De bankiers moeten inleveren

De financiële crisis is een draak met vele koppen, maar het roekeloze risicogedrag van menig bankier is met stip een van de gevaarlijkste vuurspuwende monden. En aan de bron van die onbezonnenheid ligt het verloningssysteem, niet alleen van de topbankiers, maar ook van de aandeelhouders. Ging het goed, dan konden ze rekenen op fabelachtige returns, maar ging het mis dan klapte voor het management de gouden parachute open en bleef het verlies voor de aandeelhouders beperkt tot de initiële investering.

Ook de overtuiging, die achteraf terecht bleek, dat de overheid wel tussenbeide zou komen om de brokken te lijmen, zette aan tot excessieve risico’s. Nieuw onderzoek van de Nationale Bank van België en Harvard University onderstreept bijna gelijktijdig de enorme destructieve rol die de ‘kop ik win, munt jij verliest’-loonstructuur van topbankiers en aandeelhouders speelde. Met deze risico-prikkels van management en aandeelhouders is de vraag niet waarom de financiële crisis uitbrak, maar waarom het niet vaker grondig misgaat.

De aandeelhouders meer macht geven om het topmanagement tot de orde te roepen, is dus een pas op de plaats en absoluut geen garantie om het management voldoende te disciplineren. De Nationale Bank werpt daarom op dat het, zeker in het geval van de banksector, niet verstandig is om via het loonsysteem (via opties bijvoorbeeld) de belangen van het topmanagement en de aandeelhouders op één lijn te plaatsen, hoewel dat aansluit bij de gangbare principes van deugdelijk bestuur. Aandeelhouders zijn immers bereid om meer risico’s met de bankstrategie te nemen dan de depositohouders of de obligatiehouders, of zelfs de samenleving, die altijd impliciet (en gratis) borg staat voor systeembelangrijke banken.

“De mate van risico die een aantal instellingen nam voor de crisis uitbrak, was misschien verenigbaar met de risicoappetijt van de aandeelhouders, maar was ‘excessief’ in de ogen van de regulators of de samenleving. De kwestie kreeg tot nu toe vrij weinig aandacht”, schrijft de Nationale Bank. “Op wiens risicoappetijt zou de loonstruc-tuur van de topbankiers het meest moeten worden afgestemd”, vraagt de Nationale Bank zich daarom af. De vraag stellen, is ze beantwoorden en als de belangen van de spaarders en samenleving doorwegen, impliceert dat een veel conservatiever beloningssysteem voor de topbankiers.

D.K.

Gulzige aandeelhouders en managers

De vraag is niet waarom de financiële crisis uitbrak, maar waarom het niet vaker verkeerd gaat.