Carsten Brzeski (hoofdeconoom ING Duitsland): ‘Wolfgang Schäuble was de bad cop, zodat Angela Merkel de good cop kon spelen’

Het Duitse politieke boegbeeld Wolfgang Schäuble is overleden op 81-jarige leeftijd. De gangmaker van de Duitse eenmaking zal in de rest van Europa vooral bekend blijven als de harde bezuiniger tijdens de eurocrisis. “Zijn koers was te hard en heeft de crisis erger gemaakt”, zegt Carsten Brzeski, hoofdeconoom bij ING Duitsland.

Lees verder onder de video

Wolfgang Schäuble zag de Duitse eenmaking als het hoogtepunt van zijn politieke carrière. In augustus 1990 ondertekende hij het eenmakingsverdrag in Berlijn. Als minister van Binnenlandse Zaken van West-Duitsland had hij de onderhandelingen over de eenmaking geleid. Amper enkele weken na de ondertekening werd hij neergeschoten door een mentaal instabiele man, een aanslag die Schäuble veroordeelde tot de wielstoel. In 1991 speelde hij ook een beslissende rol in de verhuizing van de hoofdstad van het eengemaakte Duitsland van Bonn naar Berlijn.

Dat alles maakte van Schäuble in de jaren 90 tot een van de populairste Duitse politici. Hij leek de gedoodverfde opvolger van Helmut Kohl, Duits bondskanselier van 1982 tot 1998, maar zover is het nooit gekomen. In 2005 werd hij opnieuw minister van Binnenlandse Zaken onder bondskanselier Angela Merkel. “Eerst was Schäuble de steun en het brein voor Kohl, daarna voor Merkel”, zegt Carsten Brzeski, hoofdeconoom bij ING Duitsland. “Schäuble heeft op alle belangrijke posities gezeten, behalve dan bondskanselier. Hij is ook geen Duits president geworden. Hij is tweemaal de ‘net-niet-politicus’: net geen opvolger van Kohl, en net geen president.”

Schwarze Null

Zijn tweede grote wapenfeit vestigde Schäuble in 2014. Als minister van Financiën drukte hij een begroting door zonder behoefte aan nieuwe schulden, iets wat sinds 1969 niet meer was gebeurd in Duitsland. Het maakte hem tot vader van de beruchte ‘schwarze Null’, de begrotingsdiscipline waarvoor hij ook symbool heeft gestaan tijdens de eurocrisis vanaf 2008. Het intomen van de begrotingstekorten moest de noodlijdende landen uit de crisis helpen, volgens Schäuble, een standpunt dat hem vooral in Griekenland veel haat opleverde.

“In het buitenland zal hij altijd bekend blijven als de harde Duitse hand in de eurocrisis”, zegt Brzeski. “Hij was de bad cop, zodat Angela Merkel de good cop kon spelen. Oorspronkelijk wilde hij Griekenland zelfs uit de eurozone zetten. Zijn koers was te hard en heeft de crisis erger gemaakt.” Vandaag is de Griekse economie een van de betere groeiers in de eurozone. Heeft Schäuble achteraf gelijk gekregen? “De vraag is natuurlijk of Griekenland even drastische hervormingen had doorgevoerd zonder de enorme druk van Schäuble. Als hij gedeeltelijk een spel speelde, heeft hij gelijk gekregen.”

Voor de Duitse economie is de erfenis van de Schwarze Null minder positief, vindt Brzeski. “Ze behoort tot de oorzaken van de huidige economische problemen. Als minister van Financiën liet Schäuble zich vooral door juristen adviseren, en niet door economen. De Schwarze Null kreeg zo een eigen juridisch en politiek leven, maar zonder economisch verstand.”