Class action suits light

Brusselse advocaten kunnen voortaan makkelijker procederen over collectieve schade, zoals bijvoorbeeld voor gedupeerde aandeelhouders.

Wat zijn class action suits?

De naam van een rechtsprocedure waarbij een groep schadelijders een collectieve schaderegeling eisen. De partij die de fout veroorzaakt heeft, wikkelt het dossier af met de groep, niet met individuen.

Wat verandert er?

Verleden maand keurde de Orde van de Nederlandstalige advocaten in Brussel een nieuw reglement goed. Advocaten mogen hun ereloon aanzienlijk (niet helemaal) laten afhangen van de uitkomst van een geschil en een gepersonaliseerd dienstenaanbod voorstellen aan individuele schadelijders. Voorts kunnen advocaten de schadedossiers afwikkelen met comités die het collectief vertegenwoordigen, niet per cliënt. Dit geldt enkel voor Vlaamse advocaten in Brussel, dus niet voor onder andere de beruchte Mischaël Modrikamen. De Orde van Vlaamse Balies staat negatief tegenover class action suits. Het is een belangrijk signaal dat er ook andere opinies over bestaan, aldus advocaat Stan Brijs (NautaDutilh), een autoriteit op dit vlak.

Gaan we naar ‘Amerikaanse wantoestanden’?

Dit cliché bemoeilijkt volgens Brijs “spijtig genoeg” elk debat over collectieve schaderegelingen. De aanpassing van de Brusselse deontologie ligt wel voor een stuk in de lijn van Amerikaanse class action suits, waarbij advocaten een vergoeding op basis van no cure, no pay krijgen in schadedossiers, het dossier afwikkelen met een “representatieve klagende partij” en uitgebreide publiciteit voeren om klanten te werven.

Het verschil is echter de torenhoge vergoeding die Amerikaanse juryrechtbanken als een straf – meer dan een schadeloosstelling – kunnen uitspreken tegen (meestal) bedrijven die zich misdragen. In Europa is het opsporen en straffen van fouten door bedrijven eerder de taak van de overheid.

De stafhouder van Brussel zal bovendien nooit toelaten dat het ereloon van een advocaat de belangrijkste drijfveer wordt om een class action suit te starten. In de VS verhuist soms tot 80 procent van de schadevergoeding naar de advocaat, terwijl de rest wordt verdeeld over duizenden schadelijders die maar een paar dollar krijgen. Het VBO wijst erop dat 2 procent van het Amerikaanse bbp wordt afgeroomd door advocaten.

Zijn collectieve schaderegelingen slecht voor het bedrijfsleven?

Dat is de heersende opinie. In Nederlandse werd echter op vraag van het bedrijfsleven – hoofdzakelijk de verzekeringssector – een procedure mogelijk, waarbij onder auspiciën van de rechtbank een collectieve schaderegeling kan worden uitgewerkt. Partijen kunnen die regeling weigeren (‘opt out’), maar moeten dan wel op hun eentje ten strijde trekken tegen een beschikking met een hoge morele waarde.

Wat doet ons land?

België wacht op een Europese richtlijn voor het de mogelijkheid invoert dat een collectieve dagvaarding een schadedossier opstart, eventueel ook voor partijen die niet in het geding betrokken zijn. (T)

Door Hans Brockmans