CEO’S KRIJGEN TE VEEL OPTIES

Er zit iets fundamenteel verkeerd met de manier waarop CEO’s van Bel20-bedrijven verloond worden. Uit een analyse die Trends maakte (zie blz. 56) blijkt dat de reële waarde van de opties uit 2003, die in veel gevallen nu al uitoefenbaar zijn, is opgelopen tot 92 % van het toen uitgekeerde loon. Omdat opties fiscaal veel gunstiger worden belast, is de optievergoeding netto bijna dubbel zo groot als het gewone loon. De cherry on the cake wordt groter dan de cake.

Velen storen zich aan het hoge vaste en variabele loon van CEO’s. Trends niet. Wel aan de wanverhouding tussen dat loon en de opties. Een CEO krijgt een vast salaris dat zijn competenties en functie vergoedt. Dat loon reflecteert de waarde die hij heeft opgebouwd en waarin hij heeft geïnvesteerd. Het wordt voor meer dan de helft wegbelast. Een CEO krijgt vervolgens een variabel salaris dat zijn prestatie in een bepaald jaar beloont. De inzet van de CEO is hiervoor bepalend. Ook dit loon wordt voor meer dan de helft wegbelast.

En dan komen de aandelenopties. Uiteraard bepalen de prestaties van de CEO de cijfers van het bedrijf en dus de beurskoers. Maar voor een groot deel wordt de beurskoers beïnvloed door externe factoren zoals conjunctuur, rentestand, vastgoedprijzen enzovoort. Van de drie looncomponenten heeft de CEO het minste invloed op de waarde van de opties. Dit loon wordt nauwelijks belast (we berekenden voor 2003 een belastingvoet van nog geen 5 %).

Weg met de opties? Ze hebben een duidelijk doel: de CEO binden aan het bedrijf en zijn belangen doen samenvallen met die van de aandeelhouders. Voor dat eerste doel bestaan er ook andere methodes. Bijvoorbeeld het afschaffen of sterk verminderen van de ontslagpremies. Vertrekken wordt dan minder aantrekkelijk. “Bij de CEO’s heb je twee categorieën: zij die geld willen verdienen met werken en zij die geld willen verdienen door ontslagen te worden,” zegt Jo Cornu, lid van vier verloningscomités (zie blz. 58). Stuur die tweede soort CEO’s wandelen.

Om de belangen parallel te laten lopen, blijven opties nuttig. Maar ze kunnen ook minder rijkelijk uitgedeeld worden. Bovendien moet hun fiscale behandeling anders. Vandaag worden er lage belastingen op opties betaald op de dag van toekenning. Waarom niet de reële verdienste meenemen in de inkomstenbelasting op het moment van uitoefening?

Pleiten we voor een belastingverhoging? Ja, omdat Trends ook het principe van fairness – het Engelse woord dekt het begrip beter – huldigt. Het is niet eerlijk dat een CEO gemiddeld minder belast wordt dan een doorsneebediende. De bedrijfswereld moet begrijpen dat de afgunstcultuur meer wortel kan schieten als CEO’s op bijna de helft van hun loon slechts 5 % belasting betalen. En vooral als de band tussen die helft en hun prestaties beperkt is. Een CEO is geen ondernemer die zijn spaarcentjes heeft geriskeerd in een bedrijf (en dus met recht en rede geen meerwaardebelasting op aandelen verdient). Wie denkt dat alles geoorloofd is, herinnert zich best het spreekwoord ‘hoogmoed komt voor de val’. Oud, maar daarom niet minder waar.

Guido Muelenaer