De 10 belangrijkste HR-leiders in België

Wie weegt zwaar in het humanresourceswereldje? Trends peilde de sector en stelde een top tien samen. Goede sociale onderhandelaars scoren sterk, net als de pioniers in de branche.

De Belgische hr-wereld is klein. Iedereen kent iedereen. Maar niet alle mensen uit de sector treden evenveel naar buiten. Personeelsdirecteurs die recepties afschuimen, blijven zeldzaam. Toch zijn er een aantal die algemeen beschouwd worden als zwaargewichten in hun branche en niet enkel voor de inner circle bekenden zijn. Ex-syndicalist Marcel Van Aken is zo iemand. De voormalige hr-man van Glaverbel (en sinds kort ook een ‘ex’ van Agfa-Gevaert) raakte vooral bekend omdat hij een van de kaderleden was die een paar jaar geleden door boze stakers werd gegijzeld.

Hr-managers stoten sinds een aantal jaren sneller door naar absolute topfuncties. De voormalige topman van Volvo Gent, Peter Leyman, komt uit de hr-wereld. Idem voor Chris Dewulf van Picanol. Een evolutie die niet mag verwonderen. De hr-sector vervult een steeds centralere rol in de economie. Er is de toenemende krapte op de arbeidsmarkt en de smeekbede van bedrijven om goede werkkrachten. Het is aan de hr-managers om daar een oplossing voor te vinden, want er is een war for talent aan de gang. De tijd dat human resources een administratieve taak was, behoort tot de economische prehistorie.

Daarnaast genereert meer en meer hr-dienstverlening een pak toegevoegde waarde. In de sector is geld te verdienen, ook in nichemarkten. Kleine spelers in die niches worden door grootgrutters overgenomen. Hr-consultancy zit in de lift. Uitzendbedrijven hebben de voorbije jaren specialisten in assessment en outplacement overgenomen en zo hun dienstenportefeuille uitgebreid.

Personeelsmanagers volgen die ontwikkelingen op de voet. Ze kijken ook met meer dan gewone aandacht naar de recente fusie- en overnamegolf die over de sectoren heen plaatsvindt. Want in het samenbrengen van verschillende culturen vervullen personeelschefs een centrale rol. Idem voor herstructureringen die grote bedrijven met de regelmaat van een klok overvallen. Figuren die hoog scoren in onze top tien zijn vaak hr-personen die op dat vlak al een zekere ervaring hebben opgebouwd. Uit onze bevraging (zie kader: Hoe gingen we te werk?) komen Astrid De Lathauwer (Belgacom) en Michel Deboeck (Fortis) als eerste naar voren. Beiden weten wat het begeleiden van een herstructurering, fusie of overname betekent. In de rangschikking vinden we natuurlijk ook een aantal ‘klassiekers’ uit de hr-wereld terug, zoals Ivan De Witte. Hij is in Vlaanderen de pionier op het vlak van hr-dienstverlening. Ook de aanwezigheid van Thierry Claeys mag niet verwonderen. Hij ligt aan de basis van enkele belangrijke aspecten van de sociale wetgeving.

Op de volgende bladzijden geven we een kort portret van de tien invloedrijkste Belgen in de hr-wereld. Maar het kan ook geen kwaad een aantal namen te vermelden die net uit de top tien zijn gevallen. Het gaat vaak om minder bekende, maar daarom niet minder verdienstelijke personen. Sommigen zijn niet zo bekend omdat ze vooral in het buitenland actief zijn. Wie kent bijvoorbeeld Paul Broeckx? Deze Antwerpenaar is nochtans de hr-manager van voedingsgigant Nestlé.

Iemand die net uit de top tien is gevallen maar het vermelden waard blijft, is Jos Kayaerts. Als hr-man van Volkswagen Vorst is hij tijdens de stakingen bij de autoconstructeur bijna een BV geworden. Maar hij krijgt van waarnemers in de hr-wereld veel lof toegezwaaid: “De man heeft op een voorbeeldige manier het moeilijke proces bij Vorst mee in goede banen geleid. Hij is altijd even sereen gebleven. Grote klasse.”

