‘België moet zijn concurrentiepositie radicaal verbeteren’

Bernard Delvaux is een van de beloftevolle en opkomende Waalse topmanagers. Hij gaat over de tongen als nieuwe CEO van de NMBS. De CEO van de luchtvaartproducent Sonaca pleit voor radicale maatregelen. “Verminder drastisch de sociale lasten en de belastingen voor blue collar jobs”.

De zomer schittert op het tarmac in Brussels South. “Charleroi Airport? Ryanair Airport”, mompelt Bernard Delvaux, breed glimlachend achter de stuurknuppel van ‘Sonaca 200’. Het vliegtuig is de nieuwste diversificatie van de luchtvaartonderneming uit Gosselies. Op geen 2 kilometer van de site van Caterpillar toont Sonaca dat Wallonië niet alle hoop op een industriële toekomst moet laten varen. “Sonaca Aircraft is een verzelfstandigde activiteit, gegroeid vanuit onze cel innovatie”, duidt Delvaux. “De verkoop loopt beter dan verwacht. We hebben al 22 orders voor het toestel, terwijl we er 20 hadden verwacht einde 2016. Die doelstelling vonden we al bijzonder ambitieus. Er is echt behoefte aan dat type toestel. Zeker in vliegscholen, die vaak nog met oude toestellen vliegen. Die 22 intenties tot aankoop – een deel zijn opties – komen bovendien niet enkel uit België, maar ook uit Duitsland, Engeland en Frankrijk.”

Mooi zo. Maar sinds vrijdag 2 september is Gosselies nog maar eens 2000 banen kwijt, door de sluiting van Caterpillar.

BERNARD DELVAUX. “De sluiting is een ramp. We kennen allemaal wel iemand die er werkt. De voorbije jaren waren er al opeenvolgende herstructureringen. De voorbije maanden werd massaal ingezet op het stelsel van economische werkloosheid. Een zware ontslagronde zagen we aankomen, maar niet een volledige sluiting.”

Heeft industrie in België nog een toekomst? Sonaca opent volgende maand een filiaal in Roemenië. Het uurloon voor een arbeider is er 6 euro, in België 32 euro.

DELVAUX. “Ons land heeft twee fundamentele handicaps: de sociale lasten en de energieprijzen. Het uurloon van een arbeider is hier peperduur in vergelijking met Oost-Europa. Zelfs in vergelijking met Spanje en Portugal zijn we dubbel zo duur, en de werknemers zijn even goed. Voor industriële sectoren zoals de glas- en de staalsector zijn de energieprijzen, vooral van elektriciteit, veel hoger dan in de buurlanden. En dan heb je nog eens onze rigide arbeidsmarkt.”

De taxshift maakt onze industrie toch competitiever?

DELVAUX. “Dat is uiteraard een stap in de goede richting. Maar voor Sonaca komt dat neer op een lastenverlaging op arbeid na vier jaar van geen 2 procent. Tegen 2019 is dat effect dan nog eens weggevaagd door de inflatie. De taxshift is dus geen radicale verandering die onze concurrentiepositie zal verbeteren. Met de taxshift houd je Caterpillar niet in België.”

Hoe dan wel?

DELVAUX. “Verminder drastisch alle sociale lasten en belastingen voor arbeiders. Oké, die mensen dragen dan niet langer bij tot de financiering van belastingen en sociale zekerheid, maar ze kosten ook niets aan die sociale zekerheid. Je moet vermijden dat een kwart van de bevolking in de werkloosheid blijft steken, van generatie op generatie. Hun tewerkstelling creëert additionele effecten bij onder meer toeleveraars en de dienstenindustrie.”

Sonaca toont toch dat industrie in Wallonië nog kan bestaan? U maakte van een virtueel failliet bedrijf een rendabele onderneming die zeven dagen op zeven draait.

DELVAUX. “Ten koste van heel zware inspanningen in Gosselies, met 440 ontslagen in 2009. De productiviteit is de voorbije jaren met 30 procent gestegen. We hebben onze productie ook goedkoper gemaakt, via de uitbreiding van de filialen in Brazilië, China en nu ook Roemenië. We hebben ook veel meer contracten binnengehaald, onze omzet zal eind dit jaar met bijna de helft zijn gestegen in vergelijking met 2008. Iedereen weet dat we er elke dag opnieuw voor moeten gaan. We moeten ons elke dag opnieuw ter discussie stellen. Als we dat niet doen, verdwijnen we uit de markt. We weten echt wel wat er op het spel staat. Het sociale klimaat is goed.”

