‘De achilleshiel van onze herindustrialisering’: niet verpleegkundige, wel technicus is het grootste knelpuntberoep

Verpleegkundige staat niet langer helemaal bovenaan in de lijst met knelpuntberoepen, wel de technicus voor industriële installaties. Dat blijkt uit cijfers van de arbeidsbemiddelingsdienst VDAB. Arbeidsmarktexpert Marc De Vos noemt het gebrek aan technisch personeel een achilleshiel bij ons streven naar herindustrialisering.

Elk jaar voert de VDAB onderzoek naar de belangrijkste knelpuntberoepen in ons land. Dat zijn banen waarvan de vacatures nog moeilijker ingevuld raken dan andere beroepen. Het onderzoek van de VDAB vergeleek het aantal vacatures met het aantal werkzoekenden voor die functies en hun welbepaalde profiel.

Ondanks de economische onzekerheid en de voorzichtigheid bij de werkgevers is het aantal knelpuntberoepen toegenomen tot 241, of 7 meer dan vorig jaar. Zo zijn technische profielen lastig te vinden. Opvallende vaststelling: in 2024 is verpleegkundige niet langer het grootste knelpuntberoep, maar de technicus van industriële installaties.

Professor Marc De Vos (UGent) vindt dat gebrek van industriële profielen laakbaar. “Het valt op dat er in België, maar eigenlijk in heel Europa versnellingen zijn in de industriële tewerkstelling. Die hebben enerzijds te maken met de vergroening, maar ook met het versterken van de strategische economie in kritieke sectoren. Dat vergt gekwalificeerde mensen en hun beperkte beschikbaarheid is een van de meest onderbelichte problemen in dat proces. Het is de achilleshiel. Eigenlijk ontbreekt het totaal aan enige beleidsstrategie daarrond.”

Acuut probleem

Daan Blomme, de woordvoerder van Vlaams minister van Werk Jo Brouns (cd&v), erkent de problematiek. “Het is een discussie die we moeten voeren en die begint bij ons onderwijs. We merken dat tso en bso te weinig aanspreken. We moeten zorgen voor een betere afstemming tussen wat de arbeidsmarkt vraagt en wat het onderwijs aanbiedt. Duaal leren kan daar een grote rol in spelen, doordat we de werkplek rechtstreeks bij de opleiding betrekken. In zulke opleidingen zien we dat er meer voor technische richtingen wordt gekozen en dat veel jongeren achteraf bij hun stageplaats aan de slag gaan.”

Professor De Vos stelt de vraag of het probleem niet een stuk dieper zit dan het Vlaamse onderwijs alleen. “De vraag is in welke mate het om een structureel probleem gaat. Er is nood aan meer onderzoek naar de tekorten, want als blijkt dat het tekort aan technisch personeel structureel is, kan de situatie heel snel acuut worden. Kijk naar onze havenindustrie, waar belangrijke investeringen worden gedaan. Met een tekort aan technische profielen kunnen we snel vast komen te zitten. We betalen gewoon cash in economisch potentieel.”

‘Met een tekort aan technische profielen kunnen we snel vast komen te zitten. We betalen gewoon cash in economisch potentieel’

Marc De Vos, UGent

De mogelijke oplossingen liggen ook lang niet alleen bij ons onderwijsstelsel, benadrukt De Vos, maar ook bijvoorbeeld bij arbeidsmigratie. “Dat is iets waar bijvoorbeeld Duitsland veel verder in staat, terwijl hier de discussie wordt gevoerd. Er is een echt beleid nodig dat een synergie vormt tussen investering, innovatie en talent.”

Roer omgooien

Daan Blomme, de woordvoerder van minister Brouns, erkent ook dat er meer nodig is. “Een job als die van technisch installateur is minder sprekend dan pakweg die van verpleegkundige. Het gebeurt dat jobomschrijvingen erg onaantrekkelijk klinken, terwijl mensen wel aan die baan verknocht zouden kunnen raken als ze echt kunnen ervaren wat die functie inhoudt. Het is daarom belangrijk dat we mensen rechtstreeks naar de werkplek brengen. We moeten ook aan upskilling en reskilling doen, om ervoor te zorgen dat mensen het juiste profiel hebben, zonder dat ze eerst werkzoekend worden. Op onze huidige arbeidsmarkt moeten we levenslang leren en moeten we zorgen dat mensen het roer durven om te gooien.”

De minister deelt volgens Blomme wel de bezorgdheid van professor De Vos over de economische gevolgen voor België als er een tekort aan technische profielen is. “Het kan een beetje cru klinken, maar we kunnen in dit land niet allemaal advocaat of burgerlijk ingenieur worden. En als we onze economie en onze bedrijven willen doen groeien en we investeren om productieprocessen in België te houden, krijgen we een probleem als technische banen niet ingevuld raken.”

Naast de lijst met knelpuntberoepen deelt de VDAB ook de spanningsindicator van de Vlaamse arbeidsmarkt. Die bedroeg in december vorig jaar 2,3. Dat houdt in dat er per vacature gemiddeld slechts 2,3 kandidaten zijn. Ideaal zouden er per vacature vijf kandidaten moeten zijn.

VDAB-CEO Wim Adriaens wijst erop dat werkzoekenden gratis een opleiding kunnen volgen voor een knelpuntberoep.

Bekijk hieronder de toelichting van VDAB-topman Adriaens in de studio van Kanaal Z

Lees ook: