België heeft te veel banken

De kans is groot dat in 2014 een aanzet gegeven wordt tot een interne consolidatie van de Belgische banksector. Er zijn te veel banken in België, en dat drukt hun rendabiliteit.

De kans is groot dat in 2014 een aanzet gegeven wordt tot een interne consolidatie van de Belgische banksector. Er zijn te veel banken in België, en dat drukt hun rendabiliteit.

De Belgische grootbanken gaan in 2014 alleszins door met de uitvoering van hun besparings- en saneringsprogramma’s, want de druk op de inkomsten blijft groot. Er is niet alleen de lage rente, de economie zal in 2014 ook maar heel licht aantrekken. Door de strenge regelgeving moeten de banken bovendien meer kapitaal opzijzetten als buffer voor risico’s of slechte kredieten. De bankentaks neemt toe en roomt de winst af.

Dus zetten de banken fors het mes in hun kosten. Kantoren gaan dicht of smelten samen. De grootbanken BNP Paribas Fortis, ING België en Belfius schrappen duizenden jobs in de periode 2013-2015.

Door te herstructureren en kosten te schrappen, proberen de banken hun rendabiliteit te verhogen. Want die winstgevendheid is laag. Gemiddeld halen de Belgische banken slechts 3 procent return on equity. Dat maakt ook de toezichthouders bezorgd. Een aantal banken moet via winstreservering hun kapitaalbuffers versterken, zodat ze tegen 2018 voldoen aan de Bazel III-normen.

Te weinig banken hebben al werk gemaakt van de transformatie van hun businessmodel. Sinds de financiële crisis worden de spaaroverschotten van de Belgen vooral geïnvesteerd in overheidspapier, hypothecaire leningen en buitenlandse bedrijven. De tradingportefeuilles en de risicoactiva zijn fors afgebouwd. Maar nog maar weinig instellingen hebben al de switch gemaakt naar op maat van de behoeftes en noden van de klanten en op een rendabele manier lokaal deposito’s ophalen en kredieten verstrekken.

Daardoor wordt 2014 hoogstwaarschijnlijk het jaar waarin, na de eerste consolidatiegolf als direct gevolg van de financiële crisis (Fortis Bank, Dexia Bank België, Centea, Citibank België,…), een aanzet wordt gegeven tot een nieuwe consolidatie. Via samensmelting of overnames kunnen financiële instellingen hun zware kosten verdelen over een groter draagvlak en tegelijk snoeien in overlappende kantoren of functies.

Het eindresultaat is dat er minder spelers op de markt zijn, en dus minder concurrentie. Zo kan de sector komen tot betere marges, waardoor de winstgevendheid vanzelf omhooggaat. “Er zijn vandaag gewoon te veel banken in België”, heeft Luc Coene, gouverneur van de Nationale Bank, al meerdere malen gezegd.

Kleine prooien
Een grootbank die een andere grootbank overneemt, dat is allicht nog niet voor 2014. Eerst moeten die banken intern orde op zaken stellen. Maar voor kleinere instellingen wordt het, door de wildgroei aan wetten, regels en verplichtingen, almaar moeilijker op eigen kracht voort te gaan. Een minimum aan schaalgrootte is vereist, en dat minimum wordt steeds groter.

We mogen verwachten dat enkele banken van eigenaar veranderen in 2014. Delta Lloyd Bank wordt wellicht de eerste in de rij. De Nederlandse verzekeringsgroep heeft niet langer behoefte aan een eigen bankkanaal en zette haar Belgische bankdivisie eind 2013 in de etalage. Bij AXA Bank kunnen we min of meer hetzelfde verhaal verwachten. Officieel staat de bank niet te koop, maar de Franse moedergroep voert een strategisch onderzoek naar de toekomst van de bankpoot. Vermits die enkel in België goed ontwikkeld is, laat het vervolg zich raden: AXA zal zich willen concentreren op zijn kernactiviteit, de verzekeringen, en een Belgisch bankennet is daarin niet cruciaal.