Opvallend genoeg zijn aanbieders van hr-diensten, op een aantal uitzonderingen zoals Ivan De Witte na, afwezig in de lijst. Dat geldt bijvoorbeeld voor de grote Belgische uitzendbedrijven, die nochtans zijn uitgegroeid tot volwaardige dienstverleners op het vlak van personeelsbeleid. Jan Denys, het gezicht van Randstad, werd een paar keer vermeld, net als Yvan Dierckxsens. Dat is een van de toplui van USG People (waaronder het vroegere Solvus ressorteert), maar hij is vooral bekend als voorzitter van belangenorganisatie Federgon. Voor de rest blinken de uitzendbureaus uit door hun afwezigheid, ook al gaat het hier om een markt die in volle bloei is. Wellicht heeft dat te maken met de persoonlijkheden aan het hoofd van de Vediors en de Randstads. Pakweg vijf jaar geleden werden de vijf grootste spelers geleid door ofwel pioniers (Gilbert Bouillon voor Vedior) of flamboyante figuren zoals Patrick De Maeseneire bij Adecco.

1Astrid De Lathauwer (Belgacom)

Het belangrijkste moment in de carrière van Astrid De Lathauwer (44) deed zich waarschijnlijk een twintigtal jaar geleden voor. Als stagiaire in de marketingafdeling van Monsanto solliciteerde ze voor een vacature als hr-manager in Oost-Europa. Een gok die uiteindelijk resultaat opleverde. Wat voor haar naar eigen zeggen niet zo ingewikkeld was, omdat personeelsbeleid in Oost-Europese bedrijven zo goed als onbestaande was. De Lathauwer stapte zo de wereld van het personeelsbeleid op een succesvolle manier binnen. Na drie jaar bij Monsanto klopte AT&T aan de deur. Daar zou ze zeven jaar lang hr-manager blijven. Tussen 1990 en 1997 werd er keihard gewerkt. Samen met haar collega’s slankte ze het wereldwijde personeelsbestand van AT&T in anderhalf jaar tijd af van 40.000 tot 4000. Een periode die zwaar op haar heeft gewogen. Ze verbleef ook drie jaar in de VS. Daarna werkte De Lathauwer twee jaar als hr-consultant, tot ze in 2000 bij Belgacom werd binnengehaald. Eerst was ze de hr-director die zich bezighield met de high potentials, maar al snel werd ze hr-manager voor de hele groep. Ook daar waren afslankingen aan de orde. Tussen 1997 en 2005 moesten bij Belgacom meer dan 10.000 werknemers verdwijnen. De afvloeiingen verliepen zonder grote sociale conflicten. Voor De Lathauwer eenvoudig te verklaren: er werd binnen Belgacom hard aan herscholing gewerkt. Daardoor konden veel medewerkers binnen het bedrijf zelf aan de slag of konden ze dankzij jobcenters elders terecht. Belgacom is ook voorzichtiger geworden met het vertrek van oudere werknemers. Dat zorgde in het verleden wel eens voor problemen, omdat er plots expertise verloren ging. De Lathauwer is een van de meest visibele hr-managers in België. In tegenstelling tot haar collega’s, die vaak een opleiding gevolgd hadden in de psychologie, heeft zij diploma’s kunstgeschiedenis, internationale politiek en diplomatieke wetenschappen op zak. De Lathauwer, getrouwd en moeder van twee kinderen, werd dit jaar verkozen tot humanresourcesmanager van het jaar. Bij Belgacom is ze ook lid van het directiecomité. Nog altijd een zeldzaamheid bij hr-managers.

2 Michel Deboeck (Fortis)

De huidige hr-man van Fortis is de zoon van een bierhandelaar. Maar die sector is aan Michel Deboeck volledig voorbijgegaan. Om te beginnen studeerde hij psychologie aan de VUB. Hij werd er ook assistent. Tot hij bij de personeelsdienst van de BBL terechtkwam en verantwoordelijk werd voor werving en selectie. De Boeck zorgde er voor een echte revolutie. De rekruteringsdienst werd in 1984 volledig geautomatiseerd. Toen een hele prestatie. In 1988 werd hij consultant bij RHR International. Daar leerde hij Bill Acker kennen, met wie hij later een eigen consultancybedrijf opstartte (Acker Deboeck & Company). Een eigen bedrijf oprichten was een risico, zegt Deboeck wanneer hij op die periode terugkijkt.

