De Belgische export van goederen naar het Verenigd Koninkrijk is in de periode tussen 2018 en 2021 gedaald met 13 procent. Dat blijkt donderdag uit nieuw onderzoek van de KU Leuven, dat de impact van de brexit op de handel in kaart heeft gebracht. De export van goederen vanuit de Europese Unie naar het VK ligt ongeveer 18 procent lager dan het geval zou geweest zijn zonder brexit.
Drie jaar na de uitstap van de Britten uit de Europese Unie rijst de vraag hoe het met de handel tussen de Europese Unie en het Verenigd Koninkrijk gesteld is. De handelsbalansen liggen ver onder de trends van voor de brexit, blijkt uit onderzoek van professor internationale economie Hylke Vandenbussche (KU Leuven).
“Er zijn verliezers langs beide kanten, maar de verliezen zijn proportioneel groter in het VK dan in de EU”, zegt Vandenbussche. “Tegelijk zijn er winnaars, veelal van buiten de EU: Noorwegen is een belangrijke leverancier geworden voor het VK, en landen als China en Rusland exporteren meer naar het VK, terwijl landen als Duitsland en Nederland duidelijk veel minder uitvoerden naar het VK in de 2 jaar na brexit.”
Leveranciers vervangen
De waardeketens lijken zich dus te verleggen: leveranciers vanuit de EU worden vervangen door anderen. “Maar ook de invoer in het VK vanuit de VS daalde in de post-brexit-periode. Dat wijst erop dat mogelijk ook andere zaken meespeelden, zoals het coronaeffect en de lockdowns”, voegt Vandenbussche toe. “Het brexiteffect is moeilijk te scheiden van het covideffect.”
“Maar daar waar de coronacrisis een wereldwijde schok was, is brexit vooral een verhaal tussen de EU-landen en het VK”, stelt de professor nog in het onderzoek. “Op basis daarvan trachten we te identificeren welke effecten de brexit gehad heeft op de handelsrelaties tussen de EU en het VK.”
Voor België tonen de cijfers een daling van de export van goederen naar het VK met 4 miljard euro tussen 2018 en 2021. In percentages uitgedrukt gaat het om een daling van 13 procent, terwijl de handel met andere EU-landen gestaag is blijven stijgen. “Na 2019 neemt de export een duik, maar vanaf 2016, het jaar van het brexitreferendum, was de daling al stelselmatig ingezet”, verduidelijkt Vandenbussche. “Het zou erop kunnen wijzen dat bedrijven al voor 2018 anticipeerden op de uitstap.”
Verloren jobs
De daling van Belgische uitvoer komt overeen met een verlies van tussen de 28.000 en 32.000 banen, ervan uit gaande dat voor elk miljard euro output ongeveer 7.000 à 8.000 banen nodig zijn om die output te produceren. “Dit wil niet zeggen dat dat verlies van banen allemaal tot naakte ontslagen heeft geleid: in deze periode gaf de overheid veel financiële steun aan bedrijven, zowel om de verliezen door de Brexit als die door de coronacrisis tegen te gaan”, nuanceert Vandenbussche. “Dat heeft er mee toe geleid dat bedrijven op zoek konden gaan naar nieuwe afzetmarkten, waarin sommigen geslaagd zijn en sommigen niet.”
Producten als traditionele motorvoertuigen, voeding en drank zijn de grootste verliezers qua uitvoer naar het VK. De uitvoer van farmaceutische producten, machineonderdelen, kunststofonderdelen, optische producten en elektrische wagens is vanaf eind 2019 dan weer exponentieel gestegen. In het geval van traditionele motorvoortuigen speelt ook de veranderde regelgeving een rol: daardoor stond de export al een tijd onder druk.
Dienstensector
De Belgische dienstensector blijkt minder zwaar getroffen te zijn geweest door de brexit en meer ‘weerbaar’ aan de schok. De uitvoer van diensten is met 0,5 miljard euro gezakt tussen 2016 en 2021. Sectoren als de reissector, communicatie en bouwdiensten doen het minder goed na de brexit in termen van handel, maar transportdiensten, financiële diensten, verzekeringen en computingdiensten doen het dan weer beter.
Hoe de brexit zich de komende jaren verder zal manifesteren in de handelsbalansen, moet nog blijken. “Dit is een eerste evaluatie om te kijken in welke richting we aan het gaan zijn”, vertelt Vandenbussche. “De coronasteun is nog niet zo lang geleden afgebouwd. De echte impact van de brexit zal pas de komende jaren duidelijk worden.”
