De advocaat van het goede

Het advocatenkantoor Eubelius werkt pro bono, het doet aan sponsoring en mecenaat, en het heeft een ecologisch kantoor. “Omdat we belang hechten aan onze maatschappelijke rol en onze verantwoordelijkheid.”

Eubelius huist in een statig herenhuis aan de Louizalaan in Brussel. Het advocatenkantoor, dat is gespecialiseerd in ondernemingsrecht en werd opgericht door ontslagnemend minister van Financiën Koen Geens (CD&V), is met zijn 37 vennoten (equity en associated) en zowat honderd medewerkers het grootste onafhankelijke kantoor van ons land. Een van de domeinen waarin Eubelius zich profileert, is zijn maatschappelijke rol. “We zijn al jaren bezig met corporate social responsibility“, zegt Marieke Wyckaert, het hoofd van de corporate praktijk van Eubelius. “Wij besteden een deel van onze tijd en onze middelen aan projecten die nauw aansluiten bij onze waarden. Pas nu zijn we bereid daarover te communiceren.”

“We onderscheiden verscheidene types van acties”, vertelt Wyckaert. “Zo verlenen we pro-bonoadvies aan enkele vzw’s. Daarvoor rekenen we niets aan, of maar een percentage van de normale fee.” Daarnaast doet het kantoor aan sponsoring: geld in ruil voor publiciteit en zichtbaarheid, zoals de steun aan de Legal Run. “De derde tak is die van het mecenaat en liefdadigheid. Zo ondersteunen we culturele initiatieven. De vierde tak is onze interne werking. We proberen voor onze mensen een omgeving te creëren waarin ze prettig en ecologisch verantwoord kunnen werken.”

Duurzame wereld

Ook andere advocatenkantoren besteden een deel van hun middelen aan corporate social responsibility. Een ervan is het virtuele advocatennetwerk Praetica. Medeoprichter Alex Tallon: “Iedereen moet bijdragen tot een duurzame wereld, en dat geldt vooral voor economische spelers. Wij vertalen dat onder meer in een duurzame manier van werken: we hebben nauwelijks kantoorruimte, we werken zo veel mogelijk zonder papier, we communiceren via e-mail en op een e-platform in de cloud.” Zo’n ecologische manier van werken heeft ook een financieel voordeel: door nutteloze kosten te vermijden, kunnen advocatenkantoren hun prijzen drukken, zonder aan hun marges te knabbelen. Praetica heeft zijn waarden in 2011 samengevat in een charter. “Maar we zijn te jong om al een degelijk uitgewerkte structuur te hebben voor corporate social responsibility”, zegt Tallon.

In de Angelsaksische wereld is corporate social responsibility al langer ingeburgerd. Linklaters, met Britse roots, telt in zijn Belgische kantoor zo’n 250 medewerkers, van wie ongeveer de helft advocaten. Het publiceert jaarlijks een Corporate Responsibility Report. Een derde van de medewerkers doet vrijwilligerstaken. Philippe Beco van Linklaters Belgium: “Wij streven naar een positieve impact op onze omgeving. We doen dat onder meer door een jaarlijkse Museum Award te sponsoren, en door deel te nemen aan de Start Academie van Vlajo, een businessplanwedstrijd voor studenten. Enkele initiatieven kunnen op onze pro-bonosteun rekenen.”

Eigenzinnig en Belgisch

Er wordt nagedacht over corporate social responsibility, maar de praktische uitwerking staat nog in de kinderschoenen. Zo blijkt het niet altijd gemakkelijk om duidelijke keuzes te maken in het grote aantal aanvragen van organisaties. Wyckaert: “Voorlopig werken we vaak nog op basis van ons instinct. We worstelen nog wat met de uitwerking van een formele structuur om projecten te selecteren.” Per project zoekt Eubelius een vennoot die er zijn schouders onder wil zetten.

De inzet en de kwaliteit die Eubelius aan die organisaties levert, moeten altijd minstens even groot zijn als die voor betalende cliënten. Wyckaert: “Als het over mecenaat en sponsoring gaat, selecteren we bijvoorbeeld culturele initiatieven die weerspiegelen wat we zelf zijn: eigenzinnig en Belgisch. De rode draad bij onze culturele ondersteuning is de inhoudelijke waarde, gekoppeld aan een zekere eigenzinnigheid. Die match voltrekt zich meestal zeer snel. Vaak ontstaat vrijwel onmiddellijk een persoonlijke band tussen de kunstenaar of de culturele organisatie.”

