf praat, dan vertelt die mij dat een bus bouwen overeenkomt met ongeveer 5000 werkuren en dat hij internationale aanbestedingen misloopt omdat de lonen niet concurrentieel zijn. Innovatie is daarhet probleem niet, want de bussen van Van Hool zijn top. Het dossier van de loonhandicap mag niet omzeild worden. De cijfers zijn bekend: in België kost een uur in de nijverheid 39,3 euro in België, in Duitsland 34,5 euro en in Nederland 32 euro.”

Doet de regering-Di Rupo iets aan de concurrentiekracht?

DE SMEDT. “Toen Di Rupo zijn programma voorstelde, was er één blanco pagina, die van de concurrentiekracht. Er is gewoon niets. Dat het deficit teruggeschroefd wordt, zal allicht een weerslag hebben op de concurrentiekracht, maar dat zal niet volstaan.”

U hebt misschien slecht gelobbyd.

DE SMEDT. “Misschien… Maar we leggen systematisch verklaringen af over dat onderwerp. We spreken erover met de vakbonden. U hebt de studie van de NBB gezien, die onze bekommernis bevestigt. Onze inflatie ligt 1 procent boven die van onze buren. Daar is geen reden toe. Het probleem kan op verschillende manieren aangepakt worden. Door de onderdelen van de index die het snelst toenemen, zoals de energie, onder de loep te nemen. Ook aan de samenstelling van de korf kan gesleuteld worden. Of de berekening kan meer gespreid worden.”

Hebt u dat bij de premier aangekaart?

DE SMEDT. “Hij heeft veertien dagen geleden op onze uitnodiging een bezoek gebracht aan het VBO. Toen heeft hij gezegd dat hij wil praten over groei, werkgelegenheid, concurrentiekracht zodra het begrotingsdossier afgerond is.”

Wat moet er dan gebeuren?

DE SMEDT. “Er moeten maatregelen komen zoals Wilfried Martens en Jean-Luc Dehaene getroffen hebben (indexsprong, aanpassing van de index, nvdr). Anders blijven we marktaandeel verliezen. Kijk naar Van Hool. Er gaapt een loonkloof van 15 procent. Een mogelijkheid is de zogenaamde sociale btw, iets wat de Fransen na de Duitsers al ingevoerd hebben. De btw-voet wordt daar verhoogd om de sociale budgetten te stijven. Zo vermijd je dat de sociale bijdragen alweer verhoogd moeten worden.”

Maar de btw is bij ons al erg hoog.

DE SMEDT. “Dat is precies het probleem: we zitten hoog met alles, de belastingen, de lonen, de sociale bijdragen… Maar er zijn besparingen mogelijk om die naar beneden te halen. De openbare diensten kosten 7,6 procent van ons bbp, tegenover 5,8 procent bij onze buren. Dat gaat over 6 miljard euro extra. In vijftien jaar is het ambtenarenkorps met 20 procent gegroeid, tegenover een daling met 10 procent bij onze buren.

Hoe is de relatie met de nieuwe regering? De start was blijkbaar moeizaam?

DE SMEDT. “Rond Kerstmis, toen de regering het pakket begrotingsmaatregelen in galop door het parlement joeg, was iedereen uiterst zenuwachtig. We hebben met de Groep van 10 toen ontmoetingen gehad met de eerste minister en de vicepremiers om een inventaris op te maken van de maatregelen die geen hout sneden. De eerste minister heeft toen uitgelegd dat hij ons begreep, maar dat hij geen andere keuze had dan voortvarend te handelen, gezien de druk uit Europa.”

Hoeveel kost de begroting 2012 aan de ondernemingen?

DE SMEDT. “We schatten de impact op 3 miljard euro, waarvan 1,6 miljard door de beperking van de notionele-intrestaftrek, 500 miljoen door de banktaksen, 500 miljoen door de nucleaire rente, plus verschillende andere maatregelen zoals de btw bij de notarissen. De maatregelen van de regering hebben een weerslag van 0,2 procent gehad op de index.

Vangt u signalen op dat bedrijven België willen verlaten wegens de aanpassing van de notionele-intrestaftrek?

DE SMEDT. “Daarvoor is het nog te vroeg. Alles is nog niet beslist. Er moet nog uitsluitsel komen over wat er met de overdracht van de notionele intrest gebeurt als de hele som tijdens een boekjaar niet volledig ingebracht werd. Tot nu toe werd die overdracht toegestaan. Tijdens de prinselijke missies in het buitenland heb ik bedrijfsleiders horen verklaren hoe belangrijk die voorziening voor hen wel is om in België te investeren.”

Vreest u voor een bijkomende inspanning bij de komende begrotingscontrole?

DE SMEDT. “Ik hoop dat de ondernemingen niet nog eens het gelag moeten betalen. Wat me verontrust, is dat de wijzigingen die de bonden voor de pensioenen bedongen hebben, knagen aan de besparingen. Die 200 tot 300 miljoen euro komen nu bij het bedrag dat bij de begrotingscontrole gevonden moet worden. Ik heb aan de eerste minister gezegd dat we geen twee keer willen betalen.”

ROBERT VAN APELDOORN EN WOLFGANG RIEPL, FOTOGRAFIE CHRISTOPHE KETELS/IG

“Toen Di Rupo zijn programma voorstelde, was er één blanco pagina, die van de concurrentiekracht. Er is gewoon niets”

“We zitten hoog met alles, de belastingen, de lonen, de sociale bijdragen…”