Big Brother in uw pc

Een nieuwe computerparasiet, de zogenaamde spyware, onderzoekt de inhoud en het gebruik van de pc om gepaste reclameboodschappen te sturen. Voor de informaticadiensten vormt het fenomeen een bron van bezorgdheid.

Voelt uw computer wat traag aan? Wordt navigeren op het internet voortdurend verstoord door reclameboodschappen? Dan bent u zonder twijfel het slachtoffer van een of andere spyware. Dat zijn kleine programma’s die de activiteit observeren van de computer waarin het zich genesteld heeft. De gebruiker haalt ze doorgaans vrijwillig binnen samen met een ander programma. Deze programmaatjes zijn geen virussen, maar uiteindelijk worden ze even vervelend, kunnen ze programma’s doen crashen en zelfs de computer blokkeren.

Het blijft erg moeilijk om ze op te sporen. De antivirusprogramma’s herkennen ze niet en een firewall houdt ze niet tegen wanneer ze een computernetwerk binnendringen.

Vaak versturen deze spionnen reclameberichten naar de gebruiker, die op diens profiel zijn geënt. Een van de specialisten van het genre, die trouwens zijn methode geenszins geheim houdt, is Gator, een uitgever van programma’s die vooral bekend is van de e-Wallet, een software die paswoorden bijhoudt. De gebruikers van e-Wallet lezen niet altijd de gebruiksvoorwaarden, want dan zouden ze merken dat in ruil voor de geboden dienst, Gator hen publicitaire boodschappen stuurt in functie van het gebruik dat ze van het web maken.

Die methode kan de surfer tegenstaan en heeft al hevige reacties uitgelokt van bepaalde sites. Weight Watchers bijvoorbeeld kon het nauwelijks appreciëren dat zodra een gebruiker van e-Wallet de site bezocht, er reclame verscheen voor een van zijn concurrenten, Dietwatch.com. In juni veroordeelde een Amerikaanse rechtbank Dietwatch.com tot het betalen van een schadevergoeding van 25.000 dollar aan zijn rivaal.

Media Player is spyware

Spyware bestaat in twee soorten: de geïntegreerde programma’s en de autonome, die gekoppeld zijn aan andere programma’s.

Geïntegreerde programma’s vervullen een praktische functie, maar hebben daarnaast ook een spionagetaak. De programma’s van Gator horen in deze categorie. Ze bieden een service aan en laten de gebruikers ‘betalen’ door publicitaire mededelingen te zenden of door gebruik te maken van de informatie die in de computer is opgeslagen.

Een werkgroep van de Europese Commissie heeft al een aantal van die programma’s, zoals Media Player van Microsoft en RealJukeBox (en Real One Player) van RealNetworks, gecatalogeerd als spyware. Ze sprokkelen immers informatie over de beluisterde nummers, slaan die gegevens op bij de uitgevers van de software en doen dat zonder enige verwittiging. Dat is in strijd met de Europese privacyregels.

Autonome programma’s worden samen met een zeer aantrekkelijk programma gedownload. De gebruikers worden verwittigd, maar het doel en de werking van de software worden niet altijd duidelijk uitgelegd. Door een klein agendaprogramma zoals Calendar+ te downloaden, krijgt men er meteen Web3000 bovenop, een stukje uiterst schadelijke spyware dat niet alleen reclame verspreidt, maar ook drastische wijzigingen aanbrengt aan het Windows-programma dat de computer doet draaien.

De meeste programma’s die onder de noemer spyware vallen, zijn niet geïnteresseerd in individuele gegevens. Ze zijn alleen geïnteresseerd in statistieken en profielen. Het is dan ook niet waarschijnlijk dat het individu bedreigd wordt. De inbreuk op het privé-leven blijft niettemin verontrustend. Spyware ontsnapt nog altijd aan de nationale wetgevingen. Door de exotische vestigingsplaatsen van de makers wordt bovendien elk verhaal onwaarschijnlijk en buitensporig duur.

Ook Microsoft doet mee

Zelfs de meest onschuldige software-uitgevers komen in de verleiding om functies voor gegevensuitwisseling in te bouwen. Microsoft doet zich op dat gebied zeker niet het meest gematigd voor en haalt heel wat informatie binnen. In sommige gevallen voor lovenswaardige doeleinden: iedere keer dat het programma Explorer crasht, stuurt het informatie door naar Microsoft, ten einde de statistieken te stofferen en de programma’s die de komende generaties van Explorer moeten corrigeren te voeden. Maar bij andere gevallen kan men gerust vraagtekens plaatsen.

Zo is de Europese Commissie erg geïnteresseerd in Passport, een concurrent van de e-Wallet van Gator. Microsoft wil dat graag uitbouwen tot een op het internet aanvaarde identiteitskaart. De gebruikers van Windows XP en Hotmail worden nu al uitgenodigd om zich in te schrijven. Zodoende verzamelt Microsoft een aanzienlijke database over het gebruik van computers, de sites die bezocht worden en het surfgedrag. Eind mei startte de Europese Commissie een onderzoek naar dat programma, omdat ze vreest dat het de privacyregels overtreedt.

Robert Van Apeldoorn [{ssquf}]

Links naar websites met onder meer een lijst van verdachte programma’s, meer uitgebreide teksten, bronmateriaal en een site waarop men kan nagaan hoe men op het net geschaduwd wordt.

Door de exotische vestigingsplaatsen van de makers van spyware wordt elke juridische actie onwaarschijnlijk en buitensporig duur.