Belgisch boerenbedrog?

Nee, het feit dat hij Belg is, doet er helemaal niet toe. Zowat elke Zwitser beklemtoont het met de hand op het hart. Al wordt er meteen aan toegevoegd dat wie in België wil zakendoen, moet oppassen.

Hoe zwaar aangeslagen is het imago van België in de Alpenrepubliek? In de omgekeerde richting zijn de potten al lang gebroken. “Tegen Zwitsers boerenbedrog kan ik niet op,” sneerde premier Guy Verhofstadt ( VLD) vorige week als laatste getuige in de Sabena-commissie. Die onderzoekt het faillissement van de Belgische flag carrier en vooral de samenwerking met de Zwitsers van Swissair. Maar de voorbije week kwam ook in de Alpenrepubliek een Belg oneervol in het nieuws. Roland Chlapowski, directievoorzitter van Swiss Life, hield op dinsdagavond, 5 november, na een woelige directievergadering de eer aan zichzelf. Pas begin maart was de 51-jarige Belg naar het hoogste schavotje gekatapulteerd bij de grootste levensverzekeraar en pensioenbeheerder in de Eidgenossenschaft. Een schier eindeloze reeks schandalen en negatieve resultaten stootten Chlapowski geen negen maanden later in de vergeetput. Na de crash van Sabena en Swissair zorgt alweer een Belg voor vuurwerk bij de Zwitsers.

Zijn nominatie bleek sowieso een verrassing. De Belgische verzekeraars reageerden met verstomming, want de man blijft in eigen land volslagen onbekend. Een Belg met een internationale toppositie heet in het wereldje trouwens een zeldzaamheid. Roland Chlapowski deed geen enkele moeite om dat gat dicht te rijden, want hij weigerde steevast elk interview met de Belgische media. Ook voor Trends hield hij de lippen op elkaar geperst.

Maar de Belg van Poolse afkomst heeft zijn vaderland dan ook nauwelijks gekend. Op veertienjarige leeftijd trok hij naar Zwitserland. Als knaap verdiende hij de kost als caddie op een golfterrein. Aan de gerenommeerde Eidgenössische Technische Hochschule in Zürich promoveerde hij tot bouwkundig ingenieur. Aan het onvermijdelijke Insead in Fontainebleau werd een extra diploma aan de scalp geregen. Begin jaren tachtig kwam de carrière in een stroomversnelling, want Roland Chlapowski belandde bij McKinsey. De consultant is in Zwitserland meer nog dan elders een voortreffelijke bakermat voor zaakvoerders van grote bedrijven. Door de wet van de getallen zorgt McKinsey in het kleine Alpenland met nauwelijks vijf miljoen inwoners bovendien voor de noodzakelijke inteelt. Want Zwitserland telt een disproportioneel groot aantal headquarters. De McKinsey boys struikelen dan ook over elkaars voeten in de raden van bestuur van de vele topondernemingen in Zwitserland. Lees ABB, Crédit Suisse, Nestlé of Sandoz.

En vanzelfsprekend ook het gecrashte Swissair en het onder de schulden kreunende Swiss Life. Niet toevallig werden de agressieve groeistrategieën voor beide mastodonten – onder het motto: weg van de core business – uitgetekend door McKinsey boys. In de raad van bestuur van Swiss Life kruist directievoorzitter Roland Chlapowski dan ook twee gewezen bestuurders van Swissair: voorzitter Andres Leuenberger en Lucas Mühlemann. De laatste stapte eerder al op als topman bij Crédit Suisse, door zijn faliekant afgelopen expansiebeleid.

U merkt het: de McKinsey boys zijn in de Alpenrepubliek inmiddels van hun voetstuk gevallen. Natuurlijk, ze werken per definitie voor grote bedrijven. De boys krijgen een meer dan gemiddeld IQ opgekleefd. En dus vullen zij disproportioneel vele topfuncties in bij topbedrijven. Bij een slabakkende conjunctuur is de kans op een klap dus erg groot. Maar toch worden hun managementvaardigheden steeds meer in vraag gesteld.

Datzelfde lot valt nu Roland Chlapowski ten deel. Zijn vijftien jaar expertise in de verzekeringswereld – vanaf 1987 eerst bij Elvia Vie, sinds 1995 bij Swiss Life – hebben zijn topfunctie niet kunnen redden. Swiss Life maakt de woeligste periode uit zijn geschiedenis mee, maar enkele blunders van de Belg gooiden olie op het vuur.

In maart kwam hij aan het roer, nadat zijn voorganger Manfred Zobl bezweek onder tonnen kritiek. Diens agressieve expansiepolitiek – weg van de core business van levensverzekeringen – kostte hem de topjob. De opvolger van Zobl moest zo snel mogelijk het puin ruimen. Maar het was zoeken naar een nieuwe topman. De eeuwige luitenant van Zobl – Chlapowski dus – ging met de eer lopen. Omdat er gewoon geen betere keuze was.

De Belg heet technisch erg sterk, hij bouwde een enorm netwerk uit binnen de parlementaire kamers van de macht. Dat lobbywerk lukte vooral via de beroepsorganisatie Schweizerische Versicherungsverband, waar Chlapowski om zijn vakkennis wordt geprezen. Maar charisma heeft hij niet, Chlapowski is niet de grote roerganger die het concern strategisch vooruitduwt. “Chlapowski werd in nauwelijks enkele maanden een Bekende Zwitser. Maar dan wel in negatieve zin,” grinnikt een vakbondsman met overduidelijk leedvermaak. Zijn critici slingeren wel nog meer verwijten: autoritair, geen Fingerspitzengefühl, een gebrek aan diplomatie, machtsgeil en arrogant. “Roland Chlapowski is niet de grote communicator,” bevestigt een topman van de Schweizerische Versicherungsverband. “Maar verwar dat niet met arrogantie. Verzekeringen zijn nu eenmaal een zeer technische materie. De knowhow bij journalisten en politici is niet steeds optimaal,” klinkt het erg eufemistisch. Chlapowski kon alleen geduld opbrengen voor mensen die net als hij hun vak kenden.

Maar er was meer aan de hand dan een gebrek aan communicatieve vaardigheden. Begin oktober verraste Chlapowski met een boekhoudkundige blunder van formaat. Het verlies in het eerste halfjaar van 2002 werd naar boven herzien, tot 578 miljoen Zwitserse frank (393,2 miljoen euro). Een historisch cijfer.

Maar het liep helemaal de spuigaten uit met Long Term Strategy. Een geheim fonds van senior managers van Swiss Life, dat de toplui een bonus opleverde van 8,2 miljoen euro. Chlapowski verrijkte zich persoonlijk met 2,2 miljoen euro. Volgens de directie van Swiss Life is er niets aan de hand, maar de Zwitserse toezichthouder voor de verzekeringssector onderzoekt momenteel de zaak. Wordt ongetwijfeld vervolgd de komende weken. Wordt die Belgische nationaliteit van Roland Chlapowski dan toch nog een thema?

Wolfgang Riepl [{ssquf}]

Een vakbondsman: “De Belg Roland Chlapowski werd in nauwelijks enkele maanden een Bekende Zwitser. Maar dan wel in negatieve zin.”