Betty en het staal

B etty van Ingelmunster is de moeder van een biermerk. Betty’s Blond, het jongste Belgische biertje, is een schepping van de brouwer van Geuze St-Louis en ander smakelijk vloeibaars, een plaatselijke West-Vlaamse producent. De blondine van Big Brother en de Vlaamse blootbladen onthult een onderschat verschijnsel. De biermarkt is geen speeltje van een handvol multinationals.

Evenmin is de staalmarkt na de fusie van Arbed, Usinor en Aceralia tot de grootste staalproducent ter wereld een privé-domein van het nieuwe concern. De misvatting bestaat, en ze wordt zonder veel feitenkennis gevoed door linkse en rechtse critici van de globalisering, die uitbazuinen dat een open wereldmarkt mechanistisch leidt tot een verdringing van de kleine en middelgrote bedrijven door monopolistische reuzen.

De nieuwe Europese staalreus bezet met zijn jaarlijkse productie van 45 miljoen ton slechts 6% van de wereldmarkt. De tien belangrijkse staalbedrijven ter wereld produceren een kwart van het aanbod. Dit zet de deur open voor enerzijds rationaliseringen en anderzijds nieuwe nichebedrijven in de branche.

Bekijken we de biermarkt (zie ook omslagverhaal, blz. 36). Die groeit wereldwijd met amper 1,5%. Het Amerikaanse merk Budweiser ( Buds), de sterkste bierklepper, haalt 3,6% van de wereldmarkt, een zee van 1,3 miljard hectoliter bier. De biermarkt, zoals talrijke andere markten, is versnipperd. Vele, vele aanbieders en merken pikken marktsegmenten in. De versnippering groeit eerder dan ze daalt. Interbrew heet ‘the world’s local brewer’ te zijn en Heineken pronkt met de boodschap dat zijn pils door de slokdarmen sijpelt in 170 landen. Budweiser vloeit uit de brouwketels van het Amerikaanse Anheuser-Busch, ‘the biggest brewer in the world’.

Is de biermarkt dus het voorbeeld van de globalisering, roeien de groten de kleintjes uit, wordt de markt ontoegankelijk voor nieuwe brouwers en is dus de globalisering een vuurstorm voor elk bedrijf dat geen miljarden incasseert? Wie naar de fusies en overnames in de bierbranche kijkt, zal geneigd zijn ja te antwoorden op de vier vragen.

Dat is dan pertinent fout. De jongste twee jaar waren de meest bedrijvige in de biergeschiedenis voor fusies. Dat heeft al geleid tot een scherpe aanval van de Britse Competition Commission op Interbrew. Bier is geen branche met een strategisch belang als de luchtvaart of de energie. Toch zijn regeringen niet geneigd om hun nationale markt zomaar te openen. Bij de Bass-affaire is het ontnuchterend vast te stellen dat bier een van de minst geglobaliseerde producten is. Negen op tien van de blikjes Buds laven de dorstigen in Amerika. Meer dan 60% van de Heinekens en bijna 70% van de pils van (de Deen) Carlsberg worden geconsumeerd in de Europese Unie.

Is Heineken een sterk merk met zijn verdeling in 170 landen, steekt Bud zijn Amerikaanse broeders Coca-Cola of McDonald’s naar de kroon? Op de hitlijst van Interbrand verschijnen twee biermerken in de top-75. De toptwintig van de biermerken pikt amper ietsje meer dan een kwart op van de global bierconsumptie. 95% van het bier is pils (met een kleine marge). Die smaak en lage winst is voor de brouwers zeer vervelend, want pils is pils is pils is pils. Of je moet de opgetelde verbeelding van een gekkenhuis hebben.

Frans Crols