Bouw uw universiteitsaula

Waarom heeft het Paleis voor Schone Kunsten geen muziekzaal genoemd naar en betaald door Sidmar? Waarom staat er aan de KU Leuven geen bibliotheek Metaalkunde genoemd naar en betaald door baron Antoon Bekaert? Waarom ontbreekt bij het Tropisch Instituut in Antwerpen een aidslaboratorium genoemd naar en betaald door dr. Paul Janssen?

Omdat we in België te klef en te gierig zijn voor een visie waarbij bedrijven of privé-personen een filantropische inspanning doen om het bestaan van hun medeburgers te verrijken. Omdat we in België de fiscale aftrekbaarheid van giften klef en gierig interpreteren.

Wie de macht van de staat wil breidelen, heeft twee middelen. Eén: hij kan een regering kiezen die de belastingen verlaagt en dus de overheid beperkt tot essentiële taken. Twee: hij kan zelf betalen voor zaken van algemeen nut en aldus bewijzen dat behoeften kunnen worden vervuld door de civiele maatschappij en niet per definitie door ambtenaren. Met het eerste punt zijn we op de goede weg. VerhofstadtI zet belastingverlagingen op het spoor en houdt zich dus niet alleen onledig met grapjes om groenen en roden te vergulden. Met het tweede punt staan we nergens.

Men hoeft niet religieus te zijn om de zin te snappen “tot stof en as zult gij wederkeren”. Wie voorbij zijn stoffelijke leven wil existeren kan dat door een prachtlievende geste voor lering en vermaak. Missen wij die traditie? Is dat enkel goed voor Amerikanen en Britten? Tradities moeten ergens starten en wat niet is, kan worden.

De Vlerick Leuven Gent Management School tracht bij zijn duizenden alumni grote financiële inspanningen los te weken voor de opbouw van haar patrimonium. Met zwakke resultaten. Waarom? De centen zijn er bij honderden van de afgestudeerden. Zij eten geen croissant minder na een storting van twintig miljoen frank. Vandaag staat aan het hoofd van een privé-universiteit in Nederland, Nyenrode (zie blz. 70), een talentvolle Vlaamse socialist, Karel Van Miert. Hij ontvangt geen frank van de overheid en jeremieert daarom niet. De man heeft de traagheid van de bureaucratie leren kennen, is niet te beroerd om de fundraising te omhelzen, zag met genoegen in de lente van 2001 een grote building op de campus openen voor een fors deel betaald door het privé-fortuin van de grootgrutter Albert Heijn. Echter ook Van Miert, gezeten in een charmant kasteel (met diepe barsten in de muren, waarvoor hij reparatiegeld zoekt), zucht diep om de schraperigheid van zijn rijke alumni – en dan is het Nederlandse geefgedrag zelfs het meervoudige van het Belgische/Vlaamse.

Is de fiscus tegen? Wordt er al voldoende afgeknepen van de ondernemingen en de miljonairs? Ja, maar filantropische goedgeefsheid draait op den duur de fiscale mentaliteit van de staat om. Het Belgische ministerie van Financiën kan helpen door zijn zeurderige houding over de erkenning van vzw’s die fiscale vrijstellingen mogen geven te richten op de nieuwe kansen die zich aanbieden nu Vlaanderen rijker is en langzaam maar zeker de filantropie ontdekt. Wanneer opent de André Leysen-aula, op kosten van de vzw Stichting Leysen, in de Andries Vlerick-toren?

Frans Crols