‘Covid heeft ons uit elkaar gescheurd’

Trends brengt iedere week het beste uit de toonaangevende financieel-economische media in Europa. Het Oostenrijkse winterseizoen staat weer aan de rand van de afgrond door de pandemie. Veel herbergiers maken zich zorgen over hun broodwinning. Ook het kleine Tiroolse bergstadje Ehrwald beleeft verhitte tijden.

Kort voor het begin van het skiseizoen, half december, schommelt de skischooldirecteur Peter Larcher in zijn kantoor in Ehrwald nerveus heen en weer op zijn stoel. Het is de eerste dag na de drie weken durende lockdown in Oostenrijk. De restaurants, de hotels en de kabelbanen mogen weer open. De pistes in het skigebied Ehrwalder Alm in Tirol zijn klaar. De business van de wintersport kan beginnen.

“Maar zijn er gasten?” vraagt Larcher. Een werknemer controleert de boekingen voor skilessen. Er zijn er nog niet veel. Larcher slaat zijn handen voor zijn gezicht. “Ik kan er niet meer tegen!”

Ehrwald ligt aan de voet van de Zugspitze. Er is een imposant bergpanorama. Het gebied heeft 2600 inwoners en 4000 gastenbedden. De lokale bevolking leeft goed van het toerisme. Maar corona heeft het dorp hard getroffen. Afgelopen winter werd het skiseizoen van december tot maart afgelast en lagen de liften en de kabelbanen stil. De balansen van hoteliers, restauranthouders en skischoolhouders werden verwoest. “We hadden 0,0 omzet”, zegt Larcher.

De economische gevolgen van de pandemie leidden vorig jaar tot forse bezuinigingen. Nu staat de broodwinning van veel mensen op het spel. Deze winter komt de sociale verdeeldheid die corona heeft teweeggebracht er nog bovenop. Oostenrijk blijft strenge beperkingen opleggen aan wie zich weigert te laten vaccineren, terwijl gevaccineerden de Ierse pub, de klimhal en het overdekte zwembad in Ehrwald wel mogen bezoeken. Een tweeklassenmaatschappij. Hoe gaat een bergdorpje waar iedereen elkaar kent, om met zo’n situatie?

Uitvinding van de politiek

Na het ontbijt rijdt Larchers zakenpartner Regina Poberschnigg met enkele medewerkers naar het naburige dorp Biberwier voor een EHBO-cursus voor aspirant-skileraren. Goede coaches zijn schaars geworden. Vele hebben in de crisiswinter van 2020-2021 hun loopbaan een andere wending gegeven. Om nieuw talent aan te trekken, worden overal in het land cursussen gegeven.

Voor de cursussen in Biberwier is een conferentiezaal in een hotel gereserveerd. Een instructeur legt de grondbeginselen van reanimatie uit aan de aspirant-skileraren in tijden van corona. Ademcontrole? “Het is aan jou of je het wilt doen.” Mond-op-mondbeademing? “Zal niet gebeuren wegens covid.”

Om het gebrek aan inkomsten uit de skischool te compenseren, is Poberschnigg halftijds in dienst getreden bij een hulpdienst. Ze werkt in testcentra en organiseert coronascreenings in hotels en bedrijven. Soms raakt het slechte humeur van mensen haar. Bij een afspraak werd ze afgesnauwd vanwege haar mondmasker. Of zij nog niet doorhad dat de pandemie slechts een uitvinding van de politiek en de media was?

“De zenuwen van veel mensen staan op scherp, omdat ze vrezen voor hun broodwinning”, zegt Poberschnigg. De onzekerheid put mensen uit. Net voor de uitbraak van de pandemie vernieuwden zij en Larcher het assortiment verhuurski’s, snowboards en sneeuwschoenen in de skischool. Nu hangen veel van de meer dan 800 modellen in de vitrine, nauwelijks gebruikt. Een overbruggingskrediet hielp het bedrijf door de coronawinter. In de zomer maakten bergtochten de zaken goed. Maar wat gebeurt er als de omikronvariant nog een lockdown afdwingt? “We hebben het gevoel dat we blind vliegen”, zegt Poberschnigg.

Aasgieren over het dorp

Corona heeft de waardeketen in Ehrwald al aanzienlijk verstoord. Omdat er minder toeristen komen, verkopen de bakkers minder brood. Omdat de hoteliers renovaties uitstellen, komen de plaatselijke bouwvakkers bestellingen te kort. Het hele gebied lijkt in een neerwaartse spiraal te zijn beland. Burgemeester Martin Hohenegg moet vechten tegen de uitverkoop van zijn heimat. Buitenlandse vastgoedspeculanten cirkelen als aasgieren over het dorp.

De jongste jaren werd Ehrwald een hotspot voor veelverdieners. Er is veel rust en natuur. Innsbruck en München zijn niet ver weg. De restaurants in het dorp zijn eersteklas. Er is een ijsbaan en een golfbaan op de weg naar Lermoos. Enkele jaren geleden werd een viersterrenresort geopend vlak naast het dalstation van de Tiroler Zugspitzbahn. De luxechalets aan de rand van het dorp schieten als paddenstoelen uit de grond.

Het skigebied Ehrwalder Alm is een van de populairste familieoorden in Oostenrijk. De liften zijn modern, de pistes niet te steil. Voor jonge freestylers is er een funpark met enorme jumps.

Verplichte vaccinatie

Kort na Kerstmis is het aantal dagjesmensen uit Beieren teruggelopen doordat bezoekers die nog geen boosterprik hebben gekregen, bij binnenkomst in Oostenrijk een negatieve PCR-test moeten laten zien. Anderzijds heeft een ongewoon groot aantal wintersporters uit Nederland de reis naar Ehrwald gemaakt vanwege de rigide lockdown in hun land.

Larcher verdeelt de instructeurs, begroet de gasten, leidt de kinderen naar hun groepen. Hij ziet erop toe dat de coronaregels worden nageleefd. Elke dag rapporteert Larcher het aantal cursussen en deelnemers aan de autoriteiten. In de lift dragen de studenten maskers. De prijsuitreiking na de laatste race is geannuleerd.

In de zomer waren er geen coronagevallen in het Ehrwalddal, maar kort voor Kerstmis waren er zes. Begin januari is het aantal besmettingen in Tirol aanzienlijk toegenomen. Larcher steunt de maatregelen om de pandemie in te dammen en is verheugd over de verplichte vaccinatie die sinds februari in Oostenrijk geldt, hoewel hij werknemers heeft verloren die weigerden gevaccineerd te worden. Hij vindt dat jammer. “We waren een goed team. Covid heeft ons uit elkaar gescheurd.”

Verhitte discussies

De sfeer tussen voor- en tegenstanders van vaccinatie in het dorp is gespannen. In veel families zijn er ruzies. Er worden ook verhitte discussies gevoerd in de dorpswinkel in het centrum. De corona-ontkenners manifesteren zich steeds nadrukkelijker. Een dokter die vaccinaties aanbood voor kinderen werd aangevallen. Burgemeester Hohenegg mist “de vriendelijkheid en de openheid” van de dorpelingen. Niettemin is hij ervan overtuigd dat de bevolking van Ehrwald door de crisis zal komen, als er niet nog een lockdown komt. “We zijn nog steeds een robuuste gemeenschap.” Buiten rijdt een paardenkoets voorbij door de sneeuw. Het zou allemaal zo idyllisch kunnen zijn.