China leest ons de les

De centrale banken kondigden wijzigingen in hun financiële tussenkomsten aan. China is echter het enige land dat een maatregel treft die echt iets aan de toestand kan veranderen.

De opschudding rond Dubai World was van korte duur. Op de meeste financiële markten is de rust teruggekeerd. De centrale banken hebben vrij snel het risico uit het Midden-Oosten geminimaliseerd. Zij blijven nu hun banken verwittigen dat ze eerstdaags hun financiële tussenkomsten zullen herzien. De overheidsinstanties en andere internationale instellingen bereiden nieuwe reglementen voor, die het stelsel gezonder en leefbaarder moeten maken.

Van de aangekondigde wijzigingen die de centrale banken zullen invoeren, is er weinig concreets te verwachten. Ze zullen weliswaar hun faciliteiten beperken en sommige ervan zelfs stopzetten, maar ze kunnen niet anders dan hun banken verder ondersteunen. Als we de becijfering van het Internationaal Monetair Fonds mogen geloven, heeft het westerse bankwezen nog niet de helft van de verlieslatende schuldvorderingen afgeschreven. De houding van de westerse centrale banken is bedoeld om ons ervan te overtuigen dat de toestand verbetert en de banken op eigen kracht verder kunnen werken.

De overheden en hun instanties van hun kant willen het minimumkapitaal dat financiële instellingen moeten aanleggen, opvoeren en de afwikkelingsprocedures centraliseren. Ze menen dat door dergelijke verplichtingen op te leggen de bankactiviteit zich doorzichtiger en risicowerend zal ontwikkelen. Er is nergens sprake van bepaalde risicodragende activiteiten als dusdanig te verbieden of de prijsvorming te regulariseren, wat toch een veel doeltreffendere oplossing zou zijn, die veel andere beperkingen overbodig zou maken.

De benadering houdt nieuwe risico’s in die veel omvangrijker en omvattender zouden kunnen uitdraaien. Tot nu toe wikkelen banken hun onderlinge transacties zelf af, soms door toedoen van een gespecialiseerde instelling. Opdat transacties door een centrale afwikkelingsorganisatie vereffend kunnen worden, moeten de contracten gestandaardiseerd worden, wat natuurlijk een deel van hun winstpotentieel afroomt. Daarnaast dragen de partijen betrokken in de transacties het risico niet langer onderling, maar uitsluitend tegenover de centrale afwikkelingsorganisatie. Die moet in geval van nood dan ook over ontzaglijk veel geld kunnen beschikken, wat een rechtstreekse toegang tot de kredietfaciliteiten van centrale banken of overbruggingskredieten van nationale schatkisten vereist. Iets dat voorlopig in alle voorstellen ontbreekt.

Doeltreffend China

De Chinese autoriteiten gaan veel doeltreffender te werk. Ze hebben vastgesteld dat tal van hun bedrijven en banken die een beroep deden op hooggesofisticeerde dekkingsproducten die door westerse banken werden aangeboden, verliezen hebben geleden. Ze verloren miljarden dollars. De meeste van die producten bleken zuiver speculatief te zijn, ten voordele van de westerse banken. De Chinese regering heeft dan ook een verbod ingesteld om dergelijke producten te verhandelen als de betrokken partijen niet duidelijk kunnen bewijzen dat ze effectief een welbepaald risico afdekken.

Westerse banken zijn natuurlijk niet gebaat bij die beslissing. Maar de Chinese regering is de eerste die een maatregel treft die werkelijk de toestand kan verbeteren. Afgeleide producten dienen als een verhandelbare verzekeringspolis en moeten niet aangewend worden om op een toekomstige prijsvorming te gokken. In dat opzicht is de Chinese beslissing een antispeculatiemaatregel. Men kan echter betreuren dat de beslissing niet gepaard ging met een kredietverbod, want zolang de afgeleide producten met kredieten kunnen worden bekostigd, zal hun hefboompotentieel onaangeroerd blijven, met alle nefaste gevolgen van dien. (c)

Door Jean-Pierre Avermaete