Uw gesprekspartners zijn de metallo’s van het soms extreemlinkse FGTB. Hoe overtuigt u hen?

DELVAUX. “Ongelóóflijk veel praten met de vakbonden en de werknemers. Communiceren. Wat we willen doen, hoe de markten evolueren, wat goed draait en wat minder. De vakbonden willen uiteraard ook dat dit bedrijf erop vooruitgaat. Ze weten dat er een toekomst is voor de fabriek, en dan heb je ook geen problemen. Hout vasthouden uiteraard. Maar tot vandaag is dat goed gegaan.”

Meer nog: met een bedrijfswinstmarge van 12 procent op de omzet boert Sonaca uitstekend.

DELVAUX. “En toch is er een enorme druk op onze marges. De vliegtuigbouwers heronderhandelen continu de contracten met hun toeleveraars. Ze kunnen dat uiteraard, want ze zijn met weinig en heel machtig. Vier klanten tekenen voor het merendeel van onze omzet: Airbus, Embraer, Bombardier en Dassault. Boeing is onze klant niet, maar weet je hoe de Amerikanen dat aanpakken? Ze dwingen je je prijzen met 15 procent te doen dalen en verkopen dat als ‘partnership for success’. Airbus drukte onze prijzen voor het toestel A-320 nog eens met 10 tot 16 procent. Dat onderhandelingsritueel over steeds lagere tarieven herhaalt zich om de twee, drie jaar.”

U hebt wel een orderboekje van 1,8 miljard euro.

DELVAUX. “Dat is het goede nieuws. Wij zijn de enige leverancier. Maar een vliegtuigbouwer kan altijd voor een ander kiezen. Wij hebben uiteraard een zeer grondige kennis van die systemen. Maar we zijn niet de enige. Er zijn bedrijven die ons willen beconcurreren, zoals wij hen beconcurreren met andere producten.”

Wat kan Gosselies leren van de buitenlandse fabrieken van Sonaca?

DELVAUX. “Vooral één ding: bescheidenheid. Nederigheid. Vandaag kan iedereen overal in de wereld betrouwbare onderdelen produceren. Airbus ziet geen enkel verschil tussen de vliegtuigonderdelen die we in Gosselies maken en de onderdelen die we in China voor Airbus maken. De kwaliteit is even goed, net als de productiviteit en de levertermijn. In Gosselies moeten we voortdurend verbeteren en vooruitgaan. Zo niet krijgen we een groot probleem.”

Is er dan echt niets wat Gosselies beter kan?

DELVAUX. “We steunen uiteraard op een jarenlange ervaring. We hebben kennis in huis. Maar vroeg of laat zullen concurrenten die kopiëren.”

Sonaca opent volgende maand een filiaal in Roemenië en verhuist productie.

DELVAUX. “We verschuiven zeer arbeidsintensieve productie van Gosselies naar Roemenië. Maar we ontslaan geen mensen. Die werknemers in Gosselies gaan onderdelen maken voor een nieuw vliegtuig van Embraer. Dat zijn producten met meer toegevoegde waarde.”

Ook de Waalse overheid, die bijna 97 procent van de aandelen Sonaca bezit, kan daarmee leven?

DELVAUX. “Er is geen enkele politieke interactie bij Sonaca. Dat is moeilijk te geloven, en toch is het zo. Bij aanwervingen wordt geen enkele druk uitgeoefend. Met één kleine nuance: er is enige voorkeur voor het behoud van tewerkstelling in Gosselies. Maar dat behoort ook tot mijn doelstellingen. Een Amerikaans bedrijf, twee kilometer verderop, heeft die voorkeur duidelijk niet.”

Wolfgang Riepl, fotografie Kris Van Exel

“We moeten vooral nederig zijn. Er is geen enkel verschil tussen de kwaliteit van Gosselies en die uit China”