Dalende koopkracht zorgt voor onrust

Afgelopen zaterdag kwamen in Brussel bijna 25.000 mensen op straat om te betogen tegen de dalende koopkracht. De manifestatie was georganiseerd door de vakbonden en was twee weken geleden al aangekondigd. Een aantal opeenvolgende berichten over prijsstijgingen zorgde ervoor dat ze extra aandacht kreeg.

Allereerst was er de Europese Commissie die waarschuwde voor een inflatiespiraal. In de eurozone staat de inflatie op jaarbasis op 3,1 %, wat meteen het hoogste cijfer is sinds 2001. België doet het met 2,9 % maar een fractie beter dan het Europese gemiddelde, maar bereikt wel het hoogste peil in 17 jaar. Die ontsporing is vooral te wijten aan de stijgende olie- en voedselprijzen.

Maandag kwam het bericht dat de prijs voor tarwe, rijst en soja een nieuw absoluut record heeft bereikt op de internationale markten. De tarweprijs is dit jaar al verdubbeld. Oorzaak van de nieuwe prijsstijgingen zijn de mislukte tarweoogsten in Australië en Argentinië en de gestegen vraag uit China en India. Die kunnen er nu voor zorgen dat basisproducten als brood en pasta opnieuw duurder worden in de winkel.

De eerste golf van prijsstijgingen van de grondstoffen was de afgelopen maanden al aangerekend aan de consument. Volgens cijfers van de sectorfederatie Fevia zijn de afzetprijzen de voorbije negen maanden met 4,2 % gestegen. Vooral sinds de zomer rekenen de producenten de hogere grondstofprijzen door. Zo lag het gemiddelde prijsniveau in november 4,4 % hoger dan in dezelfde periode een jaar geleden. De grondstoffen voor de voedingsindustrie zijn dit jaar al met 34 % gestegen.

Hoewel er niet echt beterschap in zit, hoeft de consument volgens Fevia niet te vrezen dat er nog grote prijsstijgingen komen. Carrefour liet echter weten dat een prijsverhoging tot 10 % niet uit te sluiten valt. Consumentenorganisatie Test-Aankoop en de landbouwersorganisatie Boerenbond suggereren intussen dat de distributeurs de hoge grondstofprijzen misbruiken om hun marges op te trekken. Hogere graan- en melkprijzen zouden logischerwijs ook moeten leiden tot hogere omzetten bij de boeren. Wat niet het geval is, aldus de Boerenbond.

Volgens Guy Quaden, de gouverneur van de Nationale Bank, wordt de hoge inflatie gedramatiseerd, omdat de kloof tussen de effectieve inflatie en de hogere gevoelsinflatie groter is dan ooit. Dankzij de groei in de werkgelegenheid neemt de koopkracht nog steeds toe. Het enige gevaar bestaat er volgens Quaden in dat voedsel- en energieprijzen de andere prijzen gaan besmetten, zodat ook de lonen weer onder druk komen.