Blaffende Neelie moet meer bijten Door Bert Lauwers

Neelie Kroes leverde vorige week haar eindrapport af over de farmasector. Dat onderzoek van de Nederlandse EU-commissaris voor Concurrentie moest vooral uitvlooien waarom steeds minder nieuwe geneesmiddelen gelanceerd worden en waarom het zo lang duurt vooraleer generische medicijnen op de markt geraken. Het tijdverlies bij de meestal fors goedkopere generieken kost de Europese gezondheidszorg miljarden euro’s aan besparingen. Het siert Kroes dat zij hier werk van maakt, want het is absoluut noodzakelijk om snel het volle besparingspotentieel in geneesmiddelen te benutten. De medische kosten van de vergrijzing moeten overheden verplichten hierin meedogenloos te zijn.

Nadat Kroes in een voorlopig rapport in november vorig jaar vernietigend had uitgehaald naar de farmamultinationals, vreesden de producenten van originele geneesmiddelen het ergste. Geen wonder dat zij met het eindverslag best kunnen leven. Kroes kondigde, voorlopig althans, welgeteld één formeel onderzoek aan, en dan nog tegen een kleinere garnaal in de farmasector, het Franse Laboratoires Servier. Enigszins onverwacht werd ook een handvol grote generische producenten bij dat onderzoek betrokken, omdat zij samen met Servier een schikking troffen voor een octrooidispuut.

Of er hierbij kartelregels werden overtreden, moet het onderzoek nog uitwijzen. Maar het ziet er nu al naar uit dat dit alles zal uitmonden in een tergend langzaam juridisch dispuut over octrooiregels. “De berg heeft een muis gebaard”, klinkt het dan ook in de traditionele farmasector.

Zoiets moet Kroes aansporen om niet alleen hard te blaffen maar om ook meer haar scherpe tanden te gebruiken. Best mogelijk dat de Europese Commissie de komende maanden of jaren alsnog een boete zal opleggen aan een of ander farmabedrijf. Maar hopelijk zal de eurocommissaris niet alleen happen naar de farmabedrijven zelf, en eindelijk ook een fikse knauw geven richting lidstaten. Het zou niet meer dan normaal zijn. Terwijl Kroes in het voorlopige rapport bijna uitsluitend de schuld voor de problemen van generieken legde bij de producenten van originele medicijnen, heeft zij in haar eindverslag – terecht – ook veel meer oog voor de tekortkomingen in nationale goedkeuringsprocedures en in de octrooiwetgeving.

Dat die goedkeuringsprocedures niet bepaald geolied lopen, is niet nieuw en vraagt al lang om de nodige aandacht. Dat de sector gebaat zou zijn bij betere octrooiregels is waarschijnlijk het understatement van het jaar. Nu is het namelijk zo dat één Europese octrooiaanvraag meteen goed is voor 27 nationale octrooien met verschillende rechtsbescherming. Dat maakt dat de octrooiwetgeving dé oorzaak is van de indrukwekkende warboel van betwistingen en schikkingen rond octrooien. Dat een uniform gemeenschapsoctrooi meer dan welkom is, was trouwens veertig jaar geleden al geweten. Hoog tijd dat iemand zich daar eindelijk eens stevig in vastbijt.

Briefing

Something rotten in farma, maar iedereen blij, blz. 23

De octrooiwetgeving is dé oorzaak van de indrukwekkende warboel van betwistingen en schikkingen rond octrooien.