De asbestbaron van De Lusthoven

Het is zaterdagavond 25 juli. Op het jaarlijkse toernooi van de sjieke tennisclub De Lusthoven in Arendonk is het een komen en gaan van schoon volk. Geen wonder, want in deze Kempische gemeente bewoont 2 procent van de bevolking ruim een vijfde van de oppervlakte. Niemand kan vermoeden dat enkele honderd meters verder, verscholen in een kasteel in de bossen, een man huist die volgens het Italiaanse gerecht 1300 doden op zijn kerfstok heeft: baron Louis de Cartier de Marchienne.

Johan Broeckx, voorzitter van Tennis Club De Lusthoven: “Ik heb dat gelezen, maar het is hier amper een onderwerp. Hoewel enkele kleinkinderen wel lid zijn van de club, leeft hun grootvader wat geïsoleerd.”

“Ach wat”, sakkert een veertiger, die bekend staat als de magnetiseur, “ik zie mijnheer de baron af en toe door de bossen wandelen. Hij is een zachte man, een echte natuurmens.”

Op 10 december begint in Turijn een proces tegen de Cartier en Stephan Schmidheiny, gewezen medebestuurders van de Genovese afdeling van Eternit. Ze worden beschuldigd van ‘doodslag door nalatigheid’. Eternit gebruikte volgens de aanklacht jarenlang het kankerverwekkende asbest. Etex Group (ex-Eternit België, 2 miljard omzet) is overigens niet betrokken bij het proces.

Geen controlefreak

Het is onduidelijk of de Cartier, 88 jaar, aanwezig zal zijn. “Geen commentaar”, reageert zijn zoon Jean-Louis de Cartier. Bij de start van het proces, vier jaar geleden, hield zijn vader vol dat hij in 1971 tot 1975 slechts niet-uitvoerend bestuurder was en Genova amper drie keer per jaar bezocht. Dat kan kloppen. Louis de Cartier staat niet bekend als een controlefreak.

Hij was van 1966 tot 1978 gedelegeerd bestuurder van Group Financière Eternit en werd later bestuurder. Voor gewezen CEO Karel Vinck is de baron een inspiratiebron. “Hij toonde me in de praktijk wat delegeren is: we hadden elk ons lijstje, we beslisten en meer hoefde hij niet te doen”, zei hij in Trends.

In zijn hart bleef Louis de Cartier zijn leven lang herenboer op de Kruisberghoeve in de Arendonkse wijk De Lusthoven. Die hoeve was ooit van de Antwerpse familie Emsens, de stichters van Eternit. Een tak woont al 157 jaar in Arendonk, op 25 kilometer van de grindgroeven in Mol en Stevensvennen, waar de familie ook Sibelco en CBR uit de grond stampte. Louis de Cartier trouwde in 1950 met Viviane Emsens, wier broer Jean-Marie aan de overzijde van De Lusthoven woonde tot aan zijn vroegtijdig overlijden in 2005.

Jean-Louis de Cartier volgde zijn oom Jean-Marie op als voorzitter van Etex Group. Naast hem in de raad van bestuur zitten Thomas Leysen en Philippe Vlerick. Gewezen Etex-bestuurder baron Paul de Meester: “Jean-Louis de Cartier is de verzoener tussen de verschillende familietakken. De Cartiers zijn zo mogelijk nog discreter dan de Emsens. Het siert hen dat ze wel Franstalig zijn, maar niet franskiljons denken. Echt sympathieke, zwijgzame Kempenaren.”

Louis de Cartier leerde Jean-Marie, zijn broer Nicky en hun neef Stany Emsens beter kennen tijdens de Tweede Wereldoorlog, toen ze samen op internaat zaten in Canada en het Verenigd Koninkrijk. Vader Emile de Cartier, een ecologist avant la lettre, was tijdens de oorlog trouwens ambassadeur in Londen.

15de eeuw

De adellijke wortels van de Cartiers gaan terug tot in de 15de eeuw. Aan Vlaamse kant stammen ze via de tak Du Four af van Philip Brepols, grondlegger van Turnhout als centrum van de drukkunst en speelkaarten (Carta Mundi, anno 1970).

In 1971 werd Louis de Cartier voorzitter van Brepols, maar ook hier houdt hij zich eerder op de vlakte. Toen hij in 1996 het mandaat overliet aan zoon Jean-Louis, deelt de familie het medezeggenschap met het Waalse Casterman en Ackermans & van Haaren. “De groep was op sterven na dood en door interne strubbelingen ontbrak decennialang een sterke hand om haar recht te trekken”, aldus een insider. “Louis de Cartier stond machteloos.”

In 1999 namen Jean-Louis en broer Emile de Cartier, beiden actief buiten de grafische sector, na een kapitaalverhoging de meerderheid bij Brepols. De schuldenlast bleek onhoudbaar. Na een concordaat in 2003 overleven de agenda-uitgeverij en de boekbinderij. De familie is 50 %-aandeelhouder van Carta Mundi.

Brepols sponsort ook Corpus Christianorum, de vzw die de bibliotheek van het oude begijnhof beheert. De vrouw en de twee zonen van Louis de Cartier zitten in de raad van beheer.

De familie doet ook aan caritatieve werken. “Wie hulp nodig heeft, kan terecht bij de baron en zijn vrouw”, weet de Arendonkse burgemeester Nest Buijs (CD&V). “Dat gebeurt, wat dacht u, in alle discretie.”

Louis de Cartier de Marchienne (88)

Ex-Brepols, ex-Eternit

Gedagvaard wegens ‘doodslag door nalatigheid’ van asbestslachtoffers

H.B.