Blijvende economische onevenwichten

Michael Pettis,The Great Rebalancing: Trade, Conflict, and the Perilous Road Ahead for the World Economy, Princeton University Press, 2013, 216 blz, 35 euro

Michael Pettis, hoogleraar finance and economics aan de Peking University en senior associate bij het Carnegie Endowment, geeft in The Great Rebalancing zijn visie op de toekomst van de wereldeconomie. Na de tsunami van de financiële crisis leek de rust zich wat te herstellen, maar ondertussen doen zich in de wereldeconomie heel wat nieuwe, blijvende verschuivingen voor.

Wie The Great Balancing leest, merkt onmiddellijk dat alle optimistische voorspellingen als die over het einde van de eurocrisis op niets slaan. Pettis is ook bezorgd over de situatie in de groeilanden. Zo sputtert de economische groei in China en kampen de Verenigde Staten met ernstige handelstekorten. Pettis maakt in het boek een aantal voorspellingen. “Om uiteenlopende redenen leidt de crisis in Europa waarschijnlijk tot een gedeeltelijk uiteenvallen van de euro en tot schuldherschikkingen van een of meer Europese soevereine ontleners. De enige oplossing is een budgettaire unie of een belangrijke omkering van de onevenwichten op de Duitse handelsbalans. Maar die lijken politiek onwaarschijnlijk.”

Steven we dan af op een nieuwe Grote Depressie? Of zitten we er al in? Niet helemaal. Econoom en China-expert Michael Pettis stelt in plaats daarvan dat we een belangrijke herschikking van de belangrijkste economieën in de wereld ondergaan, vandaar de titel van zijn boek. Pettis laat zien dat de ernstige handelstekorten waarmee sommige landen kampen, ontstonden onder impuls van de recente financiële crisis. Die onevenwichten zijn het resultaat van het ongelukkige beleid dat de spaar- en consumptiepatronen van bepaalde landen fundamenteel vervormt. Pettis onderzoekt de redenen achter dat destabiliserende beleid en hij voorspelt een ernstige economische ontwrichting, te weten een verloren decennium voor China, het uiteenvallen van de euro en een terugval van de Amerikaanse dollar.

Pettis legt uit hoe China een enorme — maar niet duurzame — groei van de investeringen heeft bekomen door het kunstmatige verlagen van de kosten van kapitaal. Hij bespreekt hoe Duitsland de euro in gevaar brengt door zijn eigen ontwikkeling te begunstigen ten koste van zijn buren. De nadruk op de versterking van de export heeft zijn grenzen bereikt. En hij kijkt naar de manier waarop de Amerikaanse dollar door zijn rol als mondiale reservemunt de Amerikaanse economie ernstig bezwaart.

Volgens Pettis zijn deze problemen — inclusief de enorme Amerikaanse consumptie, de stijgende schulden in Europa, China’s overdreven investeringen, de langdurige stagnatie van Japan en de boom van grondstoffen in Latijns-Amerika — nauw met elkaar verbonden en is het onmogelijk om één probleem, bijvoorbeeld de Europese schuldencrisis, op te lossen zonder dat er een oplossing is voor alle andere. De wereldeconomie lijkt er wel toe veroordeeld om te gaan met allerlei grote onevenwichten die de groei blijvend verstoren. The Great Rebalancing werpt daarmee een somber licht op onze economische toekomst.

THIERRY DEBELS