BELEGGEN VOOR KLEINE EN GROTE VERMOGENS

Uw spaarrekening brengt nauwelijks nog iets op, maar u ziet advertenties voor beleggingen in vastgoed die een jaaropbrengst van 8 procent in het vooruitzicht stellen. U hoort beleggers pochen dat ze elk jaar gemiddeld meer dan 10 procent rendement halen uit aandelen. U vraagt zich af hoe u uw vermogen kunt beleggen. Dit dossier zet u op weg.

Door de ultralage rente op spaarrekeningen klinkt de lokroep van risicovolle beleggingen steeds luider. Maar u laat zich het beste niet verblinden door de hoogst onzekere rendementen die gladde verkopers u voorspiegelen. Vaak houden die geen rekening met de kosten en bouwen ze voort op onrealistische voorspellingen. Prestaties uit het verleden zijn geen garantie voor de toekomst. Er zijn belangrijke vuistregels voor elke belegger. Eerst en vooral moet u zich verzekeren van een noodfonds. Als u onverwachte uitgaven hebt of werkloos wordt, moet u snel aan het geld kunnen. Experts raden een noodfonds aan waarmee u gedurende zes à twaalf maanden uw uitgaven kunt dekken. Pas dan kunt u beginnen na te denken over hoe u de rest van uw vermogen kunt investeren.

Daarvoor moet u eerst uw beleggingshorizon en uw doelstellingen bepalen. U moet ook weten hoeveel risico u wilt nemen. Een hoger potentieel rendement gaat altijd gepaard met meer risico, wat betekent dat u een deel of uw volledige kapitaal kunt verliezen. U hoeft zich niet te beperken tot het product van de maand dat uw bankier u voorschotelt. De keuze aan potentiële beleggingen is zeer groot. Diversificatie moet altijd de leidraad zijn.

1000 euro

– Gewone spaarrekeningen

Voor kleine bedragen zit er niet veel anders op dan het geld te parkeren op een spaarboekje. Af en toe worden bedrijfsobligaties uitgegeven met een instapdrempel van 1000 euro. Maar het is niet verstandig al uw geld in één obligatie te stoppen. De obligaties die de zinkgroep Nyrstar in 2011 heeft verkocht aan Belgische particulieren, zijn vandaag veel minder waard dan bij de uitgifte, door de vrees dat het bedrijf zijn schulden niet kan terugbetalen. Met aandelen is de kans dat u uw inleg deels of helemaal verliest nog groter.

Het ene spaarboekje is het andere niet. PSA Bank is de prijsbreker met een basisrente van 0,2 procent en een getrouwheidspremie van 1,3 procent. Maar u mag zich niet miskijken op die premie. U hebt er pas recht op als u uw geld minstens een jaar laat staan bij dezelfde bank. U strijkt ze op na afloop van het kwartaal waarin u de premie hebt verworven. Als u nu geld stort, krijgt u dus pas op 1 januari 2017 de premie op uw rekening. Vanaf dat moment kan ze op haar beurt rente opbrengen. U bent dan beter af met een hogere basisrente en een lagere totaalvergoeding. PSA Bank heeft bijvoorbeeld ook een rekening met een basisrente van 1 procent en een premie van 0,3 procent.

Zet nooit meer dan 100.000 euro op rekeningen bij dezelfde bank, want de wettelijke depositobescherming is beperkt tot 100.000 euro per bank en per klant.

– Spaarrekeningen zonder getrouwheidspremie

Daarnaast zijn er niet-gereglementeerde spaarboekjes met alleen een rente. MeDirect bijvoorbeeld biedt een nettorendement van 1,4 procent. Het geld op die rekening is niet onmiddellijk opvraagbaar: na de opzegging moet u er drie maanden op wachten. De spaarrekening van MeDirect valt niet onder de vrijstelling van roerende voorheffing voor intresten tot 1880 euro per persoon en onder het verlaagde tarief van 15 procent roerende voorheffing voor alles wat u daarboven opstrijkt. Als de roerende voorheffing op 1 januari 2016 stijgt van 25 naar 27 procent, daalt het nettorendement van die rekening tot 1,36 procent. Bij de niet-gereglementeerde spaarrekeningen van MoneYou (1,1 %) en NIBC Direct (1,05 %), die iets minder nettorente bieden, is het geld wel onmiddellijk opvraagbaar.

