CHRISTO. Een bruidskleed voor Berlijn

Hij zou ze wel even inpakken, die Duitsers. Maar de Duitsers

zeiden nee. Een kwarteeuw lang moest Christo vechten en debatteren

vooraleer hij de toelating kreeg om de Reichstag in Berlijn in een gotische madonna te transformeren.

MAX BORKA

FOTO : DANIEL GEERAERTS / CADRAGE

Zestig jaar geleden werd Christo Javacheff in Bulgarije geboren. In 1957 vluchtte hij naar de andere kant van het IJzeren Gordijn, in een doos die op een verzegelde goederentrein was gezet. Hoeft het te verwonderen dat hij zijn hele verdere leven als inpakker zou blijven werken ? En wat nu dat inpakken van de Reichstag betreft : “Dat voormalige parlementsgebouw was voor mij het symbool bij uitstek van een konflikt dat mijn leven een heel andere richting had gegeven. Zonder de muur en de Koude Oorlog had ik vandaag nog in een onooglijk dorp in Bulgarije kunnen leven. Ik heb dan ook niet getwijfeld toen ik in 1971 van een vriend een postkaart kreeg waarop de Reichstag stond afgebeeld, met daarbij de vraag of ik het wilde inpakken”.

Meer dan vier jaar

voorbereiding had het gevergd, om Running Fence te realizeren, een gigantisch wit gordijn, dat zich 37 kilometer lang door de heuvels van Californië slingerde. Zes jaar had het geduurd om een lijn van zes meter hoge paraplu’s te mogen neerzetten die in California de oceaan indook, en veel verder, in Japan, weer uit de oceaan klom. Voor het inpakken van de Seine-brug Pont Neuf, waren zowat tien jaar onderhandelingen nodig geweest. In Miami moest hij ettelijke keren voor de rechtbank verschijnen voor hij de toelating kreeg om elf eilanden door een zee van roze plastic te omringen. Maar dat alles was klein bier vergeleken met het Berlijnse projekt. Pas na 23 jaar gaf de Duitse Bundestag met een krappe meerderheid de toestemming om de Reichstag in een zilverkleurig kleed te verpakken. In al die jaren hadden Christo en zijn artistieke partner Jeanne-Claude drie Bundeskanzler, drie Bundespresidenten en vijf Berlijnse burgemeesters versleten. Helmut Kohl had zelfs gezworen dat men voor het realizeren van het projekt over zijn lijk zou moeten klimmen.

Op 23 juni

is het dan toch zover. Zo’n 100.000 vierkante meter recycleerbare stof zal door alpinisten vanop het dak van de Reichstag worden neergelaten, als een bevroren waterval, en met behulp van 8500 meter blauw touw rond het metalen staketsel worden gedrapeerd dat het gebouw wat meer struktuur moet geven. Kostprijs, volgens de laatste schatting van Jeanne-Claude : om en bij de 300 miljoen frank. Christo en Jeanne-Claude hebben het ondermeer over een gotische madonna als het totaalprojekt ter sprake wordt gebracht, over een bruidskleed, en over het beeld van Balzac door Rodin. Door het verhullen moet de essentie van het gebouw worden onthuld. De talloze storende details worden twee weken lang aan het zicht ontnomen, en wat blijft is de basisstruktuur, die door de metalen struktuur lichtjes gekorrigeerd wordt.

De weerzin

van nogal wat politici had vooral met het verleden van de Reichstag te maken, het feit dat dit zo wezenloos verlaten gebouw in dat braakland als een symbool gold voor het verdeelde Duitsland. Hier had het nazisme licht op groen gekregen, toen het gebouw in 1933 aan het branden was gegaan, en de nazisten de kommunisten van die misdaad hadden beticht. “Mensen vragen ons wel eens of de schetsen van zo’n projekt niet volstaan”, zegt Jeanne-Claude, “Ik antwoord dan steeds : heb je ooit al de liefde met een foto bedreven ? Zo’n projekt is nooit af zolang het niet in drie dimensies kan worden gerealizeerd. We hebben geen enkel probleem met dat eindeloos palaveren. Integendeel, dat debat is voor ons een essentieel onderdeel. Onze projekten zijn als een lieftallige stoorzender. Onze gordijnen zijn niet van ijzer, maar van stof, intiem en poëtisch. “

Twee weken

zal de Reichstag ingepakt blijven. Dan is het weer afgelopen. Zo hoort het ook, zegt Christo. “Onze projekten zijn een antwoord op de arrogantie en naïviteit van diegenen die voor eeuwig herinnerd willen blijven. Ze zijn een pleidooi voor het nomadische. Hier vandaag, en morgen alweer verdwenen”. Dat hij uiteindelijk toch de toelating heeft gekregen, heeft te maken met de veranderde politieke konstellatie. Het feit dat Berlijn opnieuw het politieke machtscentrum van het herenigde Duitsland wordt, met de Reichstag als spil.

Niet onbelangrijk was het feit dat Christo en Jeanne-Claude ook dit keer alles zelf zullen betalen. “Wie sponsoring of subsidies aanvaardt, moet zich ook verantwoorden. Onze projekten zijn daden van absolute vrijheid, gerealizeerd omdat wij dat willen. Niemand kan er ooit het bezit van claimen. Alles wat we hebben, gaat naar ons werk. We hebben er in totaal al zo’n 115 miljoen dollar aan gespendeerd. Dat geld is weg, foetsjie. Zo iets kan je niet met het geld van de belastingbetaler”.

Christo Javacheff en zijn partner Jeanne-Claude : “We hebben in totaal al zo’n 115 miljoen dollar gespendeerd. Dat geld is weg, foetsjie. “