Maar een groot deel van zijn carrière bleef Deboeck toch gewoon in bedrijven aan de slag. Hij was onder andere verantwoordelijk voor opleiding bij AT&T en was ook een tijdlang hr-directeur bij Coopers & Lybrand (het huidige PwC). Vanuit zijn hr-functie is Deboeck altijd sterk betrokken geweest bij de activiteiten van het management. Toen Neckermann in de jaren negentig Sunsnacks had overgenomen, was Deboeck de man die samen met onder meer Wim Desmet allerlei kleine bedrijven heeft omgesmeed tot één grote speler.

In 2002 kwam Deboeck bij Fortis terecht. Hij was vroeger al vaak als consultant voor Fortis actief geweest, maar vond dat hij daar te veel aan de zijlijn moest staan. Hij wou directer bij het beleid worden betrokken. Deboeck (51) maakte de integratie van verschillende onderdelen van de groep van nabij mee, en ook de hr-activiteiten moesten op elkaar worden afgestemd. Niet eenvoudig, want Fortis is een verzameling van zeven banken en evenveel verzekeringsmaatschappijen. Deboeck is ook een van de mannen achter het project People 2005. Dat plan moest een eenduidige cultuur invoeren bij Fortis. Er werden een aantal waarden (Fortioma’s) vooropgesteld. Het ging over resultaten, klantengerichtheid, diversiteit… Deboeck, in 2006 hr-manager van het jaar, heeft zijn branche altijd verdedigd. Op een uiteenzetting op de hr-dag van Vlerick in 2005 stelde bij dat “de hr-afdeling vroeger wel eens strafkamp werd genoemd. Nu is dat niet meer het geval”.

3Dirk Buyens (Vlerick)

De Amerikaanse managementgoeroe en mormoon Dave Ulrich heeft vooral bekendheid verworven met boeken over humanresourcesmanagement. Zijn model verdeelt de organisatie van een hr-afdeling in drie trappen en maakt een onderscheid tussen strategische, relationele en transactionele aspecten. Ulrich is er dan ook in geslaagd over de hele wereld een aantal mensen te overtuigen van de meerwaarde van zijn model. En de feiten geven hem steeds meer gelijk: in een groeiend aantal bedrijven is human resources een onderdeel van de bedrijfsstrategie geworden.

Ook Vlaanderen telt zijn Ulrichapostel: Dirk Buyens. De man draagt verschillende petjes. Hij is academic dean aan de Vlerick Leuven Gent Management School en is professor human resources bij Vlerick en de Universiteit Gent. Hij is ook een van de drijvende krachten achter de jaarlijkse HR Day bij Vlerick. Deze studiedag is al bijna vijf jaar the place to be voor de Vlaamse hr-community. Daar worden niet alleen een hele resem wetenschappers en hr-experts als lector voor één dag opgetrommeld. Ook het showelement ontbreekt nooit. De HR Day van 2004 opende op de tonen van de technohit Housewife van Daan.

Buyens haalde een doctoraat in organisatie- en industriële psychologie aan de Universiteit Gent. Daarnaast heeft hij een MBA van de KU Leuven op zak.

4Georges Anthoon (Axa)

De voorbije twintig jaar heeft Georges Anthoon weinig anders gedaan dan hr-functies invullen in verschillende bedrijven. Hij werkte achtereenvolgens voor Shell Research (1986-1988), Coopers & Lybrand (1988-1992), AIB Vincotte (1993-1996) en Belgacom (1996-1999). Bij Belgacom was hij directeur van het veranderingsproject PTS (People, Teams & Skills), waar meer dan 6000 medewerkers bij betrokken waren. Sinds 1999 is hij hr-directeur bij Axa Belgium. Anthoon was de man die de fusie van Anhyp en Royale Belge in goede banen moest leiden. Hetzelfde geldt voor Winterthur.

