Curatoren kunnen niet meer concurreren

De Europese Unie wil een einde maken aan de onderlinge strijd van curatoren voor hun deel van de koek bij een faillissement. Vanaf 1 juni wordt de beslissing van een Europese rechtbank automatisch en onmiddellijk erkend door alle lidstaten.

“Voor een schuldeiser komt het er dikwijls op aan om sneller dan de anderen een onderneming in faillissement te dagvaarden en zo de activa binnen te rijven,” zegt Eddy Van Camp, voorzitter van de vzw Mandato, een vereniging van Antwerpse curatoren en vereffenaars. “Zeker bij faillissementen die zich over verschillende landen uitstrekken, werken curatoren en advocaten voor nationale rechtbanken, met soms tegenstrijdige vonnissen tot gevolg.”

Die tendens wordt ingeperkt. Er is nu een Europese verordening inzake insolventie die betrekking heeft op faillissementen, gerechtelijke akkoorden (voor ondernemingen) en collectieve schuldenregelingen (voor individuen) die vanaf 1 juni door de rechtbanken worden uitgesproken. De beslissing van een Europese rechtbank wordt automatisch en onmiddellijk erkend door alle lidstaten, met uitzondering van Denemarken. De verordening heeft evenmin betrekking op verzekeringsondernemingen, beurshuizen en kredietinstellingen. Er zijn geen bijzondere regels uitgewerkt voor filialen en dochterondernemingen. “Als een dochteronderneming failliet gaat, heeft dat geen directe gevolgen voor de rest van de groep. Elke rechtspersoon bestaat op zich,” zegt professor Eric Dirix van het Instituut voor Insolventierecht ( KU Leuven).

De verordening gaat uit van een hoofdprocedure in de lidstaat waar de schuldenaar zijn statutaire zetel heeft. In de landen waar de schuldenaar nog een vestiging heeft, kan na de hoofdprocedure eventueel een secundaire territoriale insolventieprocedure worden opgestart door de schuldeisers of de bewindvoerder. Die kan alleen leiden tot de vereffening van de vestiging. “Als ergens in Europa een procedure werd opgestart, kan een vestiging niet meer worden gered door een gerechtelijk akkoord,” aldus Hans Gilliams, partner van het Brusselse Eubelius. “Tot vandaag kon je bijvoorbeeld de dans ontspringen bij een internationaal faillissement door Belgische activiteiten via een gerechtelijk akkoord te laten overleven.”

Wel kan op vraag van de schuldeisers een zelfstandige territoriale insolventieprocedure worden opgestart vóór de hoofdprocedure aanvangt. Een hoofdprocedure kan soms immers niet worden gestart in een land, omdat de schuldenaar er slechts een bijkantoor heeft. Deze procedure kan (in tegenstelling tot de secundaire territoriale procedure) wel leiden tot de sanering van de onderneming, dus een gerechtelijk akkoord.

De insolventieverordening regelt ook de samenstelling van de failliete boedel (over de grenzen heen) en de manier waarop nationale zekerheden gelden bij een faillissement in een andere lidstaat. De basisregel komt erop neer dat schuldenaars met een pand of een hypotheek op een boedel, die wordt verdeeld bij een nationale insolventieprocedure, bij voorrang worden uitbetaald. Concreet: een Belgische bank met een hypotheek op de goederen van een Belgisch bedrijf dat betrokken is bij een faillissement in Duitsland, zal eerst worden uitbetaald, zelfs als de buitenlandse banken ook bevoorrechte schulden laten gelden in de hoofdprocedure. Deze regeling gaat eigenlijk in tegen de algemene doelstelling dat insolventieprocedures zoveel mogelijk door één rechter worden behandeld. Professor Dirix, tevens raadsheer bij het Hof van Cassatie: “De Europese banken wilden vermijden dat hun lokale rechten werden beperkt door buitenlandse rechtbanken.”

Ook na 1 juni blijven dus nog parallelle procedures bestaan voor een onderneming in moeilijkheden. Volgens Dirix is het noodzakelijk dat de curatoren samenwerken over de grenzen heen. Eddy Van Camp van Mandato: “Vandaag doet elke curator zijn ding binnen een nationaal kader. Na 1 juni zal één hoofdcurator optreden in overleg met een aantal subcuratoren. Dat zal er automatisch toe leiden dat samenwerkingsverbanden tussen kantoren belangrijk worden.” Zelf is Van Camp voorzitter van Eulex International Practice Group, een wereldwijd verband van 120 advocatenkantoren en accountants.

H.B. [{ssquf}]

Schuldenaars met een pand of een hypotheek op een boedel worden bij voorrang uitbetaald.