Commissaris Paniek

M argot Wallström is EU-commissaris voor Milieu. De Zweedse is hoofdauteur van Reach: Registration, Evaluation and Authorisation of Chemicals (zie interview, blz. 62).

Gisteren deed ze haar herexamen. Wallström presenteerde een herwerkte richtlijn voor het stoffenbeleid; een ingrijpende megacontrole van 30.000 chemische substanties in de EU. De eerste versie van het plan was kafkaiaans. Stoffen die al dertig jaar in gebruik zijn in de chemie zouden opnieuw aan dure tests onderworpen worden voor een geharmoniseerde euroreglementering.

Reach is een belangrijk, ingewikkeld en symbolisch dossier. De oorverdovende politieke stilte over de zaak in België is beangstigend. Reach raakt de tewerkstelling en de innovatie van een Belgisch/Vlaamse topbranche. De chemie in België telt 100.000 werknemers en vertegenwoordigt 15,4 % van de verwerkende industrie (omzet 42 miljard euro). Agfa heeft bijvoorbeeld behoefte aan tientallen ingrediënten van kleine chemieproducenten voor zijn eindproducten. Op het niveau van deze toeleveranciertjes zullen jobs verdwijnen en een domino-effect stroomafwaarts is te verwachten. In het land van Ford Genk moet voor elke job gevochten worden, tegen de groene lobby in. Ook door paars en voordien paars-groen.

De burgers van Wallströms land keren de euro de rug toe. De hoofdreden is de kloof tussen Zweden, de Zweedse identiteit, nationale belangen en Brussel. Zweden is een vrije democratie. De Belgen hebben tot nu toe nooit hun goed- of afkeuring kunnen laten blijken voor de Europese Unie en haar wetterij. België is een geleide democratie, de politieke elite beslist en de burgers slikken.

Margot Wallström heeft makkelijk praten en beslissen; in Zweden speelt de chemie geen rol en haar kiesbasis wordt niet aangetast door de hervorming die miljarden euro aan tests en percenten van het bruto binnenlands product (BBP) van de chemielanden zal kosten. Wallström wandelt achter het vaandel van NGO’s als Friends of the Earth, die van paniek zaaien hun merk maken. Friends of the Earth is schimmig, sekteachtig, anti-industrieel, gericht op het oppompen van de cultuur van de angst. Wie in die hoek opereert, krijgt makkelijk de handen opeen van de pers. Een paniekschreeuw op de voorpagina doet papier verkopen aan de bang gemaakte consument.

Vlaanderen is een chemieland en dreigt te lijden onder de eisen van Reach. De kloof tussen de chemie-arbeiders/werkgevers en EU-Brussel zal verbreden. Zeer uitzonderlijk tekenden de Belgische chemievakbonden en Fedichem gezamenlijk verzet aan tegen de extremiteiten van Reach. Meestal wenden de vakbonden alle verstrengingen van milieumaatregelen aan om in hun sector draconische veiligheidsreglementen te bedingen.

Hier niet, de plannen van Wallström leken hen te voortvarend. Tony Blair, Gerhard Schröder en Jacques Chirac protesteerden in een gezamenlijke brief tegen de eerste versie van Reach.

De EU-leiding is schizofreen. Enerzijds verspilt zij machtig veel papier aan plannen om van Europa de meest innovatieve economie ter wereld te maken; anderzijds verspilt zij machtig veel papier aan reglementen en teksten die de chemiesector jennen, de genetisch gewijzigde gewassen bestrijden, de kernenergie bestraffen. In het Europese luilekkerland is risico, industrie, fabrieksarbeid uit den boze, aldus de mentaliteit van de Commissie. Bijtjes, bloemetjes, biobrood en geitenwollensokken zullen ons aller deel worden in een jobloos nirwana.