Brandblusser van de wereld

Hendrik Meijer, Arthur Vandenberg. The man in the middle of the American Century, The University of Chicago Press, 432 blz., 25 euro

Arthur Vandenberg staat wat in de schaduw van Amerikaanse sleutelfiguren tijdens de Tweede Wereldoorlog zoals oppergeneraal George Marshall, Dwight D. Eisenhower, de opperbevelhebber van de geallieerde troepen aan het Europese front, en Franklin D. Roosevelt, die president van de Verenigde Staten was van 1933 tot aan zijn dood in 1945.

Toch had de wereld er heel anders uitgezien zonder Vandenberg. Hij was de leidende senator van de Republikeinen van midden jaren dertig tot rond 1950. In die korte periode maakte de man uit Michigan een enorme ommezwaai. In 1940 was hij nog een overtuigd isolationist, maar uiteindelijk zou hij onder meer mee het Marshallplan voor de redding van Europa door het Amerikaanse parlement loodsen. Dat was een krachttoer, want zelfs na de Japanse aanval op Pearl Harbor op 7 december 1941 twijfelden veel Amerikanen of ze wel de brandblusser van de wereld moesten spelen. ‘America First’ was al een heel populaire leuze in de jaren dertig. Franklin D. Roosevelt had de verkiezingen in 1940 gewonnen met de plechtige belofte dat hij geen Amerikaanse jongens naar het slagveld zou sturen.

Vandenberg hechtte weinig geloof aan die belofte. Hij had een gespannen relatie met de president. Diens New Deal, het grootschalige herstelprogramma dat de Amerikaanse economie uit het slop moest halen, effende volgens Vandenberg het pad naar een socialistisch Amerika. En toen Roosevelt vanaf 1940 zowel de Britten steunde als een handelsembargo tegen Japan afkondigde, wist Vandenberg dat dat de Verenigde Staten onvermijdelijk in de wereldoorlog zou meesleuren.

De Verenigde Staten konden zich niet langer gedeisd houden. Als de wereld in brand stond, zou dat onvermijdelijk ook de Amerikaanse economie en welvaart treffen. Vandenberg steunde voortaan niet enkel voluit het militaire optreden, hij stond ook mee aan de wieg van internationale instellingen die wereldconflicten desnoods militair moesten verhinderen, zoals de Verenigde Naties en de NAVO, waarbij West-Europa werd ingebed in een verdedigingsschild tegen de Sovjet-dictatuur. De tandem George Marshall, toen minister van Buitenlandse Zaken, en Vandenberg liep gesmeerd.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content