Belgocontrol heeft zichzelf overbodig gemaakt

Vliegverkeer. Het blijft een van de meest moderne paradepaarden van onze leefwereld. Maar tegelijk houdt het ook de meest archaïsche toestanden recht. De luchtverkeersleiding bijvoorbeeld. Staatsmonopolies in de Europese lidstaten verhinderden een modernisering, die gemeengoed werd tot in de huiskamer.

Enkele voorbeelden? Het gebruik van satellietcommunicatie is dagelijkse kost in de auto, en zelfs in de huiskamer. In de luchtvaart niet. In het Europese luchtruim slaan de piloten nog letterlijk een babbel met de luchtverkeersleiders. Het personeel aan de grond stuurt de piloten. Bij elke landsgrens neemt bovendien een andere verkeersleider de microfoon over. Elk land heeft dan nog eens luchtblokken. Ze dwingen piloten tot zigzagkoersen. Of hoogteverschillen bij het ‘overschrijden’ van een grens.

Vliegen van A naar B gaat dus niet in vogelvlucht. De Europese Commissie berekent de kostprijs van dat systeem op één miljard euro per jaar. De totale prijs voor de luchtverkeersleiding bedraagt acht miljard euro per jaar. Het is dan ook een gouden melkkoe. De vliegbewegingen zijn een gegarandeerde stroom van inkomsten voor de lidstaten. De monopolies leiden bovendien tot weinig transparantie in de kostenberekeningen.

Single European sky heet het weerwerk van de Europese Commissie. Een eengemaakt luchtruim moet vogelvluchten mogelijk maken. Met meer satellietverbindingen. Met minder mondeling contact met de luchtverkeersleiders. Met piloten die zélf de meest efficiënte vlucht-route kiezen.

De Europese Commissie heet te vaak een bureaucratisch monster. Maar in het Europese luchtruim creëert ze een voorbeeld van verstandig beleid. Twee Belgische topambtenaren timmerden als spilfiguren mee aan dit verhaal. Ben Van Houtte leidde de eenheid, en gaf de fakkel door aan Luc Tytgat. Brussel huisvest bovendien Sesar, het overkoepelende programma en agentschap voor dat ene luchtruim. En Galileo, het Europese satellietnavigatiesysteem.

Expertise zat dus in onze hoofdstad. Maar waar staat de Belgische luchtverkeersleider Belgocontrol in die ‘revolutie’? Een topambtenaar bij de Europese Commissie vindt de Belgische luchtverkeersleider niet echt nodig. Hooguit op de luchthavens misschien. Noem het een mini-Belgocontrol. Volgens de Europese plannen moeten de Belgen samenwerken in een groter luchtruimverbond met de buurlanden en Zwitserland. Maar Belgocontrol toonde zich de voorbije jaren niet proactief. Vooral de Duitsers en de Nederlanders trokken de kar.

Belgocontrol en zijn federale voogdijoverheid verloren vooral tijd met een egelstelling. Bij de nieuwe Europese aanpak hoort ook een nieuw tarievenstelsel. Daarover moest in België een akkoord worden gevonden tussen de federale overheid en de gewesten. Het resultaat is een dossier dat al drie jaar aansleept. Zonder oplossing.

Het is al vaker gezegd en geschreven. Dit ontrafelde en onbestuurbare land werkt verlammend. De gevolgen laten zich voelen tot in het Belgische luchtruim. Als parabel kan het tellen.

Do-itBelgocontrol geraakt de controlekwijt, blz. 64

Door Wolfgang Riepl

België is ontrafeld en onbestuurbaar. Tot in het luchtruim toe.