Corona bezorgt Vlaamse export tweede verliesjaar op rij

In het coronajaar 2020 dook de Vlaamse export 8 procent lager, blijkt uit cijfers van het Vlaamse handelsagentschap Flanders Investment & Trade (FIT). “Het had erger kunnen zijn”, zegt CEO Claire Tillekaerts.

De Vlaamse goederenexport gaat al twee jaar achteruit. In 2019 was er een daling met anderhalve procent, te wijten aan handelsoorlogen en protectionisme. In 2020 ging het nog harder bergafwaarts, met een duik van 8,1 procent, berekende FIT op basis van data van de Nationale Bank. De vanzelfsprekende verklaring is de coronapandemie. Opnieuw slecht nieuws dus, maar in het financiëlecrisisjaar 2009 was het nog erger. Toen zakte onze export met 17 procent ineen, het slechtste Vlaamse exportjaar ooit.

Ruim 8 procent lager in 2020. Vindt u dat alles bijeen een zwaar verlies voor onze export?

CLAIRE TILLEKAERTS. “Uiteraard is dat een zwaar verlies, maar het had erger kunnen zijn. In april vorig jaar ging de Wereldhandelsorganisatie (WTO) nog uit van doemscenario’s, met in het slechtste geval een terugval van de wereldgoederenhandel met 32 procent in 2020. Intussen heeft de WTO die prognose bijgesteld tot een daling met 9,2 procent. Het Vlaamse cijfer zit ook dichtbij het EU-gemiddelde van min 8,2 procent. En we doen het niet slechter dan onze concurrenten. In Duitsland ging de export met 9,3 procent achteruit, in Frankrijk zelfs met 16,3 procent. Nederland deed beter, met een daling van 6,7 procent.”

Onze export naar de buurlanden kreeg stevige deuken, maar die naar de VS en China steeg. Moeten de Vlaamse exporteurs leren om het verder te zoeken?

TILLEKAERTS. “Het is moeilijk om na zo’n crisisjaar diepgaande conclusies te trekken. Naar de VS exporteerden we vooral extra farmaceutica. Dat is niet uitzonderlijk gezien de traditionele banden tussen de Amerikaanse farmabedrijven en Vlaanderen. Onze handel met China ging de voorbije jaren iets moeilijker maar trok in 2020 opnieuw aan. Reken daarbij dat de Chinese economie al vroeger op het jaar opnieuw normaal draaide. Los daarvan hamert FIT op diversificatie en innovatie bij onze exporteurs. Ze moeten nieuwe landen aanboren, overschakelen op andere producten en aanverwante diensten, en hun promotie digitaal upgraden. Zo spreiden ze de risico’s.”

Chemie en – niet verwonderlijk in deze coronapandemie – farma behoren tot de schaarse stijgers. Bent u tevreden over de sectoriële samenstelling van onze export? Of onderscheiden we ons nog te weinig van onze concurrenten?

TILLEKAERTS. “Zoals elke economie heeft ook de Vlaamse haar specificiteit, meestal om historische redenen. In het verlengde van zijn specifieke economie heeft elk land en zelfs elke regio een ander exportgamma. Dat verander je niet zomaar. FIT helpt alle bedrijven – ongeacht de sector – bij de export. Maar de komende jaren willen we de Vlaamse technologiebedrijven extra steunen in de buitenlandse markten. Daarom openen we deze zomer tien zogenoemde Science & Technology Offices in New York, Palo Alto, Parijs, Londen, Kopenhagen, München, Mumbai, Singapore, Guangzhou en Tokio.”

Wat zijn de verwachtingen voor 2021? Een herstel van onze export?

TILLEKAERTS. “Daar hebben we nog geen goed zicht op. De WTO-barometer voor de wereldgoederenhandel vertoont een stevig herstel in laatste kwartaal van 2020, met betere scores voor de containertrafiek en de luchtvracht. Ook elektronische componenten en grondstoffen presteren goed. Andere indicatoren, zoals de exportorders, verliezen echter stoom. Daarom wordt gevreesd dat het herstel nu al tegen zijn bovengrens zit, en het niet zal volhouden tot medio 2021.”

Hingen er in 2020 veel wanhopige exporteurs bij FIT aan de lijn?

TILLEKAERTS. “We hebben hen zo goed mogelijk geïnformeerd en ondersteund. Via een lange reeks initiatieven – een wekelijkse coronanieuwsbrief, webinars, coronadossiers op onze website ^ hielden we hen op de hoogte van de herstelmaatregelen in buitenlandse markten, onze financiële steunpakketten, en vooral onze hybride en digitale events. Die laatste hadden veel succes. Onze driedaagse Exportbeurs 2021 in februari had 1.884 unieke digitale bezoekers, samen goed voor 100.000 paginabezoeken op het platform. De Exportbeurs kreeg 1.835 afspraken met onze landenexperts en exposanten voor elkaar.”