De Europese defensieplannen mogen dan al voor wrevel zorgen in de VS, op termijn kunnen ze wel de Navo redden. Kan België een rol van betekenis spelen in die Europese defensiepoot? En wat zijn de gevolgen voor ons nationale leger?
Londen (Groot-Brittannië)
In de Belgische politiek is de Europese grondwet amper een debat waard. Diverse toplui van de internationale militaire industrie daarentegen citeren vlotweg letterlijk uit het voorstel van de grondwet dat vandaag op tafel ligt.
Dat bleek verleden week op het Londense congres The path to the future, waar de bladen Jane’s en The Economist toplui uit de defensiegemeenschap bijeenbrachten. “De grondwet biedt een perspectief voor de uitbouw van een Europese defensiepijler, financieel ondersteund met voldoende middelen en met modern militair materieel,” aldus John Howe, de nummer twee van het Britse defensiebedrijf Thales UK. “Positief is dat het voorstel van grondwet uitdrukkelijk melding maakt van de verplichting om het Europese bedrijfsleven erbij te betrekken.”
Europees bureau voor bewapening
De industrieel verwijst meer bepaald naar artikel III-212 dat een “Europees bureau voor bewapening, onderzoek en militaire vermogens,” opricht. Het heeft onder meer tot taak om gezamenlijke aankopen te doen, militair onderzoek te stimuleren en de uitvoering van concrete projecten te ondersteunen, dat alles ook met het oog op de ondersteuning van “de industriële en technologische basis van de defensiesector”.
Het bureau wekt ook zure reacties op. Zo vreest de Britse conservatief Bernard Jenkin, schaduwminister van Defensie, dat “de militair veel te zwakke Europese Unie een eigen koers vaart, protectionisme verdedigt, waardoor het onmogelijk wordt om de meest moderne en goedkope Amerikaanse wapensystemen aan te schaffen”.
Op een top in Berlijn schaarde de Britse premier Tony Blair zich nochtans achter de plannen van de Duitse kanselier Gerhard Schröder en de Franse president Jacques Chirac om een eigen Europese commandostructuur, los van de Navo, op poten te zetten.
“Groot-Brittannië geeft zijn verzet tegen een Europese defensiepoot op, omdat het land anders wordt geïsoleerd tegenover het Continent,” vertelt professor Gordon Adams, directeur van het onderzoeksinstituut Security Policy Studies van de George Washington University, ons. “De andere kant van de medaille is compleet onbegrip bij de Amerikanen. Blair mag het gaan uitleggen in Washington.”
Zo noemde Nicholas Burns, de VS-ambassadeur bij de Navo, de Europese defensieplannen “een van de grootste gevaren voor de transatlantische relaties” omdat ze een wig drijven tussen de EU en de VS. De Amerikaanse minister van Buitenlandse zaken Colin Powell vraagt zelfs de bijeenkomst van de EU-ministers van Buitenlandse Zaken en Defensie op 18 november te mogen bijwonen om te horen hoe de vork in de steel zit.
Adams, die afstudeerde aan het Brugse Europacollege en goed op de hoogte is van de Europese politiek, hoopt dat de EU zich schrap zet. Alleen zo kan er een einde komen aan “de transatlantische spiraal van wederzijds onbegrip”.
Hij beschouwt de Europese plannen als een terechte reactie op de barre Amerikaanse houding na het verzet van Frankrijk, Duitsland en België tegen de oorlog in Irak. “De regering- Bush was verbijsterd omdat die landen een neus zetten naar de VS,” redeneert Adams. “Voor het eerst zei de Amerikaanse administratie wat ze vroeger alleen dacht: shut up, we don’t care anymore about Europe. Het respect voor die landen zonder militaire betekenis is gewoon verdwenen. Europa kan dat respect alleen terugwinnen als het zelf een defensiepijler uitbouwt. De eerste reactie van de Amerikanen is uiteraard negatief, omdat het belang van de Navo als politieke hefboom in Europa afneemt. Maar op termijn zal Europa weer als een ernstige, gelijkwaardige partner worden aanvaard. Het is de enige manier om een evenwaardige, nuttige partner te worden van de VS en zo de toekomst van de Navo redden.”
Gevolgen voor “onze jongens”
Wat betekent dat voor het Belgische leger? Adams: “Om bij te dragen tot zo’n snelle eenheden, moeten kleine landen als België harde noten kraken en zich alleen op bepaalde niches richten. Dat betekent dat er hard zal moeten worden gesnoeid in het personeelsbestand en tegelijk meer worden geïnvesteerd in nieuw materieel. Dat is politiek moeilijk te verkopen. De vraag is: wil België nog geloofwaardig zijn op het vlak van defensie en buitenlandse politiek? Een positief antwoord consequent invullen – meer geld voor minder mensen – vergt moedige politici.”
Hans Brockmans
Wil België nog geloofwaardig zijn op het vlak van defensie en buitenlandse politiek?
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier