De afgang van de MBA

Sinds de crisis heeft business al zijn glamour verloren. Yuppies zijn eraan voor de moeite, de MBA is op zijn retour.

De liefde voor business begon in de jaren tachtig en groeide uit tot een passionele affaire die niet alleen door geld geschraagd werd, maar ook door glamour en klasse. In 2009 was het geld op, maar de sfeer was zo chaotisch en verward dat moeilijk kon uitgemaakt worden wat zich onder de oppervlakte afspeelde. In 2010 wordt duidelijk dat ook klasse en glamour uit de business wegvloeien. Het einde van de business, zaken zijn niet langer cool.

De hele tijd speelden de businessscholen voor cupido. Eerst maakten ze van de managementstudies een vrij respectabele academische discipline. En belangrijker, ze maakten die ook sociaal aanvaardbaar. Wat willen de pienterste studenten aan Oxford en Harvard studeren? Business.

In 2010 rollen voor het tweede opeenvolgende jaar tienduizenden overgekwalificeerde MBA’s buiten die geen opwindende plek hebben om naartoe te trekken. Een aantal onder hen vindt een job in een investeringsbank, maar al wie een gewichtige functie ambieert in een grote onderneming of bij een consultant, wordt teleur-gesteld. Steeds vaker keren ze terug naar hun oude werkgever om zo goed als hetzelfde te doen als voorheen, en voor zo goed als hetzelfde loon. Omdat de doeltreffendheid van een businessschool gemeten wordt aan de hand van het loon dat de afgestudeerden krijgen, beginnen zowel de studenten als de ondernemers zich af te vragen of een top-MBA-opleiding wel haar 160.000 dollar waard is.

We hebben het hier niet over zomaar een recessionair dipje, er zit een meer fundamentele overweging aan te komen. De magie van de MBA heeft tijdelijk de feiten achter zich gelaten. In de toekomst wordt gedokt om kennis op te doen, niet om een entree in een coole en exclusieve club te kopen.

In ieder geval komt daar iets goeds uit. Er stromen in de ondernemingen minder wijsneuzen binnen die denken dat ze alles weten. Sinds de crisis is er ook een baisse in managementbullshit, tot nog toe alleen aan de vraagzijde – de managers waren te druk bezig met praatjes maken. Met de teloorgang van de MBA wordt de stroom bullshit aan de bron afgesloten. Pretentieuze ideeën over zakendoen blazen de aftocht.

Opmars van de openbare sector

Er is ook een schaduwkant. Als minder schrandere en ambitieuze mensen in zaken gaan, kan het zijn dat de economie eronder lijdt. Het talent vloeit steeds meer naar de openbare sector, de advocatuur en de geneeskunde die sowieso al uitpuilen van het talent. Terwijl de teloorgang van de businessscholen veel van de glamour van het zakendoen wegneemt, draagt ook de overheid haar steentje bij door met meer reglementering uit te pakken. Het voelt in 2010 onprettiger dan ooit om een bestuurder van een beursgenoteerde onderneming te zijn. Niet alleen wegen de procedures zwaarder, bij de bevolking ontstaat nog meer hysterie over wat toplui betaald worden en hoe groot hun onkostenvergoeding is. Als diegenen die aan de top zitten al zo’n grimmige tijd tegemoet gaan, is het onrealistisch om te verwachten dat er onderaan veel opwinding heerst.

De opmars van de opbare sector kan ook tot een aantal ongewilde gevolgen leiden in de privé. De komende twaalf maanden vormen een topjaar voor de cowboy, het individu dat fluks nieuwe achterpoortjes ontdekt en die gebruikt om meedogenloos toe te slaan. Het voelt een beetje aan als de jaren zeventig, die door de eindeloze recessie en de nasleep van de bijkomende bankencrisis uitgroeiden tot een geweldige tijd voor charlatans en schurken. In 2010 staat een nieuwe lichting van beruchte miljardairs op. Niet de opgeblazen MBA’s vol theorieën, maar de barrow boys, wars van elke scrupule. Hun slonzig succes doet het zakendoen nog vuiler lijken.

Tv-programma’s over managers zijn helemaal out. Nieuwe tv-series slaan een grimmiger toon aan en zijn geïnspireerd op de Argentijnse klassieker Recursos Humanos, waarin de deelnemers strijden om een rottige job als handarbeider. Boeiende televisie? Misschien. Maar zeker niet glamoureus.

DE AUTEUR SCHRIJFT COLUMNS VOOR FINANCIAL TIMES.

y Door Lucy Kellaway

2010De teloorgang van de MBA sluit de toevoer van bullshit af aan de bron. Pretentieuze ideeën over zakendoen blazen de aftocht.