Claudio Monteverdi: L’Orfeo

L ‘Orfeo van Claudio Monteverdi (1567-1643) dateert uit 1607. Het was niet de allereerste opera uit de geschiedenis. Met ‘Dafne’ hadden dichter Ottavio Rinuccini en componist Jacopo Peri in 1594, het sterfjaar van de laatste grote polyfonisten Palestrina en di Lasso, de periode der ‘ouderwetsen’ afgesloten en was het uur van het muziekdrama geslagen.

L’Orfeo is overigens niet de belangrijkste opera van Monteverdi . Die eer komt zijn laatste, L’Incoronazione di Poppea toe, met voor het eerst in de geschiedenis een historisch onderwerp. L’Orfeo geldt echter wel als het eerste grote meesterwerk waarbij nieuwe normen werden gehanteerd, zowel op het muzikale als op het theatrale vlak.

Van bij het ontstaan van het genre hebben geleerden en filosofen willen aantonen dat opera als kunstvorm een onding is. Ook de puristen onder toneelminnenden én melomanen zijn hiervan overtuigd… “Je zou oren moeten hebben die zien en ogen die horen om te kunnen genieten van het stervend zingen en het zingend sterven” (O.G. van Loon).

Hoewel L’Orfeo nog wel een pastorale favola in musica (fabel in muziek) heet, zijn hoofse festiviteiten aanwezig en wordt plaatsgemaakt voor gesofistikeerde toneeltechnieken.

Monteverdi was een geboren dramaticus én een geboren musicus. Hij was de sleutelfiguur die de stile antico van Palestrina en de stile nuovo van Gabrieli samenvatte; de laatste wereldlijke madrigalist én het eerste genie van de opera en het muziekdrama; de eerste ware instrumentator die al de toen bestaande instrumenten oordeelkundig gebruikt heeft in ensembles die zouden uitgroeien tot de latere barokke orkesten.

Om uw geheugen even op te frissen: Orfeo is blij met zijn aanstaande bruiloft, tot hij verneemt dat zijn bruid Euridice plots gestorven is. Hij wil haar toch redden (in de opera kán dat, zie hierboven) en begeleid door Speranza (de Hoop) gaat hij naar de rivier aan de rand van de onderwereld. Met zijn gezang krijgt Orfeo de vijandige Charon zo ver dat die hem naar de overkant laat roeien…

Milo Derdeyn [{ssquf}]

Concerto Vocale, Collegium Vocale, Trisha Brown Company, o.l.v. René Jacobs.

Van do 2/5 t/m zo 12/5, De Munt, Muntplein, Brussel.

Info: 070-233 939