– Spaarrekeningen met plafond voor stortingen

Voor wie regelmatig kleine bedragen kan opzijzetten, zijn er spaarabonnementen. Start2Save van KBC valt op, omdat het in dat segment het enige product is waarvan de basisrente (1 %) hoger is dan de getrouwheidspremie (0,3 %). U kunt er slechts 500 euro per maand op storten, maar dat geld brengt veel meer op dan op de klassieke spaarrekening van KBC (0,1 + 0,1 %). Ook het spaarabonnement van BNP Paribas Fortis en dochter Fintro is een uitschieter, omdat er in één keer 9000 euro op kan worden gestort. Dat is meteen het maximum voor het hele jaar. U moet wel zeker een jaar van uw geld kunnen afblijven zodat u de getrouwheidspremie van 1,3 procent opstrijkt, want de basisrente (0,1 %) stelt weinig voor.

– Termijnrekeningen

Als u uw geld een jaar lang kunt missen, kunt u evengoed voor een termijnrekening gaan. Ook daar liggen de rentevoeten niet bijzonder hoog. NIBC Direct bijvoorbeeld heeft een tijdelijk aanbod tot 26 november, waarmee u 1,7 procent bruto krijgt op een termijnrekening van één jaar. Na afhouding van de roerende voorheffing van 27 procent houdt u netto 1,24 procent over. Het voordeel is dat u over de hele looptijd zeker bent van die rente. Het is niet uit te sluiten dat de banken de rente en de premie op spaarboekjes nog verlagen.

– Pensioensparen

Na sparen is het pensioensparen de meest logische stap. Elke storting tot 940 euro levert een belastingvermindering van 30 procent op. U kunt pen-sioensparen met een fonds of met een verzekering. U doet dat het beste enkel met geld dat u niet nodig hebt tot uw zestigste. Als u het geld toch eerder opvraagt, betaalt u 33 procent belastingen in plaats van 8 procent op uw zestigste verjaardag.

– Fondsenspaarplannen

Voor beginnende beleggers zijn er fondsenspaarplannen. Zo’n plan maakt het mogelijk met 25 euro in een beleggingsfonds te stappen. U kunt kiezen uit een beperkt aantal producten. U bepaalt zelf in welke fondsen u wekelijks, maandelijks of jaarlijks stort. De vier grootbanken en Keytrade Bank, Record Bank, Deutsche Bank en Crelan hebben zo’n fondsenplan ontwikkeld. Bij de meeste banken ligt de minimumdrempel op 25 euro, bij BNP Paribas Fortis op 30 euro en bij Deutsche Bank op 100 euro.

Voor zo’n plan betaalt u net zo goed instapkosten, uitstapkosten en beursbelasting (1,32 % bij de verkoop van fondsen zonder dividend) als bij een rechtstreekse belegging in fondsen. Enkel bij Keytrade Bank is er een kostenvoordeel. Als u het plan vijf jaar aanhoudt, betaalt u geen instap- of uitstapkosten. Als u er vroeger uitstapt, betaalt u een forfait van 9,95 euro per fonds. Het is wel af te raden uw cash in een geldmarktfonds te stoppen, want dat rekent beheerskosten aan en het belegt uw geld in kortlopende obligaties die nauwelijks iets opbrengen. Zeker als de rente begint te stijgen, riskeert u er geld aan toe te schieten.

Rechtstreeks fondsen kopen kan ook. Bij de grootste internetbank van ons land, Rabobank.be, kunt u vanaf 100 euro investeren in fondsen. Enkel voor de fondsen van Carmignac en Petercam ligt de drempel hoger. Rabobank.be hanteert een laagstekostengarantie. Als u binnen de maand een andere Belgische bank vindt waar u minder kosten moet betalen, betaalt Rabobank.be het verschil terug.

