Crisis in het Vlaams Waarborgfonds

Het Vlaams Waarborgfonds werd vorig jaar aan een evaluatie onderworpen. Het eindrapport zag nog steeds het daglicht niet. Geen wonder: de conclusies zijn bijzonder negatief.

Het studiebureau Idea Consult rondde in juli van vorig jaar in samenwerking met de Ufsia en het adviesbureau Rummens Management Consultancy een studie van het Waarborgfonds af. Beide instrumenten werden getest op bereik, geschiktheid en doeltreffendheid. Het eindoordeel: de kredietwaarborg is aan een grondige hervorming toe, de lefgeldwaarborg moet worden afgeschaft.

Het aantal dossiers voor een kredietwaarborg en de gegarandeerde bedragen nemen immers af. Volgens de onderzoekers bereikt het fonds wel de juiste doelgroep, maar vallen starters te vaak uit de boot. Hun aandeel in het aantal rechtstreekse waarborgen bedroeg in 2000 slechts 15% (zie grafiek: Aandeel van starters in rechtstreekse waarborgen).

De kredietwaarborg van het Waarborgfonds mag door alle banken worden gegeven. Maar 90% van het totale aantal waarborgen wordt verzorgd door het BKCP, het vroegere Beroepskrediet. Het BKCP verzorgt dan ook in onderaanneming de interne werking van het Waarborgfonds voor kredieten. Andere banken doen nauwelijks of geen beroep op deze faciliteit.

De hervormingen moeten leiden tot een eenvoudig instrument, met een automatische waarborg als uitgangspunt. Bij een automatische waarborg kan een kredietinstelling de waarborg van het Vlaams Waarborgfonds zelf toestaan, zonder tussenkomst van het beheercomité en zonder veel administratieve poespas. Vanzelfsprekend moeten er ook meer banken bij het project worden betrokken.

De waarborg voor risicokapitaal krijgt een zwaarder verdict. Ook van deze garantieregeling wordt weinig gebruikgemaakt. In het 3,5-jarige bestaan werden zestig dossiers goedgekeurd voor veertig ondernemingen. Het marktaandeel van het geïnvesteerde kapitaal onder de garantieregeling is minimaal. Volgens de schattingen in de studie bedroeg het aandeel in 2000 slechts 0,6% van het totaal geïnvesteerde risicokapitaal in België.

In het rapport staat dat de hefboomwerking van de garantieregeling zeer beperkt is. De bevraagde durfkapitalisten stellen immers dat ze de gewaarborgde participaties ook zonder waarborg zouden hebben genomen. Ook heeft de regeling geen nieuwe durfkapitaalfondsen tot leven gewekt. En hoewel de ondervraagde participatiemaatschappijen tevreden zijn over de modaliteiten van de garantieregeling, zijn de meeste tegelijkertijd voor een aanpassing of afschaffing van de garantieregeling.

Een loutere bijsturing van het project zal de effectiviteit van de regeling niet drastisch verhogen. De onderzoekers pleiten dan ook voor een volkomen nieuw systeem, bijvoorbeeld naar analogie met de Amerikaanse Small Business Investment Company (zie blz. 12). Misschien deze studie toch eens doorgeven aan Vlaams minister-president Patrick Dewael?

A.G.

De ondervraagde participatiemaatschappijen pleiten voor een aanpassing of afschaffing van de garantieregeling.