De 1000 BESTE GROEIERS

Unilin Decor, Omega Pharma en Vandevoorde zijn uitgeroepen tot de Trends Gazellen Superambassadeurs.

Hoe overleven deze en andere Vlaamse bedrijven de internationale concurrentiestrijd? Trends en het VEV analyseerden de duizend Gazellen van 2003, de snelste groeiers van Vlaanderen. Ze tonen de weg naar het succes: focus op de kernactiviteit, zoek strategische partners en wees de concurrenten te snel af.

Welvaart is vluchtig. Europese groeiregio’s zoals Rhône-Alpes (Frankrijk) of Lombardije (Italië) laten Vlaanderen al een stuk achter zich als het op het bruto binnenlands product (BBP) per inwoner aankomt. In vergelijking met onze drie voornaamste handelspartners – Frankrijk, Duitsland en Nederland – zijn we weliswaar net iets rijker, maar dat dankt de Vlaamse economie op de eerste plaats aan een gemiddeld hogere productiviteit. Door de hoge loonkosten investeren Vlaamse bedrijven enorm veel in procesvernieuwing, zodat ze met minder mensen meer kunnen produceren. Dat levert een hoge arbeidsproductiviteit maar ook een dramatisch lage werkgelegenheidsgraad op. De Vlaamse economie benut op die manier haar productiefactoren onvoldoende en dat kost ons 30 % aan potentiële welvaart, zo becijferden professor Leo Sleuwaegen en doctor Koen De Backer in een recent rapport (zie Trends, 4 september 2003).

De race naar een steeds hogere productiviteit kan trouwens niet eeuwig doorgaan. Louter mikken op procesinnovatie is een totaal verkeerde strategie, waarschuwen Sleuwaegen en De Backer. Met een kostenstrategie beland je in een wereld met toenemende internationale concurrentie uiteindelijk in een doodlopende straat. Meer welvaart valt er te rapen als bedrijven meer investeren in nieuwe producten en diensten, producten die nog niet zijn blootgesteld aan de internationale concurrentie en die een hogere toegevoegde waarde bieden. Maar dat wil nog niet goed lukken. Vlaanderen is bijvoorbeeld bezig om de trein van de kenniseconomie te missen. Neen, het rapport van Sleuwaegen is geen opbeurende lectuur. Kan het ook anders? Kunnen de Trends Gazellen – Vlaanderens snelst groeiende ondernemingen – als rolmodel fungeren voor andere bedrijven?

Blijf bij de kernactiviteit

Focus en netwerking, dat zijn vandaag de sleutelwoorden voor bedrijven die het verschil willen maken. Focus op wat een bedrijf het beste kan. “Je moet je specialiseren. Alle andere activiteiten zijn beter en goedkoper voorhanden in het overaanbod van de wereldeconomie,” zegt Kjell Nordström, de auteur van ‘Funky Business’ (zie blz. 68) en gastspreker op het congres van het Vlaams Economisch Verbond ( VEV) op 18 november.

De focus van Omega Pharma, een verkoper van voorschriftvrije gezondheidsproducten en de Trends Gazellen Superambassadeur bij de middelgrote bedrijven, ligt vooral op de verkoop en marketing. Chief executive officer Marc Coucke: “Logistiek en transport besteden we uit. Ook de productie besteden we zoveel mogelijk uit. Ongeveer een derde doen we nog zelf.”

Unilin Decor, de Trends Gazellen Superambassadeur bij de grote bedrijven (nu actief onder de naam Unilin Flooring), is de voorbije jaren groot geworden van laminaat, laminaat en nog eens laminaat. “Een sterke vraag naar deze vloerbekleding gekoppeld aan een sterke marketingpolitiek rond het merk Quick-Step verklaart onze groei,” zegt CEO Bernard Thiers. “Unilin was de eerste producent van vloerbedekking die met een eigen merk op de markt kwam.”

De West-Vlaamse BVBA Vandevoorde, de Trends Gazellen Superambassadeur bij de kleine bedrijven, heeft ook zijn focus gevonden: transport van hoofdzakelijk onafgewerkte producten naar Groot-Brittannië.

Door de netwerking – niet in de betekenis van recepties afschuimen maar in de betekenis van het zoeken en vinden van strategische partners zoals toeleveranciers, financiers, onderzoeksinstellingen of de overheid – moet een bedrijf alle energie in de kernactiviteit kunnen investeren. De kerndienst of het kernproduct moet ook razendsnel op de lokale en internationale markt worden gebracht, vóór iemand anders met het winstgevende zakenidee gaat lopen.