10.000 euro

– Aandelen en obligaties

Ideaal belegt u nooit meer dan 5 procent van uw vermogen in één onderneming. Met 10.000 euro is spreiden nog lastig. Bij orders van enkele honderden euro’s wegen de transactiekosten te zwaar. Sommige onlinebrokers hanteren lagere tarieven voor orders van enkele duizenden euro’s. Hoe dichter uw order tegen het maximumorder voor een bepaald tarief zit, hoe minder de kosten het rendement afromen.

Als u kiest voor individuele aandelen, kunt u gaan voor beursgenoteerde participatiemaatschappijen (holdings) als Ackermans & van Haaren, Sofina, Brederode, GBL of Gimv. Via die holdings belegt u onrechtstreeks in verscheidene andere ondernemingen. Bedrijven met internationale activiteiten, zoals de bierbrouwer AB InBev, zorgen voor regionale spreiding.

– Beleggingsfondsen

Voor kleine beleggers zijn beleggingsfondsen interessant wegens de diversificatie. U koopt bijvoorbeeld voor 1000 euro deelbewijzen van een obligatiefonds dat in 100 Europese bedrijfsobligaties belegt. Zo’n spreiding is zelfs voor individuele beleggers met een vermogen van meer dan 1 miljoen euro moeilijk haalbaar. U betaalt vaak wel instapkosten en er zijn jaarlijkse beheerkosten. U kunt ook kiezen voor gemengde beleggingsfondsen, die zowel beleggen in individuele aandelen als in obligaties. Het nadeel van obligatie- en gemengde fondsen is dat u bij de verkoop roerende voorheffing afdraagt op de meerwaarde van het obligatiedeel.

– Levensverzekeringen

Er zijn nog enkele tak21-spaarverzekeringen met een jaarlijks gewaarborgd brutorendement van 1,5 à 1,6 procent. Dat is het rendement op de reserves, wat overblijft na aftrek van de kosten en de premiebelasting van 2 procent op elke storting. U laat het geld het beste acht jaar en één dag op de rekening staan, anders riskeert u roerende voorheffing te betalen.

Daarnaast zijn er tak23-beleggingsverzekeringen die investeren in beleggingsfondsen. Het voordeel is dat u daarop geen roerende voorheffing of meerwaardebelasting betaalt, maar er is wel een premiebelasting verschuldigd. Het nadeel is dat de verzekeraar extra kosten aanrekent bovenop de kosten van de onderliggende beleggingsfondsen.

– Vastgoedvennootschappen

Voor wie een gediversifieerde vastgoedportefeuille wil opbouwen, bieden beursgenoteerde vastgoedvennootschappen als Cofinimmo en Aedifica een oplossing. Origineler — en ook risicovoller — zijn vastgoedprojecten die worden gefinancierd met groepsaankopen of crowdfunding. Deal 5000 is een platform voor de financiering van projectontwikkeling door kleine beleggers. Het selecteert projecten met een potentieel brutorendement van 6 tot 8 procent.

– Bos- of landbouwgrond

Een klein bos of een stuk landbouwgrond komt vanaf 10.000 euro in het vizier. In sommige Waalse gemeenten, zoals Paliseul (Luxemburg) en Bièvre (Namen), kunt u soms vanaf 10.000 euro zelfs een bouwgrond van 4 à 5 are op de kop tikken. Het gaat wel om weinig begerenswaardige terreinen, op slechte locaties, die vaak niet zijn aangesloten op nutsvoorzieningen.

– Trackers

Beursgenoteerde indexfondsen van grote fondsbeheerders als Vanguard of Blackrock iShares zijn goedkoper dan actief beheerde beleggingsfondsen. Die trackers repliceren een aandelen- of obligatie-index tegen zeer lage kosten. Het toenemende succes van indexfondsen heeft geleid tot een groei van het aanbod. Er wordt bijvoorbeeld steeds meer gewerkt met slimme beurs- indexen, die op meer parameters gebaseerd zijn dan uitsluitend de beurswaarde van ondernemingen.

– Onlinevermogensbeheer

De onlinebrokers Fortuneo (vanaf 25.000 euro) en MeDirect (vanaf 10.000 euro) bieden onlinevermogensbeheer aan via een selectie van beleggingsfondsen. De broker rekent een beheersvergoeding en soms instapkosten voor de fondsen aan.

