Beschuldigde, sta op

Kredietbank Luxembourg onderhandelt over de laatste komma’s van nieuwe acquisities. Intussen is de inquisitie tegen de KBL nog steeds aan de gang, en dat al vier jaar. Is de ruggengraat van de bank gebroken? Verschijnt KBL Groep met een handicap aan de start van de Nieuwe Tijd in de private banking?

Luxemburg, Londen

Voor wie er na de juridische storm van de voorbije vier jaar aan mocht twijfelen: het gaat uitstekend met de KBL. Enkele cijfers: sinds het eind van 1996 heeft de KBL Groep haar privé-klantenbasis verdubbeld. De onderneming verdrievoudigde het aantal personeelsleden tot 3650. De som van de vermogens onder beheer wordt niet vrijgegeven, maar is sinds 1996 wel verdubbeld. De som van de sicavs en de fondsen van KBL Groep bedraagt 6,6 miljard euro (39% meer dan in 1999). De bank haalt een rendement op het eigen vermogen van 22%.

De dochter van Almanij heeft niet de internationale naambekendheid van Julius Bär of Coutts. Ze functioneert als een confederatie met een hoofdhuis in Luxemburg en dochterbanken die in negen Europese landen hoofdzakelijk onder hun eigen naam werken. Denk daarbij aan Brown Shipley, dat lid is van de club (zie kader, My tailor is rich).

Met dergelijke geloofsbrieven staat Kredietbank Luxembourg voor de poorten van de Nieuwe Tijd in de private banking. Het is een booming business met veel geld en al evenveel nieuwe verwachtingen. Vorig jaar dikten de high net worth individuals wereldwijd aan met één miljoen (tot 7 miljoen) en de geldpool voor vermogensbeheer zwol tot 25.500 miljard dollar. Volgens het Merrill Lynch/Gemini World Wealth Report is dat goed voor een groeipercentage van 18%, zesmaal hoger dan het groeicijfer van de Oeso-landen. Bill Gates zoekt privé-advies voor zijn megafortuin. Ook popsterren, tv-gezichten, CEO’s met ladingen stock options en nieuwe rijken als de stichters van dot.coms willen een aanspreekpunt. De Amerikaanse grootbanken trachten paden te hakken in deze groeisector, en concurreren met HSBC, ABN Amro, Deutsche Bank en de grote Zwitsers. Deutsche Bank kocht vorig jaar Edmond Safra’s belangen in het vermogensbankieren. De grenzen tussen private banking en beleggingsadvies vervagen. Zwitserland blijft intussen de sterkste offshore-haven voor private banking, rond een derde van de wereldmarkt.

Tot aan de Tweede Wereldoorlog kon je een rijkaard op basis van zijn kleren van een arbeider onderscheiden. De bontjas zei genoeg. Het nieuwe geld heeft echter een andere garderobe én andere eisen: de hippe kleuren, jeans en T-shirts van de jongere klanten counteren het mahoniehout en het krijtstreeppak van de private banker. Het nieuwe geld wil anders bankieren: meer service, snellere raad, onshore versus offshore. Rijkeluiskinderen worden weerbaar gemaakt tegen affluenza (ziekelijke spilzucht), er worden campagnes gevoerd tegen het bankgeheim en voor de belastingharmonisering. Pictet uit Genève, de deken van de vermogensbankiers, adverteert in de Angelsaksische kranten: A true private bank is one that makes you wonder if you’re the only client. De nieuwe uitdagingen rijgen zich aan elkaar.

Boulevard Royal

In het hoofdkwartier van KBL is geen spoor van die postmoderne blits te vinden. Het gastenhuis aan de Boulevard Royal, de goudader van het Groothertogdom, ademt rust uit. Bij elk schilderij en wandtapijt ligt een steekkaart voor het jongere kaderlid dat een klant onthaalt; vragen over de kunst moeten zonder aarzeling beantwoord kunnen worden. De sommelier geeft lijzig uitleg bij de uitgelezen wijnen. Een private banker is een seigneur die meer kent dan de koersen van Wall Street, de planning van een vermogen, de trend van de Nieuwe Economie. Damien Wigny (57), voorzitter van KBL, is zo’n cultuurmens – al verliest hij nooit de prijskaartjes uit het oog: “Hier hangt een Magritte, maar de inrichting van mijn kantoor gebeurde op mijn kosten. We zijn zuinig.” Volgens The Banker heeft KBL in haar ankerland de beste cost/income-ratio (38%). In het gesprek met Wigny passeren de expansie van KBL, de ‘affaire’, de New York Review of Books, de joods-Britse filosoof Isaiah Berlin, het boek La Tyrannie de la communication van Ignacio Ramonet, en herinneringen aan het Waals-Brabantse platteland de revue.

