Cyberspace is juridisch vacuüm

Het juridisch dossier vormt een behoorlijk obstakel voor de ontwikkeling van het Internet. Hoe kan men de auteursrechten of de vertrouwelijkheid van de elektronische post doen respekteren ?

Is op het Internet alles mogelijk ? Het is een vraag die men zich kan stellen over het kommunikatiesysteem dat als de informatiesnelweg van de toekomst wordt beschouwd. Hoewel het Net wereldwijd nog maar 30 miljoen gebruikers telt van wie 36.000 in België stapelen de juridische problemen zich nu al op : “gekaapte” elektronische post, geschonden auteursrechten, pornografie. Een hele waslijst van moeilijkheden…

“De Australiërs dreigen het Internet te verbieden, omdat ze vinden dat het de deur opent voor een Amerikaanse kulturele invasie, ” vertelt Trotter Hardy, professor aan de William & Mary Law School in Williamsburg (Virginia). Hardy is een specialist inzake de juridische problematiek van het Internet.

Hardy : “De enige kontrole die wordt uitgeoefend, houdt verband met technische kwesties, zoals de standaardizering. Het gaat vooral om een koördinatie via internationale organizaties, die zich met de kommunikatienormen bezighouden. ” Het Internet staat nochtans niet helemaal buiten de wet. In sommige gevallen valt het onder bestaande wetten.

– Elektronische post. “E-mail kan gelijkgesteld worden met briefpost, ” merkt Hardy op. “In de Verenigde Staten geldt de wet op de afluisterpraktijken ook voor elektronische post. ” In Europa kan de wetgeving over laster en inbreuk op de privacy van toepassing zijn. “We kennen de zaak Godfrey, waarin sprake was van elektronische post tussen Zwitserland en het Verenigd Koninkrijk. De eiser, die vond dat hij in een e-mail boodschap werd belasterd, heeft zijn zaak in Groot-Brittannië voor de rechter gebracht. “

– Auteursrechten. Het blad Playboy heeft klacht ingediend tegen een partikulier die foto’s uit een tijdschrift van de groep had gekopieerd en in omloop gebracht.

STATUUT VOOR INTERNET.

Om orde op zaken te stellen, zou het geen kwaad kunnen dat het Internet een statuut krijgt. Maar hoe zou dat eruitzien ? Trotter Hardy ziet drie voorbeelden :

– De signaaldrager. Dit statuut, dat door de telefoonmaatschappijen wordt gehanteerd, legt vier regels op : de maatschappij garandeert iedereen toegang, oefent geen kontrole uit op de inhoud van de boodschappen, is niet verantwoordelijk voor de overgedragen berichten (deze regel wordt in België verzwakt door de zaak van de roze telefoons) en laat de voorwaarden van de servicekontrakten door de overheid bepalen.

– De televisiezender. Dit statuut geldt voor de televisieketens : de zender is verantwoordelijk voor de inhoud en de kontrole. Hij moet een toelating van de overheid bezitten om programma’s te verspreiden. De toelating is vaak gebonden aan een minimale editoriale inhoud. De overheid legt bepaalde regels op.

– De geschreven pers. Volledige kontrole op de inhoud (en volledige verantwoordelijkheid), maar geen toelating nodig. De overheid heeft geen enkele inspraak in de editoriale inhoud.

“Het meest realistische model voor het Internet is dat van de pers, ” meent Trotter Hardy.

VERTROUWELIJKHEID.

Om de vertrouwelijkheid van elektronische boodschappen te garanderen, zal men gebruik moeten maken van koderingen, zoals het nu reeds gebruikte programma PGP (Pretty Good Privacy). Er bestaan ook filters die ongewenste (anonieme) post automatisch uit de elektronische brievenbus weren.

Deze instrumenten volstaan echter niet. Een laatste mogelijkheid is een wettelijke kontrole. Hier onderscheidt Hardy vier mogelijkheden :

– Het kontrakt. De toegangsleveranciers tot het Internet zouden kontraktueel kunnen afdwingen dat de gebruikers zich aan bepaalde regels houden. Dit is reeds het geval op enkele privé-online netwerken, zoals CompuServe of America Online, die eveneens toegang geven tot het Internet. Deze netten laten hun abonnees een kontrakt tekenen met een aantal regels (auteursrechten, vertrouwelijkheid van de elektronische post…). Indien ze de afspraken niet nakomen, kunnen de gebruikers bestraft worden met een boete. Op het ogenblik is dit de betrouwbaarste formule.

– Vereniging. Men kan zich voorstellen dat de gebruikers zich aansluiten bij verenigingen, waarvan ze de regels aanvaarden.

– Zelfregulering. Een arbitragesysteem zou de complexiteit van de vele verschillende wetgevingen kunnen omzeilen.

– De wet. Haar zwakke punt is de territorialiteit. Een wettelijke regeling veronderstelt dat alle landen waar het Internet gebruikt wordt kwasi de hele wereld, met uitzondering van een gedeelte van Afrika dezelfde voorschriften zouden hanteren. In de praktijk zou dat onhaalbaar zijn.

Momenteel is het vraagstuk van de territoriale bevoegdheid van een jurisdiktie aan de orde. Een rechtbank in Tennessee heeft onlangs een echtpaar veroordeeld dat vanuit Californië pornobeelden verspreidde. “In Californië is dat niet verboden, maar de rechtbank in Tennessee heeft gedaan gekregen dat de beschuldigden zich lieten berechten en veroordelen. ” Als deze jurisprudentie elders wordt bevestigd, zullen potentiële eisers in de verleiding komen om de staat te kiezen met de wetten die hen de beste kansen geven om te winnen.

R.V.A.

ROULARTA MEDIA GROUP OP HET INTERNET Gebrek aan kontrole op de auteursrechten is voor de uitgevers (en de journalisten) een ernstig probleem.