‘Betreurenswaardig en choquerend’: Danone schrapt Nutri-Score op producten nadat ze een lagere score hadden gekregen

De voedingsreus Danone plaatst de Nutri-Score niet langer op drinkyoghurts, nadat ze een slechtere score hadden gekregen. De Nutri-Score geeft met een kleur en een letter aan hoe gezond een product is. De ontwerper van de Nutri-Score, professor voeding Serge Hercberg, noemt het “betreurenswaardig en choquerend” dat een bedrijf de Nutri-Score opgeeft als de uitslag hen niet bevalt.

In verschillende Europese landen, waaronder België, gebruiken voedingsproducenten de Nutri-Score, zodat consumenten makkelijk kunnen inschatten hoe gezond een product is binnen een bepaalde productgroep. Welke Nutri-Score een product krijgt, wordt bepaald met een algoritme van het Franse Nutritional Epidemiology Research Team. Dat algoritme koppelt positieve eigenschappen zoals het gehalte aan eiwitten, vezels en groenten aan negatieve eigenschappen zoals het gehalte aan energie, suikers en verzadigd vet.

Vervolgens worden de punten voor de positieve aspecten afgetrokken van de negatieve, wat leidt tot een totaalscore. Op basis daarvan krijgt een product een beoordeling van A tot E. Een donkergroene A betekent de beste samenstelling in de productgroep, terwijl een donkeroranje E staat voor de minst gunstige samenstelling.

Bedrijven brengen het Nutri-Scorelabel vrijwillig aan op hun producten. Danone was naar eigen zeggen een van de eerste bedrijven die dat deed. Maar vanaf september worden de labels weer weggehaald bij verschillende drinkyoghurts. Dat gebeurt bij de zuivelproducten van de merken Actimel, Activia, Alpro, Danette, Danio, Danonino en HiPRO.

Slechtere score

Danone doet dit als reactie op het veranderde algoritme achter de Nutri-Score. In maart 2023 vond een herziening plaats, waarbij onder andere de indeling van melk, melkdranken, dranken op basis van gefermenteerde melk en plantaardige dranken werd aangepast, waardoor ze in de categorie dranken vielen. Voorheen vielen de drinkyoghurts van Danone onder de categorie algemene levensmiddelen. De Nutri-Score A van verschillende drinkyoghurts van Danone werd een Nutri-Score C of D in de categorie dranken.

‘Sommige drinkyoghurts bevatten veel suiker, en het is terecht dat die lager scoren’

Serge Hercberg, professor voeding Sabonne University

De ontwerper van de Nutri-Score en professor voeding aan de Parijse universiteit Sorbonne, Serge Hercberg, noemt het “betreurenswaardig en choquerend” dat een bedrijf de Nutri-Score opgeeft als de uitslag hen niet bevalt. “Het is niet aan de industrie om zelf de spelregels te bepalen”, zegt hij aan Franceinfo. 

“Het is jammer dat Danone weigert transparant te zijn over de werkelijke voedingswaarde van hun producten, en vooral dat ze meedoen als het hen uitkomt, maar afhaken zodra dat niet meer het geval is,” aldus de professor. “Van een bedrijf als Danone, dat een uitgesproken sociaal engagement heeft voor voeding en gezondheid, verwachten we een minder marketinggerichte houding in het belang van de consument,” voegt hij er kritisch aan toe.

‘Veel suiker’

Volgens Hercberg is de verandering in de rekenmethode terecht, omdat de wetenschap voortschrijdt en de voedingsmarkt zich ook ontwikkelt. “We hebben vooruitgang geboekt in de wetenschappelijke kennis. Nutri-Score is gebaseerd op wetenschappelijke gegevens, zonder belangenconflicten. Het houdt rekening met de informatie op het etiket, die vaak moeilijk te begrijpen is, zoals vet, suiker, zout, eiwitten, vezels, enzovoort. Dankzij een wetenschappelijk gevalideerd algoritme komt deze score tot stand en wordt deze regelmatig bijgewerkt.”

‘Een vaste yoghurt geef je aan kinderen na de maaltijd of als tussendoortje, maar een drinkyoghurt wordt vaak naast de maaltijden gedronken’

Serge Hercberg, professor voeding Sabonne University

Nog volgens de professor is de categoriewijziging van drinkyoghurts van zuivel naar dranken “gerechtvaardigd”, omdat ze ook zo worden geconsumeerd. “Een vaste yoghurt geef je aan kinderen na de maaltijd of als tussendoortje, maar een drinkyoghurt wordt vaak naast de maaltijden gedronken. Een zeer hoge score zou overconsumptie kunnen aanmoedigen”. Hij verduidelijkt dat sommige suikervrije drinkyoghurts wel goed beoordeeld kunnen worden, “maar sommige bevatten veel suiker, en het is terecht dat deze lager scoren.”