Wigny volgde in 1994 Jean Adam op als voorzitter van het directiecomité. Om de affaire KBL werd hij in 1997 negentien dagen in de gevangenis gestopt. Hij had en heeft zich nochtans nooit verscholen voor de onderzoekers. Zijn telefoonnummers zijn publiek.

Succes

Drie jaar later blijkt de KBL-groep de aardbeving goed doorstaan te hebben. De privé-klantenbasis stijgt snel door overnames, en het vermogen onder beheer is sinds 1996 verdubbeld. Wigny: “Uiteraard zijn we ook klanten verloren, maar die zijn meer dan gecompenseerd door de overnames en de internationalisering van de bank. In de volgende weken zetten we nieuwe stappen in Zwitserland en het Verenigd Koninkrijk.” De expansie en de acquisities evolueren zonder problemen, benadrukt Wigny: “In Europa worden Belgo-Luxemburgse problemen als onze affaire niet echt gevolgd. Geen enkele bank die we wilden overnemen, ontving van haar toezichthouders een veto. Zonder de affaire zouden we weliswaar nog sneller overnames kunnen verwezenlijken, maar het huidige ritme is al hoog. Een vermogensbankier als onderdeel van een mastodont is niet altijd geliefd bij de klanten. Bij onze overnames werken we zonder opdringerigheid, met zachte en duidelijke afspraken met het management. Bijvoorbeeld dat de return on equity jaarlijks 1% hoger moet. We vertrekken rond 10 tot 12% als minimum en bouwen dat zoetjesaan op. Ze behouden ook hun eigen naam. Laatst zag ik in Parma op de deur van de zetel van een Duitse bank een handgeschreven briefje hangen: ‘Hier spreekt men ook Italiaans’…”

Het eerste oogmerk van voorzitter Wigny is de expansie van de bank. Binnen de groep Almanij moet KBL de spil van het vermogensbankieren zijn. Het tweede doel is de ontwikkeling van het zakenbankieren voor kmo’s en familiale bedrijven. Wigny is trots op zijn ploeg. “Weinig mensen zouden in de huidige omstandigheden trouw en hard werkend verdergaan en een resultaat van 22% rendement op het kapitaal kunnen voorleggen. Ook de kaderleden stappen niet op.” KBL is goed gekapitaliseerd en heeft een geconsolideerde Cook-ratio van 12% tegen de gevraagde 8%. Wigny: “Toch steunt Almanij haar dochter KBL met vers kapitaal, wat in de huidige omstandigheden zeer bemoedigend is.”

Het Europese vermogensbankieren is in volle expanie. De groeiende tendens om te sparen, de pensioenproblematiek en de moeilijkheid om helder te zien in de vermogensverwerving spelen daarbij een belangrijke rol: “De megafusies van de Europese banken zijn voor ons een goede zaak. Daardoor ontstaan in de grote groepen soms dubbels en worden onderdelen afgestoten, waardoor wij een eigen netwerk kunnen opbouwen. Een Zwitserse grootbank kreeg door haar fusies vijf dochters in Lugano.”

Fiscaal.

Als Europees burger zegt Wigny: “De fiscale harmonisering is goed.” Als bankier van KBL zegt hij: “Onze toekomst is niet gebaseerd op de fiscale eigenschappen van Luxemburg. Een sterker element voor KBL in Luxemburg is dat dit land een goede uitvalsbasis blijft wegens zijn serieuze reglementeringen en controlemechanismen. Anderzijds is het wel zo dat de belastingvoeten in Europa te hoog liggen. Er moet een consensus komen om die bij voorrang te verlagen en dan pas verder te gaan. Studies tonen eensluidend aan dat belastingvoeten boven de dertig procent aansporen tot belastingontwijking en belastingontduiking. De kern van het debat is de verlaging van de aanslagvoeten. De Britten en de Duitsers slaan die weg in. Harmonisering is voor mij prima, maar niet egalisering. Er bestaat één Amerikaanse dollar en er bestaan in de VS vijf tot zes verschillende economieën. Kijk naar New York, Chicago, Texas, enzovoort. Natuurlijk moeten er convergenties optreden en die zijn er in Europa meer en meer. Denk maar aan de eensgezinde bestrijding van de misdaad en van de inflatie, de keuze voor privatisering en het drukken van de staatsschuld.”

Big Brother

Elke avond wandelt Wigny in gedachten door Toscane, zijn tweede heimat. “Zonder mijn passie voor Toscane zou ik uiteenspatten. Mijn liefde voor de kunst helpt mij om een goede bankier te zijn. Op den duur ga je bijna geloven dat er een grond van waarheid zit in wat over je beweerd wordt. De hele zaak is een langdurige psychologische terreur. Engelse vrienden vinden mijn negentien dagen hechtenis zo ongehoord dat ze geneigd zijn om toch te geloven dat er iets aan de hand is. Je privé-sfeer verkleint, verdwijnt zelfs. Gaat men er dan zomaar van uit dat er in een democratische staat geen enkel geheim mag bestaan? Een bevriende verkeersdeskundige zei me laatst: “Uw auto kan vanaf nu met speciale reflectoren van straat tot straat gevolgd worden door satellieten.” Ik ervaar Big Brother elke dag.” (zie kader, De affaire).

Communicatie.

De doorbreking van de discretie valt Wigny zwaar. “Moet ik een cursus volgen om op televisie, in een vijandige omgeving, ingewikkelde zaken te gaan uitleggen? Neem nu de fameuze back-to-back. Dat is een vorm van gewaarborgd krediet die ook door de Belgische staat wordt toegepast voor zijn financiering van de verre uitvoer. Het is moeilijk om dergelijke zaken uit te leggen. In Luxemburg is alleen sprake van witwassen als geld uit wapen-, drug- of mensenhandel voortvloeit of als het in verband wordt gebracht met misdaadorganisaties in het algemeen. De Belgische definitie van witwassen daarentegen is zó ruim dat ze tal van financiële operaties bestrijkt. Als Luxemburgs bankier leef ik echter de Luxemburgse wet na. Als ik dan toch in België in beschuldiging werd gesteld als medeplichtige van een Belgische cliënte (nvdr. Rita Verstraeten), dan is dat te wijten aan de territorialiteit van het strafrecht. Zo werd mij een wet opgelegd die de mijne niet is.” Maar zijn ergernis gaat verder dan de justitie. “Een vroedvrouw uit het Babylonische Ur en Chaldee beriep zich al op het beroepsgeheim. Sinds de uitstalling van het seksuele leven van president Clinton ligt alles op straat en mag elke vraag gesteld worden. Dat is vaak wálgelijk. Een goed opgevoed mens weet dat hij soms moet zwijgen, discreet moet zijn, geen vragen mag stellen. On ne peut pas tout dire, tout le temps, is mijn devies. Moet u aan uw echtgenote bij het opstaan zeggen: ‘Lieveling, ga je schminken’?”

Mogelijk zit er een communautaire kant aan deze affaire, hoewel de Vlaamse pers ook agressief is, meent Wigny: “Ik denk aan de FET, Het Laatste Nieuws en De Morgen. Een bepaald Franstalig milieu wil la Flandre conquérante treffen. De verslaggeving over KBC/KBL kan een prelude genoemd worden op de meegaandheid van de pers ten overstaan van de paars-groene regering. De media en de Wetstraat opereren in osmose. Zo’n politiek-correct mechanisme functioneert ook bij de eensgezindheid tegen KBC/KBL.”

‘s Nachts zoekt Damien Wigny ontspanning bij het lezen van detectiveverhalen. Sinds vier jaar speelt hij zelf de hoofdrol in speurderslevens.

frans crols