50.000 euro

Hoe groter uw vermogen is, hoe meer alternatieve beleggingen in zicht komen. Het nadeel van niet-klassieke beleggingsproducten is dat er geen toezicht op is. Bij financiële producten van banken en verzekeraars houdt de financiële waakhond FSMA een oogje in het zeil.

– Garages

Voor een garagebox betaalt u al snel 50.000 euro. Het onderhoud valt mee en de drempel is minder hoog dan voor andere vastgoedbeleggingen. Zoek het niet te ver. U kunt in uw eigen buurt beter inschatten of een garage goed gelegen is, en u wilt ook niet het hele land doorkruisen om contracten af te sluiten of de boxen te controleren. Ook voor beleggingen in vastgoed is spreiding nodig. Ideaal bent u maximaal voor 15 procent van uw huurinkomsten afhankelijk van één huurder.

– Oldtimers en andere materiële beleggingen

“De voorbije twintig jaar zijn de prijzen van oldtimers sneller gestegen dan die van vastgoed”, zegt Erwin Beerens, de oprichter van garage Beerens in Antwerpen. “Er zijn 180.000 oldtimers ingeschreven in België. Hun aantal stijgt met 5 procent per jaar. Dat komt voor een stuk doordat speculanten oldtimers zijn beginnen te kopen. Ook kunst is in trek. Als de rente op spaarboekjes straks 5 procent bedraagt, zullen die mensen weer uit de markt stappen. Ik vind dat geld verdienen niet de enige motivatie mag zijn om een oude wagen te kopen. Met wat geluk incasseer je een meerwaarde bij de verkoop, maar niemand heeft een glazen bol.” De website van Historic Automobile Group heeft prijsindexen voor klassieke wagens ontwikkeld.

Beerens verkoopt oldtimers met een prijskaartje tussen 1500 tot 1,15 miljoen euro. “Er zijn oldtimers voor alle budgetten. Wie een beetje handig is, kan een wagen waar wat opknapwerk aan is, kopen vanaf 1000 euro”, zegt Beerens. “Vooroorlogse auto’s vergen veel onderhoud. Dat is een van de redenen waarom die prijzen niet zo sterk gestegen zijn. Voor naoorlogse auto’s zijn er voldoende plaatsen waar u terechtkunt voor herstellingen. Het is soms duur een onderdeel te vinden of het op maat te laten maken.”

Ook andere materiële beleggingen, zoals kunst, antieke boeken, meubels en postzegels koopt u het beste niet alleen uit financiële overwegingen, maar ook omdat u er plezier uithaalt. Zulke beleggingen zijn veel minder vlot verhandelbaar dan beursgenoteerde aandelen. Er zijn minder statistieken beschikbaar over de historische rendementen en er is minder bekend over wat de prijzen drijft.

100.000 euro

– Studenten- of hotelkamer

Met 100.000 euro kunt u een studenten- of een hotelkamer kopen. Het grote probleem is dat u dan een deel van een geheel koopt. U bent afhankelijk van de exploitant en van andere eigenaars. Wordt uw kamer als eerste of als laatste verhuurd? Wat staat er in de kleine lettertjes?

Een gespecialiseerd vastgoedfonds zoals Quares Student Housing biedt meer risicospreiding. Vanaf 1 november lanceert die specialist in studentenhuisvesting een kapitaalronde, waarbij u kunt intekenen voor een minimumbedrag van 36.000 euro. Zo stapt u in een gespreide portefeuille met studentenresidenties in verschillende steden. Quares schat de opbrengst van die aandelen op 5,3 procent bruto. Er is geen garantie dat dit rendement wordt gehaald, er moeten nog kosten worden afgetrokken en u strijkt het rendement pas op in 2020, wanneer u normaal uw inleg terugkrijgt. De informatie voor investeerders is goedgekeurd door de financiële toezichthouder FSMA. Voor bedragen boven 100.000 euro komt de FSMA niet tussenbeide.

Een andere optie is dat u via een beursgenoteerde vastgoedvennootschap belegt in studentenkamers of andere residenties. Home Invest Belgium is voorlopig de enige vastgoedvennootschap die actief is in studentenhuisvesting. De voordelen van die vastgoedvennootschappen zijn de spreiding over verschillende regio’s en vastgoedsegmenten, de jaarlijkse deelname in de winst en de strakke wettelijke reglementering.

