Belgische raid op Nederlandse pensioenfondsen

België wil het mekka worden van kapitaalkrachtige pensioenfondsen. Met een nieuwe wetgeving op zak, voert premier Verhofstadt campagne op de internationale scène. De Nederlandse pensioensector reageert panisch en eist actie tegen ons land.

Europa heeft zijn pensioenwetgeving geliberaliseerd. Sinds 1 januari 2007 mag elk pensioenfonds kiezen in welk land het zijn vermogen beheert. België was er als de kippen bij om de Europese pensioenwet om te zetten in nationale regelgeving. Pensioenfondsen beheren miljarden euro’s en Brussel ruikt opportuniteiten om dat geld naar ons land te laten vloeien. Onder leiding van premier Guy Verhofstadt (Open VLD) maakt de regering gebruik van de nieuwe wet om actief campagne te voeren. Maar de tegenwind waait hevig: volgens de Nederlandsche Bank, die toeziet op de pensioenfondsen, hanteert België relatief zwakke toezichteisen en is een overstap naar ons land een gevaar voor de solvabiliteit en de financiële stabiliteit van pensioenfondsen.

De waarschuwing van de Nederlandsche Bank is bij onze noorderburen niet onopgemerkt gebleven. Elke dag berichten de Nederlandse kranten over de gevaren van een uittocht van Nederlandse pensioenfondsen naar België. Ook bij de politici zit de schrik er behoorlijk in. Op het financiële terrein had Nederland al zwaar aanstoot genomen aan de notionele interest die ons land op 1 januari 2006 invoerde. Na de pioniers Randstad en USG People verhuisde in februari 2007 ook De Telegraaf zijn financiële zetel naar België. Een nieuwe uittocht van Nederlandse bedrijven naar België zint de Nederlanders niet.

België beheert nauwelijks 15 miljard euro aan pensioenfondsgeld. Onze noorderburen hebben met 750 miljard euro de best gevulde pensioenkassen ter wereld. Verhuizing hiervan betekent een uittocht van specialisten en is een aderlating voor de staatskas. Volgens Falco Valkenburg, consultant van het Amsterdamse kantoor van Towers Perrin, zouden al drie Nederlandse bedrijven hun pensioenfondsen overbrengen naar België. “Vanuit Nederland zijn er enkele multinationale ondernemingen die een mogelijke verhuizing bestuderen,” zei Valkenburg aan Het Financieele Dagblad, eraan toevoegend dat België een vluchthaven kan worden voor ongeveer 600 kleinere Nederlandse pensioenfondsen.

Hanteert België lakse wetgeving?

Het nieuwe statuut van de pensioenfondsen dat België heeft ingevoerd, oogt hoogst verleidelijk. Dat bleek uit de presentatie die premier Verhofstadt zelf hield op 6 maart 2007 in Zwitserland, in de privéresidentie van Rothschild. Verbazing alom toen de voedingsgroep Nestlé, gewapend met cijferdocumenten, een lans brak voor de Belgische pensioenfondsen met de mededeling dat het concern de stap zal zetten. Als een van de grootste multinationals ter wereld toehapt, wint het initiatief in één klap uiteraard aan geloofwaardigheid. Maar klopt de Nederlandse kritiek dat de Belgische wetgeving te laks is en de financiële stabiliteit van de pensioenfondsen in gevaar brengt?

“In Nederland worden veel algemene kwantitatieve regels opgelegd die eigenlijk niet haalbaar zijn. In België worden de pensioenfondsen veel vrijer gelaten en wordt vooral op het kwalitatieve gefocust,” zegt Philip Neyt, voorzitter van de Belgische Vereniging van Pensioeninstellingen (BVPI). De Belgische wetgeving voldoet aan de minimumeisen van de Europese regels.

Die minimumeisen zijn soepeler dan andere landen hanteren, maar voor Luk Van Eylen, woordvoerder van de Commissie voor het Bank-, Financie- en Assurantiewezen (CBFA) is er geen vuiltje aan de lucht: “België heeft de Europese richtlijn doorgevoerd en maakt gebruik van alle mogelijkheden die daarmee gepaard gaan. We zijn wel een stap verder gegaan om een aantrekkelijk totaalpakket aan te bieden.” Dat houdt in dat België een gunstig fiscaal tarief heeft ingevoerd voor pensioenfondsen. Deze betalen in ons land namelijk geen belastingen. Bovendien werd het dubbelbelastingverdrag met de Verenigde Staten onlangs herzien. Daardoor worden op beleggingen in de VS nauwelijks belastingen betaald. En dat is bijzonder interessant voor pensioenfondsen die tot 30 % in de VS beleggen.

Levert het wel iets op voor België?

Maar wat levert het aantrekken van pensioenfondsen die geen belastingen moeten betalen ons land op? “België kan geen belangrijk financieel centrum meer worden. Maar precies daarom is het belangrijk ons te concentreren op nichemarkten – zoals pensioenfondsen,” verklaart Van Eylen. En hoewel de pensioenfondsen door het gunstige fiscale klimaat amper directe meeropbrengsten met zich brengen, wordt gehoopt dat op die manier duizenden jobs worden gecreëerd voor hooggeschoolden: fiscalisten, juristen, advocaten, fondsbeheerders,…

Nederland vreest alvast voor een uittocht van actuarissen, juristen en andere experts die aan de pensioensector verbonden zijn. “Je mag het meezuigend effect nooit onderschatten,” vindt ook Olivier Hermand, bestuurder bij PricewaterhouseCoopers en coauteur van een recente studie over het onderwerp. Als een bedrijf eenmaal een entiteit heeft opgericht en banden heeft gesmeed met de plaatselijke spelers, kan het soms geneigd zijn om zijn actieveld uit te breiden.”

Of België nu hét Europese pensioenland bij uitstek wordt, is nog lang niet zeker. Naast Nederland azen ook Ierland en Luxemburg op de internationale pensioenfondsen. Bovendien zijn reacties vanuit andere landen niet uitgesloten. Wel lijkt België voorlopig een kleine voorsprong te hebben genomen.

Sven Vonck Met bijdrage van Guy Legrand