Bereidt Mahmoud Ahmadinejad een derde olieschok voor?

De prijs van het zwarte goud zoekt nieuwe records op. Duwt de Iraanse crisis de olieprijs tot boven de 100 dollar per vat?

De straat van Ormuz, 31 maart 2006. De strategische toegangspoort naar de Perzische Golf is het schouwtoneel voor operatie Grote Profeet. Het Iran van de ultraconservatieve president Mahmoud Ahmadinejad test nieuw materieel uit: een Stealthraket of een hogesnelheidstorpedo, wapentuig dat van de zee-engte een zeekerkhof voor olietankers kan maken.

Enkele dagen later, op 9 april 2006, lekt in de Washington Post dat de Amerikaanse regering de mogelijkheid onderzoekt om aanvallen uit te voeren tegen Iran. Daarbij zouden tactische nucleaire wapens gebruikt kunnen worden door de VS of bondgenoot Israël. Er zouden intussen al clandestiene activiteiten uitgevoerd zijn. Het bericht werd als “dwaze speculatie” afgedaan door president George W. Bush, die net op dat ogenblik opnieuw een laagtepunt had bereikt in de populariteitspolls.

Het spierballengerol werkt op de zenuwen van de oliemarkten én de financiële markten. De wereld houdt de adem in, mocht het tot een escalatie van het conflict komen. Iran wil een programma voor de verrijking van uranium doorvoeren, de westerse machten kanten zich tegen dat idee. Dat is de kern van het conflict. Parijs, Londen, Berlijn en Washington vrezen dat Iran daardoor in het bezit komt van atoomwapens. Teheran antwoordt scherp dat het een soeverein recht heeft op een dergelijke technologie.

“Zeer ernstige crisis”

“Het gaat om een zeer ernstige crisis, want Iran is de vierde grootste olieproducent ter wereld,” meent Pierre Terzian, directeur van het magazine PétroStratégies en een van de meest gezaghebbende Franse experts. Volgens de BP Statistical Review produceert Iran bijna vier miljoen vaten per dag. Het staat daarmee enkel achter Saudi-Arabië (10,5 miljoen), Rusland (9,2 miljoen) en de VS (7,2 miljoen). “We mogen echter niet vergeten dat dit niet de enige lopende crisis is,” vervolgt Terzian. “Sinds de koersen zijn beginnen te stijgen in de zomer van 2004, komen er verschillende elementen samen. De kern van het probleem is dat het aanbod maar net de vraag dekt.”

De wereldeconomie draait immers op volle toeren. Volgens het Internationaal Monetair Fonds bedroeg de groei 4,3 % in 2005. Een aantal locomotieven van die groei vertonen een onlesbare dorst naar olie. Dat geldt in de eerste plaats voor de VS (20,5 miljoen vaten per dag) én voor China, dat met een dagrantsoen van 6,7 miljoen vaten zijn appetijt op tien jaar zag verdubbelen. Het resultaat is dat er boven het huidige wereldverbruik van ongeveer 84 miljoen vaten per dag slechts een kleine marge is van twee miljoen vaten. “Dat is een erg dun veiligheidskussen,” vindt een verontruste Gaëtan van de Werve, secretaris-generaal van de Belgische Petroleumfederatie. “Een klein voorval dat de productie verstoort en we zitten met een immens probleem.” Een voorbeeld? In Nigeria werden installaties aangevallen door rebellen. Resultaat: 500.000 vaten per dag minder. Intussen blijft de Iraakse productie zeer laag.

Mogelijke scenario’s

Een eerste scenario waarvoor te vrezen valt is een eenzijdige aanval van de Verenigde Staten. Het tweede is een multilaterale interventie van het Westen, die al even negatieve gevolgen zou opleveren, maar wel minder waarschijnlijk is. Ook al zijn landen als Frankrijk intussen een hogere toon gaan aanslaan tegen Iran, zouden landen als China (een grote verbruiker van Iraanse crude) en misschien ook Rusland allicht hun veto stellen in de VN-Veiligheidsraad. Ook de invoering van een olie-embargo lijkt niet geloofwaardig, want dat zou neerkomen op een zelfmoordpoging van de industrielanden.