– Klein appartement

Wie zoekt, kan in Luik of Charleroi een klein appartement vinden voor 100.000 euro. Ook in Spanje zijn nog koopjes te doen voor zo’n bedrag, bijvoorbeeld aan de Costa del Azahar. Let wel op of de directe en de indirecte kosten niet te veel aan het rendement vreten. Het beste is te investeren in een recent of een nieuw appartement, waarvan de kosten transparant en onder controle zijn. Als u ver van uw vastgoedbelegging woont, is het een goed idee een tussenpersoon in te schakelen die de controle en de exploitatie van u kan overnemen.

– Obligaties

Voor de meeste bedrijfsobligaties is een minimuminvestering van 100.000 euro vereist. Het is af te raden een groot deel van uw geld in één obligatie te investeren, maar volgens het gespecialiseerde beurshuis Goldwasser Exchange kunnen veel vermogende Belgen probleemloos in obligaties met zulke grote coupures stappen. Goldwasser maakt op zijn gratis website www.oblis.be regelmatig lijstjes van de meer risicovolle bedrijfsobligaties of van obligaties in vreemde munten waarmee nog rendement valt te halen.

250.000 euro

– Private banking

Voor vermogens van 250.000 euro en meer kunt u bij de meeste Belgische banken een beroep doen op een private banker. In ruil voor een jaarlijkse vergoeding helpt die niet alleen met het beheer van uw beleggingen, maar bijvoorbeeld ook met vastgoedbeheer, investeringen in niet-beursgenoteerde ondernemingen, schenkingen en erfenisplanning.

Hoe groter uw vermogen is, hoe complexer het wordt om het te beheren, en hoe breder de keuze aan beleggingsproducten is. Investeringen in beleggingsvastgoed en private equity — beleggingen in niet-beursgenoteerde ondernemingen — vereisen een groter kapitaal. Ze zijn risicovoller, maar kunnen ook zeer rendabel zijn. Met sommen van 250.000 euro kunt u eventueel naar Luxemburg trekken voor een fonds dédié, een levensverzekering waarmee u in individuele aandelen en/of obligaties kunt investeren zonder roerende voorheffing te betalen op de inkomsten. U betaalt op elke premie wel eenmalig 2 procent belasting. Daarnaast zijn er de kosten van het verzekeringsproduct en de transactiekosten.

– Vastgoed

Vanaf deze drempel zijn de mogelijkheden legio. In uw zoektocht naar vastgoed met een vrij zeker huurrendement en met een mogelijke meerwaarde bij de verkoop kunt u nu echt diversifiëren naar segment en locatie. Zo kunt u senioren- en studentenresidenties, businessflats en hotelkamers combineren. Er is ook een nieuwigheid op de Belgische markt: een fonds dat huizen op lijf-rente koopt, het Viager Fund. Het principe van een verkoop op lijfrente is dat een eigenaar zijn woning verkoopt in ruil voor een maandelijkse rente en het woonrecht zolang hij leeft. Als de verkoper korte tijd later overlijdt, doet de koper een goede zaak. Omgekeerd kan de koper er verlies aan doen als de verkoper lang blijft leven. Omdat het fonds in verschillende panden tegelijk investeert, daalt het risico.

Voor beleggingen in vastgoed moet u een horizon van minstens tien jaar hebben. U moet er ook rekening mee houden dat het veel moeilijker is dan tien jaar geleden om in te schatten welke meerwaarde u kunt realiseren. Reken u nog niet rijk door de beloofde rendementen uit de advertenties voor waarheid te nemen.

PHILIPPE COULÉE, ILSE DE WITTE EN MATHIAS NUTTIN

Laat u niet verblinden door de hoogst onzekere rendementen die gladde verkopers u voorspiegelen.

Er zijn nog tak21-spaarverzekeringen met een gewaarborgd brutorendement van 1,5 à 1,6 procent.

Het is veel moeilijker dan tien jaar geleden om in te schatten welke meerwaarde u met vastgoed kunt realiseren.