Gazellen als rolmodel

“Is deze netwerking een drijvende kracht achter groei?” vroeg het VEV zich af. De Vlaamse werkgeversvereniging onderzocht in een enquête de netwerkfunctie bij 2994 doorsneebedrijven en bij 1193 Vlaamse Gazellen (van 2002 en 2003).

De Gazellen geven min of meer dezelfde antwoorden op de vragen over hun netwerken als andere ondernemingen. De helft van de bedrijven vindt persoonlijke contacten en relaties belangrijk. Maar de Gazellen vinden de institutionele en strategische samenwerking (met andere ondernemingen, onderzoeksinstellingen en de overheid) duidelijk belangrijker. 32 % van de Gazellen bijvoorbeeld rekent op andere bedrijven als partners, tegenover 28 % bij de niet-Gazellen. De Gazellen vinden ook veel vaker de weg naar het manna van de overheid (zie kader: Gazellen vinder beter weg naar overheidssteun).

De Gazellen weten ook beter wat ze met de netwerking willen bereiken. Volgens Eric Vermeylen, directeur van de studiedienst van het VEV, zoeken ze – meer dan de andere bedrijven – partners voor drie dingen: talent aantrekken (dat is van belang voor 48 % van de Gazellen, tegen 44 % voor de gewone bedrijven), snellere toegang tot de internationale markten (ondernemingen in het buitenland zijn voor 64 % van de Gazellen de belangrijkste partners, tegenover 58 % voor de gewone bedrijven) en technologie ontwikkelen (voor 48 % van de Gazellen is samenwerking voor innovatie van groot belang, tegenover 41 % bij de gewone bedrijven).

Omega Pharma bouwt vooral aan een internationaal netwerk via overnames. Gedelegeerd bestuurder Marc Coucke: “Voor ons zijn overnames uiterst belangrijk om bijvoorbeeld snel toegang tot een nieuwe markt te krijgen. De Griekse markt staat als volgende op ons lijstje We vertrekken daarbij altijd van een lokaal bedrijf. Via overnames halen we ook technologische knowhow in huis.”

Ook transportbedrijf Vandevoorde mikt op technologie. “We hebben een volledig computergestuurd routesysteem, waarmee de klant steeds kan volgen waar een chauffeur zich met zijn lading bevindt,” zegt Peter Vandevoorde, die sinds kort al die bewegingen vanuit zijn eigen huis kan opvolgen.

De aanpak van de Gazellen levert ook resultaten op. De middelste waarde van de Gazellen inzake toegevoegde waarde per werknemer scoort 17 % beter dan de mediaan van de gewone bedrijven: 61.000 euro per werknemer tegenover 52.156 euro per werknemer. De best scorende Gazellen zijn op dit vlak Kuwait Petroleum Belgium, BMW Financial Services en Aldi Inkoop. Wat betreft rentabiliteit haalt de mediaan van de Gazellen een nettorendement op eigen vermogen van 18,6 %. Dat is bijna drie keer meer dan de mediaanscore bij de gewone bedrijven (7,1 %). Toppers hier zijn Ikea, A.D.W. en Simac. Dankzij hun betere productiviteit en rentabiliteit kunnen de Gazellen ook meer terugvallen op een stevige cashflow om de interne groei te financieren.

Is het deze verzameling van sterke individuele ondernemingen die de groeikracht van een economie versterkt of moet de Vlaamse economie zich toch vooral richten op bepaalde toekomstgerichte sectoren? “Een van de discussies die al geruime tijd tussen economen leeft, is de vraag of men beleidsmatig op een aantal sectoren moet focussen, zoals de zogenaamde kennissectoren, of eerder een ondernemingsbeleid moet aanhouden,” zegt Antoon Soete, adjunct-kabinetschef van Vlaams minister van Economie Patricia Ceysens ( VLD). “Die laatste stelling gaat ervan uit dat niet zozeer de sector dan wel het bedrijf zelf borg staat voor het succes. Met andere woorden: succesverhalen kan je ook vinden in zogenaamde oude sectoren.

De analyse van de Trends Gazellen geeft daarbij een gemengd beeld: zowel in traditionele sectoren als in de zogenaamde kennisintensieve sectoren komen sterk groeiende ondernemingen voor. Een derde van de Gazellen vinden we terug in de voeding en de vervaardiging van metaalproducten, maar een derde opereert in de kennisintensieve sectoren. We hebben dus nood aan een focus op bedrijven met een groot potentieel en minder aan een sectorbeleid.”

Focus op wat je het beste kan en netwerking, dat zijn vandaag de sleutelwoorden voor bedrijven die het verschil willen maken.Dankzij hun betere productiviteit en rentabiliteit kunnen de Gazellen meer terugvallen op een stevige cashflow om de interne groei te financieren.