De balans van de NV Daems

Rik Daems kende de voorbije weken weinig gelukzalige momenten. De UMTS-veiling flopte, Sabena zit in crisis en bij Belgacom staan 4000 banen op de tocht. Hoeveel is de portefeuille van Daems nog waard?

Minister van Overheidsbedrijven Rik Daems (VLD) beleeft hectische weken. De nieuwe bewindsploeg hoopte in juli 1999 ruim 300 miljard te puren uit privatiseringen: 200 miljard van Belgacom, 40 miljard van de ASLK, 60 miljard van de NMBS ( nvdr – een bevoegdheid van collega Isabelle Durant) en de Nationale Loterij.

Anderhalf jaar later oogt de balans van de NV Daems niet indrukwekkend. De Aarschotse Leuvenaar probeert meerwaardes te creëren, maar voorlopig lijkt het eerder op dweilen met de kraan open. Bij De Post is er 12 miljard opzijgelegd om het bedrijf opnieuw concurrentieel te maken, Sabena hapt naar 4 miljard overheidsinbreng om alleen maar te blijven ademen.

Gelukkig is er Belgacom. Volgens analisten is dochter Proximus alleen al 339 miljard frank waard. De zakenbank Crédit Suisse First Boston waardeerde in oktober 2000 Belgacom op ongeveer 525 miljard frank. De goedkope UMTS-licentie verhoogt de waarde, al is de nakende reorganisatie een minpunt.

Maar de zoektocht naar een nieuwe eigenaar sleept lang aan. In september 1999 liet Daems optekenen “dat ik voor mezelf heb uitgemaakt dat ik aan het eind van het jaar exact moet weten waar ik met Belgacom naartoe ga.” Maar na de overname van referentieaandeelhouder Ameritech door SBC borgen de Amerikanen hun Europese expansieplannen op. Het idee van Belgacom-topman John Goossens voor een beursgang sluimert op een zeer laag pitje, en van het “tegen elkaar uitspelen van vier concurrenten” kwam niets in huis.

In de telecomsector heeft Daems ook andere katten te geselen. Van de verhoopte opbrengst van 40 tot 60 miljard voor de veiling van UMTS-licenties blijft amper 18 miljard over. Gedeeltelijk omdat de markt in elkaar stuikte, maar opnieuw krijgt Daems kritiek omdat de hele procedure te lang duurde.

Vertraging kost miljoenen

De peripetieën van de licenties voor vaste draadloze breedbandverbindingen ( wireless local loop, WLL) zijn nog ondoorgrondelijker. WLL laat alternatieve operatoren toe om hun nieuwe klanten snel en rechtstreeks aan te sluiten op hun netwerk.

Het Belgisch Instituut voor Postdiensten en Telecommunicatie (BIPT) sloot zijn consultatieronde begin 1998 af. Mei 1999 was er een ontwerp van Koninklijk Besluit, maar toenmalig minister van Telecom Elio Di Rupo (PS) liet het dossier aanmodderen, terwijl Daems vergat te coördineren met het BIPT. Resultaat: op 1 september wordt de kandidatuurstelling voor WLL opgeschort: de regeling voor het gemeenschappelijk gebruik van antennesites is anders voor WLL (uitgewerkt door BIPT) dan voor UMTS (kabinet Daems). Een jaartje vertraging dat 84 miljoen frank zal hebben gekost aan misgelopen licentie-inkomsten.

Ook bij de Zaventemse luchthavenuitbater Biac werd de oorspronkelijke timing niet gehaald. De beursgang is nu gepland voor eind 2001. De overheid wil waarschijnlijk 15% van haar huidige 63,56% behouden. De verkoop van de rest moet 10 tot 12,5 miljard opbrengen. De beursgang werd herhaaldelijk uitgesteld door problemen met het personeelsstatuut en met de eigendom van de gronden. Dat laatste probleem werd op vrijdag 9 februari opgelost: Biac wordt eigenaar van de gronden.

Geen timing meer

Het kan ook anders. In stilte werd de reorganisatie van de Nationale Loterij voorbereid. Die komt morgen, 16 februari, op tafel van de ministerraad. Een beursgang wordt op termijn niet uitgesloten, maar de commerciële activiteiten zullen alvast worden ondergebracht in een aparte NV, de regulerende taken in een apart orgaan.

Later dit jaar volgt de opsplitsing van de Regie der Gebouwen. De gebouwen met een commerciële waarde zouden worden overgedragen aan een vastgoedbevak, wat zowat 12 miljard frank moet opbrengen. Een aantal moeilijk te commercialiseren panden – gevangenissen, justitiepaleizen – blijven bij een afgeslankte Regie, terwijl de monumenten in een Stichting Nationaal Erfgoed zouden terechtkomen, dat voor minstens 400 miljoen frank elk zou worden gefinancierd door Nationale Loterij en de privé-sector.

Luc Huysmans, Bruno Leijnse, Wolfgang Riepl, Guido Muelenaer