Buren

Booker Prize-laureaat Barry Unsworth vestigde zich nog maar pas in Umbrië en waagde zich al aan een boek over de perikelen van inwijkelingen. Alweer een Brit in Italië? Unsworth graaft dieper dan het anekdotische lief en leed.

In een pittoreske strada vicinale in het holst van Umbrië wonen onder meer bemiddelde, maar niet bepaald puissant rijke Amerikaanse en Britse inwijkelingen. Het onderhoud van zo’n doodlopend buurtwegeltje is toegewezen aan de wijk zelf, een maatregel die leidt tot talloze burenruzies. “Het echt belangrijke aan wegen als deze is niet waar ze eindigen, maar de levens die ze in hun loop raken”, introduceert de 68-jarige Barry Unsworth zijn bonte gezelschap in Na Hannibal.

Toen de Noord-Engelse Unsworth in 1992 de prestigieuze Booker Prize kreeg voor zijn historische roman Sacred Hunger, die zich grotendeels op een slavenschip ontrolt, kondigde hij aan met het prijzengeld “een varkensstal in Umbrië bewoonbaar te willen maken.” In zijn in milde ironie gesausde nieuwe roman zullen beslist enkele verzuchtingen van de Engelsman in Italië verwerkt zijn. Allerhande faits divers en uitingen van cultuurschok kruiden het boek, maar kapen nooit de hoofdrol weg. Unsworth roert zijn ingrediënten wel degelijk tot een ingenieus geconstrueerde roman met tal van speelse historische knipogen en ernstige morele bespiegelingen. De kracht van Unsworth schuilt er nu net in dat zijn speelse noten het verhaal niet stuk ironiseren, terwijl hij de ernstige beschouwingen en metaforen evenmin de overhand laat halen. Uiteindelijk houdt hij een evenwichtige, uitermate te genieten roman over voor een breed publiek, zonder evenwel toegevingen op de smaak te doen. Als een allegorische, intelligente soap geen contradictio in terminis was, paste het op Na Hannibal. Dan hebben we nog niet eens uitgeweid over de soepele, loepzuivere stijl.

Het soapgehalte van het burenleed wordt met tongue in cheek verteld. Amerikanen, Britten, een Duitser, een homopaar en een Italiaanse familie ruziën om de verbouwingen, worden gepluimd door een malafide Engelse projectontwikkelaar en een Italiaanse advocaat die beseft dat de juridische molen een creatieve aanpak vergt. Tegelijkertijd krijgen ook de relaties een knauw. De homo maakt zijn vriend arglistig alles afhandig, de vrouw van een professor gaat ervandoor met haar Turijnse minnaar, een Duitser tracht zich los te worstelen van het oorlogsverleden van zijn SS-vader en de bruinharige vrouw van een Engelse ondernemer die op langbenige blondjes valt, zoekt een houvast.

Telkens weer stuiten we op afgunst en vooral bedrog in zijn vele vormen. Unsworth plaatst de haat, de misleiding en de manipulatie zelfs in een ironisch-ideologische en historische context. Daarvoor gebruikt hij Hannibal die door de streek trok met zijn olifanten in de Punische oorlogen en een ooit machtige middeleeuwse clan die elkaar begon uit te moorden. Unsworth dringt de historische parallellen weliswaar op, maar weet ook tijdig te relativeren. Zo blijft zijn roman verteerbaar onder de (Italiaanse) zon. De Geus, 253 blz., 798 fr.

LUC DE DECKER