“COLLECTIEVE DWAASHEDEN”

MAAR GEEN NAMEN.

De overheid (de belastingbetaler dus) moest in 1998 ruwweg 670 miljard frank rente betalen op haar uitstaande schuld. Dat is weliswaar 125 miljard frank minder dan vijf jaar vroeger, maar het bedrag vertegenwoordigt nog altijd 7,36% van het bruto binnenlands product ( BBP) en 22,63% van de geraamde 2956 miljard frank fiscale ontvangsten.

De rente blijft dus ook voor de huidige beleidsmakers een vervelende situatie. Te meer omdat dit zowat het dubbele is van de ons omringende landen, in of buiten euroland. Ook tijdens zijn laatste voorstelling van het jaarverslag van de Nationale Bank verwees gouverneur Fons Verplaetse enkele keren naar de “dwaze ontsporing na de oliecrisis van 1973-1974”. Het best wordt de omvang van de schuldontsporing uit die periode geïllustreerd met de grafiek van de overheidsschuld sedert het ontstaan van de Belgische munt, die theoretisch op 1 januari 1999 verdween. Daaruit blijkt immers dat de schuldenstijging na 1975 nagenoeg de omvang had van die in 1918 en van 1945, telkens als gevolg van een wereldoorlog.

Maar de gouverneur behoedde er zich ook nu weer voor om namen te noemen en de verantwoordelijken aan te wijzen voor deze afgang. “Er zijn toen door iedereen dwaasheden opgestapeld. De fout was dus collectief”, verklaarde de gouverneur nogmaals. Een verklaring die ook wordt gegeven door de meeste regeringsleden die destijds politieke verantwoordelijkheid droegen. Of zij toen ook zelf het beleid bepaalden, is echter een andere vraag. Vooral op sociaal-economisch gebied, maar ook op budgettair en zelfs op monetair vlak werd het land geleid door partijen, waarin de oververtegenwoordigde vakbonden de lakens uitdeelden, blijkbaar zonder veel kennis van zaken. Als vriend van wijlen Jef Houthuys en van het ACV is het geen verrassing dat Fons Verplaetse liever niet dieper ingaat op geciteerde dwaasheden. Toch mag worden gezegd dat de grootste dwaasheden veeleer door het ABVV van Georges Debunne werden doorgedrukt, zonder veel weerwerk van het ACV, althans tot in 1981, toen Jef Houthuys met Verplaetse besloot het roer om te gooien. Die onmacht van de verantwoordelijke ministers bracht Leo Tindemans (CVP) toen tot de uitspraak “dat dit land niet kan worden geregeerd dan met het akkoord van de vakbonden”.

Het succes heeft vele vaders. De mislukking is inderdaad een wees.

André Lammens