Kritiek van producenten en overheden

Danone is lang niet het enige bedrijf dat zich kritisch uitlaat over de Nutri-Score. Een groep van producenten, zoals Mars, Mondelez, Kraft, Ferrero en Coca-Cola, lobbyt tegen de invoering van het voedingslabel. De kritiek die het vaakst te horen valt, is op de rekenmethode. Ze vinden dat de score te veel nadruk legt op bepaalde voedingsstoffen zoals suiker en vet, zonder rekening te houden met de gehele voedingswaarde van het product. Andere bedrijven vrezen dat de Nutri-Score hun verkoop negatief zal beïnvloeden, of schuiven een alternatief voedingslabel naar voren om de Nutri-Score niet te hoeven gebruiken.

Volgens een analyse van Unesco gebruiken bedrijven “de meest absurde en oneerlijke argumenten” om de uitrol van een algemeen aanvaard voedingslabel te vertragen. Nochtans werd de Nutri-Score vorig jaar nog gesteund door een groep van 316 wetenschappers. Zij onderbouwden met een reeks wetenschappelijke argumenten waarom de Nutri-Score in de hele Europese Unie zou moeten worden uitgerold.

Maar ook binnen de EU zijn er, zoals vaker, veel meningen. Naast België werken voorlopig alleen Frankrijk, Duitsland, Luxemburg, Nederland, Spanje en Zwitserland met het label. Italië en de regering van premier Giorgia Meloni, zijn de meest gehoorde tegenstanders van het systeem, omdat die producten uit het mediterrane dieet zou benadelen, volgens Euractiv. Het land wil in de plaats een eigen voedingslabel gebruiken. Daarnaast behoren ook Griekenland, Letland, Roemenië, Hongarije, Tsjechië, Cyprus en Letland tot de coalitie van tegenstanders.

Kwestie van tijd

Ondanks alle tegenstand denkt Gino Van Ossel, retailexpert van Vlerick Business School, dat het slechts een kwestie van tijd is voordat er een standaard komt voor voedingslabels in de hele Europese Unie. “Het proces zal worden vertraagd. Bepaalde producenten zullen zich verzetten en sommige landen zullen zich benadeeld voelen, of ze hebben al eigen labels. Maar er zijn gewoon te veel argumenten die in het voordeel van standaardisering pleiten.”

Van Ossel verwijst naar het groeiende bewustzijn rond gezondheid in de samenleving, maar dat gaat hand in hand met economische motieven. “Obesitas is nu eenmaal een probleem van deze tijd, dat een enorme maatschappelijke kostprijs heeft. Dat is een prijs waar de gemeenschap voor betaalt, maar het vraagt grote investeringen van overheden. Ik ben ervan overtuigd dat eender welk voedingslabel wel op kritiek kan rekenen, maar anderzijds helpt de Nutri-Score consumenten wel om gezondere keuzes te maken.”

‘Op termijn zullen meer consumenten automatisch producten met een label verkiezen boven producten zonder’

Gino Van Ossel, retailexpert Vlerick Business School

De retailexpert zegt dat het een werk van lange adem wordt, alvorens de Nutri-Score als standaard zal worden aanvaard. Sommige voedingsexperts, onder wie de ontwerper Serge Hercberg, vinden daarnaast dat producenten verplicht moeten worden om het label te gebruiken. Op dit moment gebeurt dat vrijwillig. Van Ossel denkt dat verplichting niet noodzakelijk is om het gewenste effect te bereiken, namelijk een breder gebruik van Nutri-Score.

“De markt zal zijn weg vinden. Waarschijnlijk zijn er nu al concurrenten van Danone die in hun handen wrijven dat de labels verdwijnen. Op termijn zal er namelijk meer bewustzijn bij de consument ontstaan rond de Nutri-Score, en zullen meer consumenten automatisch producten verkiezen met een label boven producten zonder. We zien ook dat supermarkten het voortouw nemen. Delhaize plaatst bijvoorbeeld de Nutri-Score op zijn huismerkproducten. Wie weet komt er dus een moment dat Danone zijn beslissing gewoon weer terugdraait.”