Anthoon is vooral bekend van zijn boek Talent in actie – Je werk en je leven op het juiste spoor – Een manager spreekt, dat in 2006 verscheen. In dit boek reikt hij tactieken en strategieën aan om zelf je loopbaan te sturen in de richting die je wenst. Anthoon: “Een authentiek en biografisch boek dat beschrijft hoe je leven en werk kan verzoenen.” Er werden al 12.000 exemplaren verkocht. In oktober komt de Engelse versie uit. Anthoon: “Het boek richt zich tot elke professional tussen 25 en pakweg voor in de vijftig. Het bewijst dat er vraag is naar boeken waarin hr-professionals authentiek en zonder er doekjes om te winden getuigen over hun ervaring, hun falen, hun belevenissen en levenslessen. Het kostte toch wat politieke moed om dit te schrijven op het moment dat ik nog volop in het professionele leven sta. Memoires nadat je al vijf jaar op hr-pensioen bent, leken me vijgen na Pasen.” Ook Anthoon is een oud-hr-manager van het jaar (2001).

5 Luc Sels (KU Leuven)

Deze socioloog is een van de wetenschappers die de hoogste toegevoegde waarde creëert op het vlak van hr. Hij publiceert onderzoeken over de meest uiteenlopende onderwerpen. Ze vinden gretig afname bij bedrijven. Zo bestudeerde hij de trouw van werknemers aan een bepaalde werkgever, de loonkloof tussen mannen en vrouwen, en de mobiliteit op de arbeidsmarkt. Ook over outsourcing deed hij heel wat studiewerk.

6 Ivan De Witte (De Witte & Morel)

Ivan De Witte is een BV. Hij is namelijk voorzitter van voetbalclub AA Gent. Hij heeft dus ongeveer twee voltijdse banen, want hij is ook de baas van hr-dienstverlener Hudson/De Witte & Morel. Ivan De Witte wordt algemeen beschouwd als een pionier in zijn branche. Hij heeft de grote verdienste dat hij werving en selectie uit de sfeer van de eenmansbedrijven heeft gehaald. De Witte heeft de sector op de kaart gezet en geprofessionaliseerd. Een van de peetvaders van human resources in België dus.

Maar om te staan waar hij nu staat heeft De Witte wel een aantal hindernissen moeten nemen. De psycholoog werkte in de jaren zeventig bij Sidmar, waar hij een groep van 500 kaderleden beheerde. Samen met een andere Sidmarman, Maarten Morel, richtte hij 1983 het hr-adviesbureau De Witte & Morel op. Ze waren gespecialiseerd in opleiding en rekrutering, maar aanvankelijk liep het niet van een leien dakje. De Witte moest in de beginjaren zelfs een persoonlijke lening afsluiten om zichzelf een salaris uit te betalen. Maar na verloop van tijd kwamen de opdrachten binnen, onder meer dankzij het netwerk dat De Witte via de Vlerickschool had opgebouwd.

Eind jaren tachtig kwam er een derde partner bij: Willy Musschoot, ook een ex-Sidmarman. Aan het begin van de jaren negentig doorworstelde het bedrijf een moeilijke periode. Musschoot vertrok naar Sunair. Halverwege de jaren negentig moesten nieuwe wegen worden ingeslagen. Het zoeken naar een nieuwe vennoot was een optie, net als de verkoop aan een industriële partner. De Witte koos ervoor om zijn bedrijf te laten opgaan in Ernst & Young en zo werd het een filiaal van het Belgische Ernst & Young Management Consultants.

In de loop van de jaren volgden nog een aantal overnames zoals De Cock & Nicasy, Alexandre Tic Benelux en Baeten Consulting. In september 2001 verkocht Ernst & Young De Witte & Morel aan de Amerikaanse TMP-groep Twee jaar laten splitste TMP zich op in Monster en Hudson Highland (waarin De Witte & Morel zit).

7 Thierry Claeys (Claeys & Engels)

Deze advocaat heeft ongetwijfeld de grootste impact gehad op het personeelsbeleid in België. Zijn invloed is vooral bekend van de formule-Claeys, die de basis vormt voor de huidige regeling voor de opzegperiode van ontslagen bedienden. De regeling speelt een belangrijke rol bij cao’s die worden afgesloten in het kader van een herstructurering. Maar hij heeft ook invloed gehad op de ontwikkeling van outplacement en – minder bekend – op de wetgeving rond uitzendarbeid.

