BURN-OUT

De ontdekking van burn-out is van recente datum. In 1974 publiceerde de Amerikaanse psychiater Herbert Freudenberger het artikel Staff Burn-Out met een gedetailleerde beschrijving van de belangrijkste symptomen. Hij baseerde zijn werk op zijn observatie in een gezondheidscentrum uit het alternatieve circuit in New York. De medewerkers van de Free Clinic waren vooral idealistische vrijwilligers die zeer gemotiveerd waren om jonge drugsverslaafden te helpen. Na enige tijd raakten ze volledig uitgeput, ze verloren hun motivatie en gingen steeds minder geloven in hun werk. Dit proces ging gepaard met een breed scala aan psychische en lichamelijke klachten.

Doordat de ontdekking uit de hoek van de welzijnssector kwam, werd burn-out aanvankelijk toegeschreven aan de emotionele belasting die voortspruit uit het werken met moeilijke mensen. Ook het uitblijven van succes werd eraan gekoppeld. Inmiddels wordt het fenomeen veel breder omschreven. De opvallend hoge graad van burn-out in het onderwijs ligt nog in dezelfde zachte sfeer, maar het syndroom slaat ook toe bij managers, zelfstandigen en andere noeste werkers. Zelfs zeer succesvolle werkverslaafden kunnen eraan ten prooi vallen.

Over allerhande mensen die als gevolg van een te zware werkdruk overspannen waren geraakt, schreef de Nederlandse journaliste Annegreet van Bergen (1954) een paar jaar geleden het coververhaal Druk, druk voor het actualiteitenblad Elsevier. In haar rubriek over arbeid en personeelsbeleid had ze er al vaker over geschreven. Ironisch genoeg had ze niet in de gaten dat ze ondertussen zelf hard op weg was om overwerkt te geraken. Haar carrière verliep voorspoedig, haar artikels werden geprezen en ze kreeg ook leidinggevende taken, maar gaandeweg geraakte ze moe en uitgeblust. Ze ging er onderdoor en moest een tijd aan de kant. Over de oorzaken, het ziek zijn, het gevoel niets meer te kunnen en vooral het proces van weer overeind krabbelen en het herwinnen van haar krachten, schreef ze De lessen van burn-out.

Als journaliste had ze een uitvoerige case history nu wel erg dicht bij de hand. Ze spreekt dan ook open. Dat persoonlijke karakter maakt haar boek intiem zonder navelstaarderig te worden. Ze verdrinkt zich niet in zelfbeklag of narcisme, maar zwemt nuchter en efficiënt rondjes in de algemene vijver van het fenomeen. Haar onderwerp blijft voldoende ruim, tot en met een rist concrete wenken om burn-out te voorkomen toe. Daarmee onderscheidt haar boek zich in gunstige zin in de nog altijd snel groeiende stapel uitgaven over burn-out en werkstress.

Annegreet van Bergen, De lessen van burn-out – Hoe word je er beter van? Spectrum, 260 blz., 585 fr.

ldd