Redelijke norm

Elk kwartaal roept Eubelius zijn team samen dat zich bezighoudt met corporate social responsibility. Daarin zitten zo’n twintig vrijwilligers, zowel advocaten als personeelsleden. Ze overlopen de lopende projecten en bespreken mogelijke nieuwe initiatieven. Wyckaert: “Als het om sponsorbedragen van 5000 euro en meer gaat, leggen we de voorstellen ook nog voor aan onze raad van bestuur.”

Bij sponsoring en mecenaat is vooraf in te schatten hoe groot de investeringen zijn, maar bij pro-bonowerk ligt dat anders. Het gaat vaak om langlopende en arbeidsintensieve projecten. “We willen een duidelijk beeld krijgen van wat Eubelius verzet aan werk voor corporate social responsibility”, zegt Jean-Marc Gollier, geassocieerd partner van Eubelius. “Zo weten we dat we het afgelopen jaar voor een van onze pro-bonopartners al voor 15.000 euro aan werk hebben geleverd. We willen open communiceren over de kosten van wat we in dat domein doen. Dat is een belangrijke oefening die we voor al onze pro-bonoactiviteiten willen ontwikkelen.”

“Ons team wil de inspanningen van Eubelius in corporate social responsibility uitbouwen binnen een streefbudget”, zegt Wyckaert. “Het moet om een redelijke norm gaan, vastgesteld afhankelijk van onze omzet, die nu zowat 33 miljoen euro bedraagt. Vandaar ook de behoefte om een goed beeld te krijgen van het volume en van de waarde van het pro-bonowerk.” Tallon van Praetica zit op dezelfde golflengte: “Ook bij ons is nog niet bepaald wat dat percentage zal zijn, maar het is wel de richting die we uitwillen.”

Gollier: “Laten we eerlijk zijn. We werken met een goede marge. Laten we daar een deel van besteden aan maatschappelijk goede doelen, om duidelijk te maken dat alle geledingen van Eubelius meetimmeren aan de sociale oriëntatie van het kantoor. Die inspanningen zijn uitdrukkelijk niet bedoeld als een vorm van fiscale optimalisatie, noch als een bedekte vorm van kostenbesparing.”

Wyckaert vult aan: “Misschien dat we op termijn ook rekening houden met een fiscaal voordeel, maar vandaag is dat bij Eubelius absoluut geen motivering om bezig te zijn met corporate social responsibility.” Bij Linklaters zijn ze al verder. Beco: “In 2011 spendeerden onze advocaten 3300 uur aan pro-bonozaken, in 2012 was dat al 4500 uur.” Voor 2013 zijn nog geen cijfers beschikbaar.

Return on investment

Corporate social responsibility heeft bij Eubelius ook gevolgen voor de interne werking. “We voelen vooral bij onze jongere medewerkers dat ze de omgeving waarin ze werken heel belangrijk vinden”, zegt Wyckaert. “We brengen allemaal meer tijd door op het kantoor dan bij onze familie. Dus kunnen we er maar beter voor zorgen dat het hier fijn werken is. We heffen samen het glas telkens als er zich een goede reden voordoet, we zorgen voor een aangename en gezonde werkomgeving, we springen zuinig om met water, papier en energie, en we werken uitsluitend met duurzame fairtradecatering. Als we broodjes bestellen, komt een koerierdienst de overgebleven broodjes ophalen om ze naar Poverello te brengen. De koerier vraagt daar zelf maar een symbolische vergoeding voor. Hij ziet dat als zijn eigen bijdrage aan het goede doel.”

Advocatenkantoren mogen dan werk maken van een gestructureerde vorm van maatschappelijk verantwoord ondernemen, het blijft een moeilijke oefening om de return on investment ervan te meten. “Welzijn is een belangrijke factor. Ook al is dat onzichtbaar en onmeetbaar, het is wel voelbaar”, aldus Wyckaert. “We kunnen hooguit hopen dat we als kantoor een signaal uitsturen dat door anderen wordt opgepikt.”

“Steeds vaker moeten we bij het pitchen om nieuwe zaken binnen te halen een overzicht geven van wat we in corporate social responsibility doen”, zegt Gollier. Het is een praktijk die in Amerika al langer courant is, maar nu dus duidelijk overwaait naar Europa. Zo wordt corporate social responsibility toch nog een verkoopargument. Maar er is niets mis mee om goed te doen en er uiteindelijk toch voordeel uit te halen.

AART DE ZITTER

“We werken met een goede marge. Laten we daar een deel van besteden aan maatschappelijk goede doelen” Jean-Marc Gollier, Eubelius