Creatief met vennootschapsbelasting

Midden augustus plaatste Harvard Business Review op zijn blog een interview met de titel: “The conservation we should be having about corporate taxes“. In die bijdrage geven Mihir Desai en Bill George, twee hoogleraren van de Harvard Business School, hun visie op de Amerikaanse vennootschapsbelasting. Ruim vijftien jaar wordt de Amerikaanse economie al geplaagd door multinationals die via buitenlandse fusies of overnames grote sommen geld onttrekken aan de Amerikaanse fiscus. Deze zomer nog deed Pfizer een bod van 64 miljard pond op AstraZeneca, onder meer om zijn fiscale thuishaven naar het Verenigd Koninkrijk over te brengen. De twee experts leggen de oorzaak van het probleem onder meer bij de hoge Amerikaanse vennootschapsbelasting (35 %), die volgens hen vooral wordt gedragen door de werknemers. Ze willen die vennootschapsbelasting afschaffen. Nu de Wetstraat het fiscale beleid voor de komende jaren aan het uittekenen is, lijkt het me nuttig te onderzoeken of dat voorstel ook bij ons kan werken.

In 2012 werden in België voor 11,6 miljard vennootschapsbelastingen geïnd. Dat is goed voor 10 procent van de totale belastingontvangsten. Ter vergelijking: de personenbelasting levert bijna vijfmaal zoveel op, de btw tweemaal zoveel. Volgens Mihir Desai en Bill George kan de vennootschapsbelasting grotendeels worden vervangen door een aandeelhoudersbelasting. De beperkte heffing die ze nog willen aanvaarden, zou alleen tot doel hebben te vermijden dat onbelaste vennootschappen worden gebruikt om inkomsten af te schermen van de fiscus.

In de vennootschapsbelasting bestaan veel voordeeltarieven. Zo zijn er een hoop wettelijke regels die tot doel hebben de belastbare winst te drukken, zoals de DBI-aftrek, de octrooiaftrek, de recuperatie van vroegere verliezen en vrijstellingen. Daarnaast hebben fiscale professionals een arsenaal aan technieken ontwikkeld die gebruikmaken van die wettelijke regels om de winst nog verder te drukken of te verleggen. Niet zo lang geleden werd nog moord en brand geschreeuwd over hoe weinig vennootschapsbelasting Electrabel betaalt. Behalve langs de wettelijke weg minimaliseren sommige ondernemers hun boekhoudkundige winst ook via zwartwerk. Tot slot moet de federale overheid een massa middelen en manschappen inzetten om die belasting te innen en in te vorderen.

Zou het dan inderdaad geen oplossing zijn de vennootschap niet meer te belasten, maar uitgebreidere heffingen op te leggen aan de aandeelhouders? De overheid kan dan bijvoorbeeld zwaarder ingrijpen op het niveau van de dividenden, de inkoop van eigen aandelen, de interne meerwaarde, de liquidatieboni, intresten en andere voordelen aan binnenlandse en buitenlandse groepsmaatschappijen. Daarnaast kan de wetgever een aantal ratio’s en bijpassende beperkte belastingen introduceren om te vermijden dat vennootschappen alleen spaarpotten worden.

Zo’n maatregel zou alvast zorgen voor een grotere fiscale gelijkheid tussen kleine ondernemingen en multinationals. Er is dan geen behoefte meer aan voordeelmaatregelen, kunstgrepen of zware controles. De fiscus zou van alle aandeelhouders belastingen innen. De vennootschap zou ook een ondernemersvehikel worden, dat fiscaal wordt aangespoord om investeringen te doen, met arbeidscreatie en meer productie tot gevolg, zodat een deel van de verloren belastingen wordt terugverdiend via andere heffingen. Bovendien zou het vreemd kapitaal aantrekken, wat de Belgische economie dringend nodig heeft en ook een terugverdieneffect zal hebben.

Het is niet de eerste keer dat die maatregel wordt gesuggereerd. Mijn collega-columnist Karel Anthonissen deed het twee jaar geleden al. De uitdagingen zijn zo groot dat we zekerheden moeten loslaten. Onze economie heeft creativiteit nodig.

Is associate director coverage van NIBC Bank nv.

YANNICK DE SMET

Zou het dan inderdaad geen oplossing zijn de vennootschap niet meer te belasten?