Dan is een handelsembargo plausibeler (de VS passen dat trouwens al toe), evenals een verbod op de verkoop van materieel dat bestemd is voor de oliesector. Iran zou de export kunnen bevriezen. Het heeft trouwens al met die dreiging gezwaaid in september 2005. Maar het land haalt wel 80 % van zijn deviezen uit olie. De harde lijn van het regime is ongetwijfeld tot offers bereid, maar zal hij gevolgd worden door de bevolking, die Mahmoud Ahmadinejad verkozen heeft wegens zijn belofte om de rijkdom te verdelen en de armoede te bestrijden? Iran zou ook de scheepvaart in de Perzische Golf kunnen verstoren. Daar passeert 20 % van de wereldproductie en 90 % van de export vanuit het Midden-Oosten (meer dan 800 miljoen ton per jaar). De laatste hypothese is die van de verzoening.

Op dit ogenblik verwachten de meeste specialisten geen daling van de prijs, gezien de heersende spanningen en de nadering van de risicoperiodes (zoals het or- kaanseizoen in de VS). Sommigen menen dat we het jaar kunnen afsluiten op 80 dollar per vat. Niemand sluit evenwel de hypothese van 100 dollar per vat uit, al wil niemand daar ook echt rekening mee houden. Het referentiescenario van de grote instellingen (Oeso, IMF, EU) en van de financiële milieus draait rond een terugkeer naar 50 dollar (wat omschreven wordt als de evenwichtsprijs) tussen dit en twee jaar. Dat veronderstelt dat de vraag naar petroleum, na tweeënhalf jaar van geleidelijke prijsstijgingen, eindelijk reageert en aanzienlijk afneemt, dat de doldraaiende machine van China het eindelijk wat kalmer aan gaat doen of dat de investeringen om de productiecapaciteit te verhogen ook vruchten afwerpen. In afwachting zijn alle ogen gericht op Iran.

VERTROUWELIJK

Luc Vansteenkiste screent ondernemingsideeën in Wallonië. Luc Vansteenkiste, CEO van Recticel en ex-VBO-voorzitter, zal voor de Waalse regering een comité voorzitten dat ondernemingsideeën in vier sleutelsectoren screent. Het comité wordt verder bestaft door deskundigen van PwC en ondernemers als Philippe Bodson. De cel is een onderdeel van het Waalse Marshallplan.

Base stopt verkoop Base Unlimited. In alle stilte is gsm-operator Base op 15 april gestopt met de verkoop van Base Unlimited, het ophefmakende abonnement voor onbeperkt ‘on-net’ mobiel bellen voor een vast bedrag. Dat blijkt uit een bericht van marktonderzoeker Current Analysis. “Ik denk dat we het quotum bereikt hadden,” reageert woordvoerder Bart Vandesompele van Base. De lopende contracten blijven. Eind december waren dat er 57.000.

Telegraaf Media Groep zet voet in België. De Nederlandse beursgenoteerde Telegraaf Media Groep (TMG) richtte begin april Telegraaf Media België op. Met welke doeleinden, wil TMG niet kwijt. “Een interne vennootschap,” klinkt het kortaf. TMG is actief met dagbladen, tijdschriften en huis-aan-huisbladen. De groep heeft ook een belang in Wegener, SBS Broadcasting en in het Algemeen Nederlands Persbureau (ANP).

Alcatel heeft ‘ongelijkmatige’ gsm-ontvangst in nieuwe Antwerpse hoofdzetel. Om de ondeugdelijke gsm-ontvangst in de Alcatelzetel in Antwerpen te verbeteren, installeert Proximus een apart basisstation en op elke verdieping bijkomende antennes. Boosdoener is volgens Alcatel het zonnewerende glas. Bij de architecten (M. & J-M. Jaspers/J. Eyers & Partners) wijst Karl Anthonissen erop dat de schuld ook bij andere materialen en bij Proximus kan liggen. Over de extra kosten is een ‘goed commercieel akkoord’ met Proximus bereikt, zegt woordvoerder Kris Keymeulen van Alcatel.

Jean-Christophe de Waseige