Continent in bloei

Niet zo lang geleden waren traag groeiende economieën met hoge inflatie standaard in zwart Afrika. Sinds 2001 groeide het Afrikaanse bbp elk jaar sneller dan het wereldgemiddelde. De gemiddelde inflatie bedroeg 10 procent.

Afrika kon de jongste jaren profiteren van de intensievere handel met China, de belangrijkste exportmarkt voor het continent. De evolutie van de Chinese economie heeft ook een invloed op Afrika. De Chinezen willen dat hun economie in een lager tempo groeit dan in het voorbije decennium en dat de groei geleid wordt door de consumptiebestedingen eerder dan grondstoffenintensieve investeringen. De prijs van de meeste grondstoffen, die Afrika in overvloed heeft, is gedaald.

Al doet China het kalmer aan, toch is er nog genoeg stuwkracht om het Afrikaanse bruto binnenlands product (bbp) met zo’n 5,5 procent te zien groeien in 2014. Dat is gelijk aan de gemiddelde groei over het voorbije decennium en sneller dan om het even welke regio.

De tragere groei in China en in de Aziatische satellieteconomieën opent twee mogelijkheden voor Afrika. Ten eerste voorspelt het IMF dat, nu er minder Aziatische uitdagers zijn, vier van de zes snelst groeiende economieën in 2014 in zwart Afrika te vinden zijn. Voor het eerst sinds mensenheugenis duikt bovendien de inflatie beneden de groeivoet van het bbp.

Afrika heeft vele arme of kwetsbare landen. Daar kan een nieuw mijnbouwproject of de hervatting van de export na een burgeroorlog zorgen voor een spectaculaire groei van het bbp. De economische output van Zuid-Soedan viel op de helft terug na de afscheiding in 2011, maar omdat de olie-export zich blijft herstellen in 2014 kan het bbp met meer dan 35 procent toenemen. De grotere output uit een nieuwe ijzerertsontginning in Sierra Leone leidt tot een bbp-groei in de lage tientallen. En de economie van Tsjaad gaat waarschijnlijk behoorlijk vooruit als de productie in zijn nieuwste olievelden uitbreidt.

Zowat de helft van de 45 Afrikaanse landen beneden de Sahara is voor zijn export afhankelijk van olie of mijnbouw. Het duurt enkele jaren voor de lagere grondstoffenprijzen impact hebben. Mijnbouwprojecten hebben een lange aanlooptijd en in landen als Tsjaad en Sierra Leone liggen al heel wat kapitaalinvesteringen vast als reactie op de hoge prijzen die de grondstoffen tot voor kort haalden. Zodra een mijn of een oliebron aangeboord is, is het zinvol ze aan het werk te houden zolang de productieprijzen boven de exploitatieprijzen liggen, zoals dat vaak het geval is bij nieuwere ondernemingen.

De weerslag van lagere grondstoffenprijzen op de inflatie komt sneller. Dankzij treffelijke oogsten en stabiele olieprijzen daalt de inflatie in de meeste landen tot 5 procent of minder. De uitgestelde impact van een strakker monetair beleid in sommige landen die een zeer hoge inflatie kenden, verhoogt nog de neerwaartse druk op de prijzen. Dat betekent dat de inflatie beneden de bbp-groei zakt tegen eind 2014 (zie grafiek). Die mijlpaal vestigt de reputatie van Afrika als een gunstige bestemming voor investeringen.

Nigeria neemt de leiding

Daar komen nog twee andere ontwikkelingen bij. Nigeria is met 180 miljoen inwoners Afrika’s volkrijkste land. Binnenkort wordt het bevestigd als de grootste economische macht op het continent. Het Nigeriaanse bbp wordt nog berekend op basis van de prijzen in 1990, wat inhoudt dat sommige snel groeiende delen van de economie niet het gepaste gewicht krijgen. De statistieken worden binnenkort bijgewerkt. Ghana stelde vast dat zijn economie 60 procent ondergewaardeerd was toen het zijn bbp-cijfers in 2010 bijwerkte. Een soortgelijke oppepper zou Nigeria voorbij Zuid-Afrika brengen als de grootste economie van het continent.

Nigeria is nog altijd een lage-inkomstenland en er is dus nog heel wat ruimte voor groei. In die zin is het een weerspiegeling van het continent. Het grootste deel van Afrika is arm. Het gemiddelde bbp per persoon is, gemeten in koopkrachtpariteit, gelijk aan 2500 dollar. Ter vergelijking: in China is dat 9000 dollar. Er zijn maar enkele zinvolle beleidsmaatregelen nodig om ervoor te zorgen dat de inhaalgroei in de komende jaren aanhoudt in Afrika.

Een tweede trend is het toenemende belang van de diensten, de landbouw en de verwerkende industrie voor de economieën van zwart Afrika. Die regio beschikt over een groep snel groeiende, exportgeoriënteerde economieën die niet zwaar afhankelijk zijn van de productie van grondstoffen. Een aantal van de grootste economieën van het continent, bijvoorbeeld Ethiopië, Kenia en Oeganda, zitten in die categorie. Nu de grondstoffenprijzen wereldwijd zwalken, eisen dergelijke landen een groter deel van de toenemende aandacht voor de verbeterende economische vooruitzichten van Afrika.

De auteur is correspondent zwart Afrika van The Economist

JOHN O’SULLIVAN

Voor het eerst sinds mensenheugenis duikt de inflatie beneden de groeivoet van het bbp.