In 1918, terwijl de Spaanse griep om zich heen greep, sprak de Amerikaanse president Woodrow Wilson geen woord in het openbaar over de dodelijke pandemie. Zijn regering was pas genoodzaakt de ernst van de zaak te erkennen toen de president in 1919 zelf ziek werd. Een deel van Wilsons staf liep de griep op tijdens een tocht over de Atlantische Oceaan, toen ze terugkeerden van de vredesbesprekingen in Parijs. Waarschijnlijk staken zij vervolgens Wilson aan.
Een eeuw later lijkt de geschiedenis zich te herhalen. Een Amerikaanse regering die een virusuitbraak bagatelliseert, de Witte Huis-ploeg die besmet raakt en uiteindelijk de president die geveld wordt. Donald Trump heeft vier jaar lang alles wat hem niet beviel als ‘fake’ kunnen wegzetten. Ziekte is de enige realiteit die niet te ontkennen valt, naast de dood misschien – een scenario dat plotseling in de lucht hangt in Amerika.
Toch zijn er ook dingen anders. Ongetwijfeld waren er destijds een aantal Amerikanen die er geen traan om hadden gelaten als Wilson aan de influenza was overleden. Nu zijn er legio die openlijk verkondigen dat ze hopen dat covid-19 Trump fataal wordt. Het markeert de grofheid van het huidige politieke discours in de Verenigde Staten.
De verruwing begon natuurlijk met de president zelf. Hij vocht zich de politiek in door zijn opponenten te beschimpen. Het gewicht van het hoogste ambt bracht in het geval van Trump geen gevoel voor decorum met zich. Hij blijft iedereen die het met hem oneens is uitschelden en kleineren. Het eerste debat met Joe Biden was geen ideeënstrijd, maar een poging van Trump om zijn opponent te vernederen. “Ik draag geen maskers zoals hij”, schamperde Trump. Waarschijnlijk had hij toen al covid-19 onder de leden.
Trumps politieke tegenstanders brengen wel de beleefdheid op om de president en zijn vrouw een spoedig herstel te wensen. ‘Sleepy Joe’ sprak zijn hoop op snelle genezing uit, ‘Crazy Nancy Pelosi’ bidt voor de president, en Barack Obama, de president van wie Trump opperde dat hij geen Amerikaan is, stuurde zijn beste wensen. Die beterschapswens was nog niet binnen of de Trump-campagne stuurde al een mail aan de kiezers uit. Onderwerp: ‘De leugenaar Obama’ die ‘geld ophaalt bij de elites om Biden te steunen’. Zelfs vanaf het ziekbed was de president vilein.
Vanwege de relatief hoge morbiditeit onder mid-zeventigers met overgewicht die corona krijgen, dringt een vraag zich op: hoe zal het Trump-tijdperk de geschiedenis ingaan? Trumps presidentschap is veelbewogen, maar alles zal waarschijnlijk worden overschaduwd door de dodelijke mondiale pandemie waarmee hij te maken kreeg. Het zal de president ongetwijfeld steken, maar de kans bestaat dat hij het meeste herinnerd zal worden vanwege de besmetting met een virus waarvan hij zelf zei dat het tegen de zomer verdwenen zou zijn.
Natuurlijk bestaat er nog alle kans op een tweede termijn, met gelegenheden om de naam Trump aan andere tekenende momenten te koppelen. Maar voorlopig wordt iedereen in Amerika de komende tijd wakker met dezelfde vraag als toen Woodrow Wilson ziek was: hoe is het met de gezondheid van de president?
Dat velen teleurgesteld zijn bij goed nieuws, laat zien hoe diep de verdeeldheid zit in de Verenigde Staten. Onlangs merkte New York Times-columnist David Brooks op dat er na de Spaanse griep nauwelijks kunst of literatuur verscheen waarin de impact van de ziekte een rol speelde. De reden was dat die pandemie het slechtste in de mens naar boven haalde: wantrouwen en egoïsme wonnen het van medeleven en empathie. “Een schaamtevolle herinnering werd onderdrukt”, schreef Brooks over periode die volgde op 1918. Ook wat dat betreft kan de geschiedenis zich zomaar herhalen.
De auteur is correspondent in de VS voor Het Financieele Dagblad.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier