Beschouw het leven als een hobby

Een gezonde levensstijl, een positieve kijk op het leven en een uitgebalanceerd dieet. Voor modeontwerper Jo Wyckmans zijn het meer dan hippe modewoorden. Hij schreef er een boek over.

J o Wyckmans was vooral bekend als de man achter het sobere maar elegante kledingmerk Gigue. Tot hij zich ineens in de schijnwerpers schreef met een boek over zijn passie: gezonde voeding. ‘Gezond vanbinnen, vanbuiten mooi’ sloeg in als een bom. Het boek is in zes maanden tijd al aan zijn vierde druk toe. Alleen in Vlaanderen gingen meer dan 20.000 exemplaren over de toonbank en men is momenteel druk in de weer om Wyckmans’ kijk op wellness te vertalen naar het Engels, Zweeds en Japans. “Vooral vrouwen zijn erg geïnteresseerd,” vertelt Wyckmans enthousiast. “Ik krijg op mijn website dagelijks enkele tientallen reacties of vragen binnen. Allicht heeft dat te maken met het feit dat ik in mijn boek expliciet het verband leg tussen innerlijke en uiterlijke schoonheid, wat me als modeontwerper uiteraard steeds heeft beziggehouden. Blijkbaar zijn vrouwen daar toch net iets gevoeliger voor.”

Jo Wyckmans is kortom lang niet de enige voor wie gezonde voeding meer is dan een alledaagse besogne. Publicaties over dit onderwerp verkopen als zoete broodjes. Daar is een goede verklaring voor. Steeds meer mensen – zowel vrouwen als mannen dus – klagen over een toenemende werkdruk en een uit zijn voegen barstende agenda, met weerbarstige slaapgewoontes, oncontroleerbare stress en een brede waaier aan chronische kwaaltjes als gevolg.

Investeer in voeding

In tegenstelling tot wat je zou verwachten, hoef je volgens Wyckmans niet zelf over een medisch diploma te beschikken om dat te verhelpen. Zo stelt Wyckmans – een gedreven prater en zelfverzekerd cosmopoliet – in zijn boek onomwonden dat de meeste ziektes – zoals hartkwalen en kankers – eenvoudig kunnen worden voorkomen door de juiste voeding. Een boude stelling die in sommige kringen nogal wat wenkbrauwen deed fronsen.

“Begrijp me niet verkeerd,” nuanceert hij meteen. “Ik leg de schuld niet bij de mensen zelf, want ziekten zijn voor een stuk genetisch bepaald. Het enige wat ik wil duidelijk maken, is dat er een ontegensprekelijk verband bestaat tussen gezondheid en voeding. Ook vanuit medische hoek wordt dat verband steeds vaker gelegd. En dat werd tijd. Want er wordt gewoon te weinig in gezonde voeding en gezondheidsproblemen geïnvesteerd.”

Die pertinente vraag lijkt Wyckmans zelf te beantwoorden in de laatste twintig pagina’s van zijn boek. Het afsluitende hoofdstuk bevat een opsomming van veel voorkomende beschavingsziektes en – belangrijker nog – een lijstje met nuttige voedingtips waarmee die volgens hem kunnen worden voorkomen.

Hoewel Wyckmans uiteraard zelf geen medicus is, kan zijn advies rekenen op bijval van sommige artsen en specialisten. De meeste stellingen die worden geponeerd, blijken dan ook wel wetenschappelijk onderbouwd. Niet verwonderlijk. Deze fanatieke dilettant verdiept zich al meer dan twintig jaar in alles wat ook maar enigszins met geneeskunde en gezonde voeding te maken heeft. Die interesse werd vooral aangewakkerd door zijn kennismaking met Japan. Daar kwam Wyckmans tot de frappante vaststelling dat borst-, prostaat- en darmkanker er nauwelijks voorkomen. Het verband met een dieet op basis van soja – een belangrijke bron van kankerremmende fyto-oestrogenen – was daarmee meteen gelegd.

“Wat me in Japan opviel, is dat voeding er fungeert als een preventieve methode om gezondheidsproblemen te voorkomen,” zo legt hij uit. “Hier in het Westen kijkt men daar helemaal anders tegenaan. Ziekte mag geld kosten, maar preventie niet. Die houding is rampzalig. Daarom begon ik met diverse mensen te praten in binnen- en buitenland. Tien jaar geleden begon ik bovendien ook professoren te contacteren die zich gespecialiseerd hadden in voeding en de preventie van kanker en hartkwalen. Op die manier kwamen ook steeds meer mensen bij mij langs om advies te vragen. Ik besloot mijn kennis te bundelen zodat ze voor iedereen beschikbaar zou zijn. En daar was blijkbaar behoefte aan.”

Geen toverformule

Een toverformule voor een gelukzalig, ziektevrij en eindeloos leven heeft ‘Gezond vanbinnen, vanbuiten mooi’ nochtans niet te bieden. Zo heeft Wyckmans het in zijn boek vooral over een gezonde manier van leven in het algemeen. En dat heeft volgens de auteur, stilist en levensgenieter in hoofdzaak met gezond verstand te maken. Zo is één dag verplichte rust in de week bijvoorbeeld veel gezonder dan een heel jaar door tegen deadlines aan te stressen om daarna een weekje uit te blazen op een zonovergoten strand. Ook het regelmatige contact met de natuur kan op zijn beurt wonderen verrichten, net als de relaxerende aanwezigheid van huisdieren en een positieve kijk op het leven tout court.

Deze eenvoudige maar efficiënte wijsheden haalde Wyckmans vooral uit The Tibetan Book of Living and Dying, een boeddhistisch meditatieboek van Sogyal Rinpoche. Daarin staat de gedachte centraal dat mensen slechts een minuscuul deeltje van een veel groter geheel zijn en dat alles met elkaar verbonden is. Dat geldt volgens Wyckmans trouwens ook voor onze gezondheid. Anders gezegd: wie gezond is, denkt en leeft ook positief.

“En vice versa,” zo merkt hij attent op. “Alleen worden mensen alsmaar vaker het slachtoffer van hun eigen ambities. Zowel man als vrouw hebben tegenwoordig een carrière en dat legt niet alleen druk op hun gezondheid, maar ook op hun relatie. Als ik sommige verhalen hoor, denk ik: mensen, waar zijn jullie in godsnaam mee bezig ? Iedereen is zo druk doende om status en luxe achterna te hollen, dat er geen tijd meer over is om van het leven te genieten.”

Dat heeft natuurlijk nefaste gevolgen. Daarom doet Wyckmans u graag de suggestie om wanneer de stress u naar het hoofd stijgt, even lekker languit in het gras te liggen of een stevige wandeling te maken. “Af en toe moet je gewoon doen waar je zin in hebt,” zo licht hij zijn rustgevende filosofie toe. “Ik heb bijvoorbeeld nog nooit iets tegen mijn zin gedaan. Voor mij is het leven gewoon een hobby, en dan hoef je er niet zonodig tussenuit. Ik besef dat dat voor velen niet altijd makkelijk is, maar je moet een manier zien te verzinnen om af en toe weer tot jezelf te komen en te luisteren naar je lichaam. Zulke zaken hebben nu eenmaal voorrang en zorgen er bovendien voor dat je ook op de werkvloer efficiënter kunt functioneren.”

Pak de oorzaken aan

Net als ‘s mans wat naiëf klinkende levensvisie vertrekt ook zijn voedingsleer vanuit enkele strak omlijnde premissen. Zo stelt Wyckmans vast dat artsen en onderzoekers ziektes vaak alleen maar bestrijden met een dosis pilletjes. Ze vergeten dat de eerste en belangrijkste manier om gezond te blijven en te worden erin bestaat om het lichaam gezond te voeden. Farmaceutica zijn immers makkelijk, betrekkelijk goedkoop en garanderen bovendien snelle resultaten. “Maar de oorzaken zijn daarmee nog niet weggenomen,” zucht hij. “Natuurlijk genezen vergt een inspanning. Je moet de discpline hebben om een maandenlange therapie aan te gaan en bereid zijn je leefgewoonten vaak helemaal om te gooien. Niet makkelijk.”

Bovendien vraagt natuurlijk genezen ook een grotere financiële inspanning van de patiënt. Alternatieve geneesmiddelen, zelfs als ze worden voorgeschreven door een erkend arts of therapeut, zijn vaak duur en worden in België nog altijd niet terugbetaald door het ziekenfonds. Ook biologisch gekweekte groenten en fruit zijn duurder dan hun niet-biologische tegenhangers. Wyckmans merkt terecht op – en met de nodige zelfkennis – dat een natuurlijk, gezond leven vaak slechts het privilege is van mensen met voldoende financiële draagkracht.

Geen dogmatische goeroe

Voor het overige lees je in ‘Gezond vanbinnen, vanbuiten mooi’ vooral praktische tips. Hoeveel fruit mag je eten? Wat is het verschil tussen natuurlijk en biologisch voedsel? Is vis nu eigenlijk wel gezonder dan vlees? Vaak klinkt het antwoord even simpel als de vraag. Bovendien hoef je Wyckmans’ eethandleiding niet in één ruk uit te lezen. Zonder de rode draad te verliezen, kun je als lezer van het ene onderwerp naar het andere zappen, naargelang van je persoonlijke appetijt. Nog een pluspunt is dat je als leek niet constant een medisch woordenboek bij de hand hoeft te hebben, ook al klinkt de terminologie af en toe een tikkeltje ingewikkeld.

Wyckmans profileert zich niet als een omhooggevallen, dogmatische dieetgoeroe. Sterker nog; de man is niet eens een strikte vegetariër. Een tijdje geleden stapte hij nog gewoon een een fastfoodrestaurant binnen. “Ach, dat moet kunnen. Ik huldig geen extreme opvattingen. Maar fastfood is uiteraard niet aan te bevelen. Het is zelfs geen voeding. Je maag zit misschien wel vol, maar toch blijf je ondervoed. Westerlingen eten te veel en te vet vlees, met alle gevolgen vandien: cholesterolproblemen, obesitas, hart- en vaatziekten. Een gezond dieet blijft voornamelijk gebaseerd op groenten, fruit, granen, peulvruchten, noten en zaden, met daarnaast eventueel een beperkte hoeveelheid vlees.”

Tot Wyckmans’ ergernis halen de meeste westerse mensen echter meer dan 50% calorieën uit dierlijk voedsel. En dan hebben we het nog niet gehad over de vaak malafide manieren waarop het vlees in het verleden werd geprepareerd. De dioxinecrisis deed België een paar jaar geleden nog op haar grondvesten daveren, en – toen die amper achter de rug was – miljoenen voor consumptie bestemde dieren werden afgemaakt in een poging de gekkekoeienziekte te bestrijden. Wyckmans’ advies in verband met vlees luidt dan ook klaar en duidelijk: geniet, maar wel in erg strikte mate.

Hoewel het boerenverstand en tal van volkswijsheden anders beweren, kunnen ook zuivelproducten volgens Wyckmans maar beter worden vermeden. Nochtans staat in ‘s mans boek expliciet te lezen dat er rond melk heel wat tegenstrijdige studies circuleren in wetenschappelijke kring. Zo raden de meeste zuivelspecialisten in Europa het drinken van rauwe melk af, terwijl Amerikaanse voedingsdeskundigen het juist aanmoedigen.

Beide kampen zullen daarvoor ongetwijfeld wel de nodige argumenten ter tafel kunnen gooien. Het dispuut illustreert dat sommige theorieën over gezondheid – hoe onderbouwd ook – met een korreltje genomen moeten worden. Tenslotte zou een mens nog nauwelijks wat in zijn mond durven proppen. En dat kan – zo dunkt ons – de gezondheid bezwaarlijk bevorderen. Wyckmans: “Ik geef tips op basis van wat ik heb geleerd en ondervonden. Maar ik kies duidelijk voor de gulden middenweg. Belangrijk is dat je een leidraad meekrijgt. Wat je ermee doet, bepaal je zelf. Ik ben geen therapeut en patiënten heb ik al evenmin. Af en toe zondigen is dan ook helemaal niet erg. Belangrijk is dat je je lekker in je vel voelt.”

Opgelucht steken we na een portie sojabonen en een flinke schep linzensoep meteen een deugddoend sigaretje op.

Dave Mestdach [{ssquf}]

“Ziekte mag geld kosten, maar preventie niet. Die houding is rampzalig.”

“Gezond leven is vaak slechts het privilege van mensen met voldoende financiële draagkracht.”