Thierry Claeys is doctor in de rechten aan de universiteit van Louvain-la-Neuve (UCL) en heeft een licentiaat in het notariaat. Hij is lid van de raad van bestuur van de European Employment Lawyers’ Association. Hij leidt het advocatenkantoor Claeys & Engels, dat in 2001 ontstond toen het vroegere Loeff Claeys Verbeke opging in Allen & Overy. De poot arbeidsrecht rond Thierrry Claeys scheurde zich af en ging samen met een groep advocaten rond Chris Engels een eigen weg.

8 Herwig Muyldermans (Federgon)

In een lijst van invloedrijkste personen in de branche kan de directeur van een belangenorganisatie niet ontbreken. Muyldermans is al jaren het gezicht van Federgon, de federatie van hr-dienstverleners. Hij heeft namens zijn leden toegang tot de kabinetten en is een grote pleitbezorger van een flexibele arbeidsmarkt. Hij heeft er ook voor gezorgd dat de voorbije twee decennia geleidelijk aan meer soepelheid werd gebracht in het systeem van uitzendarbeid. Tegelijk bouwde hij Federgon om tot een lobbyist die verder ging dan het verdedigen van de belangen van de uitzendsector. In de discussie rond de dienstenrichtlijn stak hij namens Federgon zijn nek uit om de belangen van de sector te verdedigen.

9 André Leclercq (ArcelorMittal)

Wie personeelschef van een staalbedrijf is, staat wellicht voor een van de moeilijkste hr-opdrachten. André Leclercq, sinds 2003 personeelschef van Cockerill Sambre, wordt in het bedrijf geconfronteerd met 93 permanent vrijgestelde vakbondafgevaardigden. En dat in een periode dat herstructureringen eerder de regel dan de uitzondering zijn. Het bedrijf is in volle herstructurering en tegen 2009 zou het nog slechts 2500 werknemers tellen. Dat is een daling van 15.000 in vijftien jaar.

Leclercq staat echter bekend als een goede onderhandelaar en iemand die snel vertrouwen kan winnen. Ook al werd hij vier jaar geleden eens gegijzeld, samen met een aantal andere directieleden. En moest hij zelfs een tijdje met een bodyguard rondlopen. Maar na een tijd wist hij de vakbonden ervan te overtuigen dat het bedrijf enkel kon overleven als er bepaalde offers werden gemaakt.

Leclercq (52), die een licentiaat in de rechten op zak heeft, heeft bijna zijn hele leven in de hr-branche gewerkt. Na een korte stage bij de NMBS werd hij achtereenvolgens personeelsdirecteur bij Ikea, Diamant Boart, Volkswagen Vorst, Holcim en dus Cockerill Sambre. Bij Ikea (dat was in 1984) was hij hr-directeur toen het bedrijf zijn eerste vier winkels opende in België. Bij Volkswagen begin jaren negentig was Leclercq de man achter de verhoging van de productie. Het was dat of sluiten. Sinds 2006 is hij vice-president employee relations Europe bij ArcelorMittal. Zes maanden voor de fusie tussen Arcelor en Mittal werd Leclercq nog benaderd door de Indiase staalreus.

10 Rudi Kindts (BAT)

Sinds drie jaar is Rudi Kindts de hr-topman van tabaksgroep British American Tobacco. BAT is wereldwijd de nummer twee na Philip Morris. Kindts zetelt ook het in het directiecomité van de groep. De eerste Belg met zo’n hoge functie in de honderdjarige geschiedenis van de groep trouwens. Kindts leidt een groep van 85.000 medewerkers. Hij begon zijn carrière bij BAT in 1988 en bouwde een brede internationale ervaring op. Hij was voor de groep actief in zowat de hele wereld. Voor Kindts is human resources geen aparte afdeling van het bedrijf, maar is het verweven met de andere activiteiten.

Kindts studeerde af als psycholoog en kwam in 1986 in de hr-wereld terecht als resourcing & management development manager bij ITT Bell Telephone.

Alain Mouton – alain.mouton@trends.be